متفرقه علوم اجتماعی جهان اسالم در مقایسه با علوم اجتماعی جهان متجدد دارای ویژگیهای زیر خواهد بود:

[حیفآ؛]

این دانش متناسب با معنای علم در جهان اسالم است.
علوم اجتماعی جهان اسالم از منابع و ابزارهای تجربی برای توصیف و تبیین مسائل اجتماعی
استفاده خواهد کرد، ولی تبیینهای علمی جهان اسالم به شناخت تجربی محدود نمیشود و
از منابع عقالنی و وحیانی نیز استفاده میکند.
عقالنیت مورد استفاده در جهان اسالم عالوهبر آنکه با دادههای حسی و تجربی و همچنین
با هنجارها و ارزشها و آرمان های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی پیرامون خود تعامل فعال دارد
آنها را مورد ارزیابی انتقادی قرار میدهد.
عقالنیت در جهان اسالم با وجود تعامل با فرهنگ و سنتهای تاریخی محیط خود، ارزشها
و اعتبار روشنگرانه خود را از متن فرهنگ و کنشهای عامالن نمیگیرد بلکه عامالن با استفاده
از این عقالنیت بهگونهای مستقل به ارزیابی فرهنگ و تاریخ مربوط به خود میپردازند.
عقالنیت جهان اسالم در تولید دانش علمی دربارۀ محیط فرهنگی و اجتماعی نقش محوری
دارد ولی همه عرصه های علمی را به تنهایی سامان نمیدهد. بخشی از آن را به کمک حس
و تجربه زیسته و بخشی دیگر را با استفاده از وحی سامان میبخشد.
علم اجتماعی جهان اسالم، عالوهبر تبیین وضعیت موجود جهان اسالم، دربارة وضعیت مطلوب و آرمانی جامعه اسالمی و همچنین جامعه جهانی نیز داوری خواهد کرد و راههای برونرفت از وضعیت موجود بهسوی وضعیت مطلوب راشناسایی میکند.