پزشکی علل کم‌خونی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

[itszari.]

کم خونی چگونه درمان می شود؟
درمان کم خونی به واسطه استفاده از مکمل های حاوی آهن صورت می پذیرد بنابراین این مکمل ها که به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز می شوند، کار ساخت هموگلوبین و ترمیم ذخایر آهن در بدن را بر عهده دارند. در بیشتر افراد مصرف آهن به صورت خوراکی توصیه می شود مگر اینکه فرد به دلیل مشکلات دستگاه گوارشی نتواند از طریق خوراکی آهن را جذب کند و یا اینکه نتواند مصرف خوراکی آهن را تحمل نماید. همچنین آهن تزریقی در بیماران با خونریزی های فعال و کسانی که سطوح هموگلوبین و هماتوکریت بسیار پایین دارند انتخاب مناسبی است.

 

[itszari.]

قرص های خوراکی آهن معمولاً بی خطر، ارزان و موثر هستند. قرص های پوشش دار که در اصطلاح Enteric Coated یا EC نامیده می شود برای فرآورده های حاوی آهن مناسب نیستند. زیرا بیشترین جذب آهن در مناطق ابتدایی و اواسط روده کوچک اتفاق می افتد اما قرص های EC آهن را در مناطق انتهایی آزاد می کنند و حتی گاهی دیده می شود این قرص ها به صورت دست نخورده دفع می شوند و قادر نیستند ماده دارویی خود را آزاد کنند. برخی غذاها و داروها می توانند جذب آهن را تحت تأثیر قرار دهند بنابراین توصیه می شود قرص های آهن با فاصله از غذا، مکمل های کلسیم، شیر، چای، قهوه و انواع مشخصی از آنتی بیوتیک ها مصرف شوند.

 

[itszari.]

آهن باید یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف غذا و فراورده های ذکر شده در بالا مصرف شود اما در مورد داروهای ضد ترشح معده این فاصله به صورت دو ساعت قبل تا چهار ساعت بعد از مصرف آنتی اسیدها می باشد. آهن در محیط اسیدی بهتر جذب می شود. بنابراین مصرف آن با فرآورده های اسیدی (مثلا یک لیوان آب پرتقال) یا قرص های حاوی ویتامین C، جذب آهن را افزایش می دهد.

 

[itszari.]

انواع آهن خوراکی:
انواع مختلفی از فرآورده های حاوی آهن در بازار دارویی وجود دارد که بیشترین تفاوت آنها در میزان آهن این فرآورده ها می باشد. اما هیچ سند بالینی قوی مبنی بر بهتر یا بدتر بودن یکی نسبت به دیگری در دسترس نیست. میزان مورد نیاز آهن در روز برای فرد بزرگسال ۱۵۰ تا ۲۰۰ gm در روز است اما چون تمام آهن موجود در شکل دارویی خوراکی جذب نمی شود با توجه به شرایط بیمار تنظیم دوز توسط پزشک ضرورت دارد.

 

[itszari.]

آیا خوردن آهن خوراکی عوارض جانبی دارد؟
تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، تیره‌شدن‌رنگ ادرا، یبوست

 

[itszari.]

برای‌کاهش عوارض جانبی توصیه‌های زیر کمک کننده می‌باشند:
دوزهای کمتری از آهن دریافت شود.
همراه با غذا مصرف شود.
فرمولاسیون های با میزان آهن کمتر استفاده شود.
تا زمان ایجاد تحمل از فرم های مایع فروس سولفات استفاده شود.

 

[itszari.]

طول دوره درمان با آهن خوراکی چقدر است؟
درمان با آهن تا زمانی که میزان هموگلوبین و هماتوکریت فرد در آزمایش خون نرمال شود ضروری به نظر می رسد، بنابراین یک آزمایش مجدد یک تا دو ماه پس از دارو درمانی با آهن درخواست می شود. پس از نرمال شدن سطوح هموگلوبین نیازی به دریافت آهن نیست. هرچند برخی متخصصین مصرف آهن را تا ۶ ماه پس از نرمال شدن هموگلوبین برای اطمینان از وجود ذخایر کافی آهن در بدن توصیه می کنند.

 

[itszari.]

فرم های تزریقی آهن چیست؟
در بیمارانی که نمی توانند آهن خوراکی را تحمل کنند، یا افرادی که مشکل بلع دارند بنابراین نمی توانند مقادیر کافی آهن را از طریق قرص های خوراکی جذب کنند، فرآورده های تزریقی آهن به کار می روند.
شایع ترین عوارض فرم تزریقی شامل واکنش های حساسیتی پوستی، تب و تنگی نفس می باشد.

 

[itszari.]

مصرف آهن با رژیم غذایی چگونه است؟
هرچند آهن موجود در مواد غذایی برای پیشگیری از فقر آهن ضروری به نظر می رسد. بیماران مبتلا به کم خونی مقادیر بیشتری از آهن را نسبت به آنچه از طریق رژیم غذایی دریافت می کنند نیاز دارند. مواد غذایی منبع آهن شامل گوشت، غلات، میوه ها و سبزیجات هستند. برای بیمارانی که گوشت مصرف نمی کنند، غلات کامل یا غلات غنی شده توصیه می شود. همچنین سبزیجات با برگ های سبز و میوه های خشک شده می توانند منبع مناسبی برای دریافت آهن خوراکی باشند. برای بیشترین جذب آهن بهتر است آن را با فرآورده های حاوی ویتامین C مصرف کرده و از مصرف هم زمان با چای یا قهوه اجتناب شود.

 

[itszari.]

چگونه از کم خونی پیشگیری کنیم؟
بیمارانی که یک بار کم خونی داشته اند همیشه در ریسک بروز این مشکل هستند. بنابراین در این افراد مصرف روزانه مولتی ویتامین ها یا مکمل های حاوی آهن می تواند بسیار کمک کننده باشد. البته دقت شود مصرف مکمل ها و فرآورده های حاوی آهن حتماً باید با مشورت پزشک صورت پذیرد زیرا ریسک بروز سمیت کبدی آهن مطرح است. بیشتر آقایان و خانم ها بعد از سن یائسگی نیازی به مصرف آهن اضافه ندارند مگر در مواردی که به علت بیماری، خونریزی دارند. افزایش مصرف آهن خوراکی می تواند به تکمیل ذخایر آهن بدن کمک نماید.