روانشناسی کودک غذا نخوردن کودک

[YASNA.B]

قبل هرچیز باید به این نکته اشاره کنیم که غذا نخوردن رفتاری رایج در کودکان است. این مسئله بیشتر وقت‌ها دلیل خاصی ندارد و به‌دلایل ساده‌ای اتفاق می‌افتد، دلایلی مانند:

بی اشتهایی؛
بی‌میلی به امتحان‌کردن چیزهای جدید؛
بی‌حوصلگی (ممکن است برای ما هم روی دهد)؛
بیماری‌های رایج کودکی (مانند گلودرد یا شکم‌درد)؛
ترجیحات شخصی (خیلی از ما بزرگ‌سالان نیز شاید طعم گل کلم پخته را دوست نداشته باشیم).

 

[YASNA.B]

با ‌این حال، گاهی غذا نخوردن کودک دلایل جدی‌تری دارد. مهم‌تر اینکه نمی‌خواهیم این موضوع به عادت همیشگی کودک تبدیل شود. پس دانستن اینکه چرا کودک غذا نمی‌خورد و تشویق او به داشتن رابطه‌ای سالم با غذا بسیار اهمیت دارد.

 

[YASNA.B]

ولین واکنش والدین به کودکی که غذا نمی‌خورد این است که به او برچسب بدغذابودن می‌زنند. هرچند که باید بدانید غذا نخوردنِ کودک دلایلِ احتمالیِ دیگری نیز علاوه بر بدغذایی دارد، دانستن تعریف درست «بدغذایی» نیز مهم است.

 

[YASNA.B]

فرد بدغذا کسی است که بعضی از غذاها را نمی‌خورد یا اینکه همیشه غذاهای مشخصی را می‌خورد. در حالی که باقی اعضای خانواده از خوردن انواع گسترده‌ای از غذاها لذت می‌برند، فرد بدغذا ممکن است فقط ناگت مرغ و ساندویچ کره و عسل بخورد. در خیلی از موارد، اجتناب آنها از خوردن بعضی غذاها فراتر از علاقۀ شخصی است.

 

[YASNA.B]

علاوه بر علاقه به غذاهای اندک، شاید گاهی متوجه شوید کودکتان هنگام غذاخوردن حالت تهوع دارد یا بعضی از غذاها را به‌زور قورت می‌دهد. این وضعیت، که در بعضی کودکان دیده می‌شود، نشان می‌دهد که علت پس‌زدن غذا فقط دوست‌نداشتن یا بدغذایی کودک نیست، بلکه ممکن است مشکل جدی‌تری وجود داشته باشد.

 

[YASNA.B]

اختلال پردازش حسی

همان ‌طور که گفتیم، غذا نخوردن کودک ممکن است مسئله‌ای کاملا عادی باشد، اما در بعضی از موارد شاید مشکلِ نادر و جدی‌تری وجود داشته باشد؛ برای نمونه، بعضی از کودکان به‌دلیل اختلال پردازش حسی (Sensory Processing Disorder) از غذاخوردن اجتناب می‌کنند. کودکانی که اختلال حسی دارند شاید به بعضی از بافت‌ها یا رنگ‌های غذایی حساس باشند. بعضی کودکان نیز به این دلیلِ ساده که از دردست‌گرفتن یا به‌دهان‌گذاشتن بعضی از غذاها چندش‌شان می‌شود از خوردن امتناع می‌کنند. این مشکلات در کودکان مختلف متفاوت‌اند؛ مثلا شاید کودکی می‌تواند غذاهای نرم را تحمل کند، اما هنگام خوردن غذاهای تُرد دچار حالت تهوع شود.

اگر تشخیص پزشکی این بود که کودکتان چنین مشکلی دارد، برای رسیدن به راهکاری مناسب باید ابتدا کودکتان را به‌خوبی بشناسید و غذاهایی به او بدهید که برایش مناسب باشند. غذادرمانی نیز ممکن است برای بعضی از کودکان مفید باشد. غذادرمانی به کودکان کمک می‌کند الگوها و رفتارهای غذایی بهتری داشته باشند. این نوع تراپی به کودکانی که مشکل جویدن و قورت‌دادن دارند یا نمی‌توانند بعضی از بافت‌های غذایی را بخورند کمک می‌کند و باقیِ مشکلات مربوط به غذاخوردن را نیز برطرف می‌کند.

 

[YASNA.B]

۲. مهارت‌های حرکتی
غذا نخوردن کودک شاید به مهارت‌های حرکتی در دهان یا به مکانیکِ خوردن ربط داشته باشد. اگر مشکل مربوط به مهارت‌های حرکتی باشد، کودک هنگام غذاخوردن سرفه می‌کند، ممکن است غذا در گلویش گیر کند، یا وقتی غذا را در دهان می‌گذارد دچار حالت تهوع شود. این مشکل ممکن است باعث ایجاد اضطراب در هنگام غذاخوردن بشود. اگر این مشکل کودک درمان نشود، او ممکن است کلا دست از خوردن بکشد و در بلندمدت دچار سوء ‌تغذیه شود. در این مورد نیز غذادرمانی مفید است.

 

[YASNA.B]

درد :

اگر غذا نخوردن کودک مشکلی نسبتا جدید است، ممکن است به این دلیل باشد که غذاخوردن برای کودک دردناک است. اگر کودک نشانه‌های دیگری مانند تب یا بیرون‌روی دارد، احتمال این موضوع بیشتر می‌شود. به‌جای اینکه از دست کودکتان عصبانی شوید، از او بپرسید و سعی کنید ریشه مشکل را بیابید. بعضی از مشکلاتی که احتمالا غذاخوردن را دردناک می‌کنند عبارت‌اند از:

گلودرد؛
دندا‌ن درد؛
دندان‌‌درآوردن؛
رفلاکس معده.
کودکان ممکن است به‌خاطر مشکلات دیگری نیز از غذاخوردن امتناع کنند. شاید هم کودک حساسیت غذایی دارد یا بعد از غذاخوردن دچار نفخ، دل درد و مانند آن می‌شود، و غذاخوردن را مسبب دردهایش می‌داند

 

[YASNA.B]

۴. مشکلات رفتاری
کودکان گاهی ممکن است بی هیچ دلیلی لج‌باز باشند.

نفس عمیقی بکشید و به خودتان یادآوری کنید که این لزوما رفتار بدی نیست و حتی ممکن است بعدها مفید هم باشد.
منتها گاهی مسئله عمیق‌تر است. آیا کودک شما به‌تازگی با تغییراتی در زندگی مواجه شده است؟ شاید خانواده به خانه‌ای یا شهری جدید رفته‌اند یا شاید یکی از عزیزانتان از دنیا رفته است. گاهی کودکان به‌دلیل قرارگرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا اشتهایشان را از دست می‌دهند. در چنین مواردی نگران نباشید. غذا نخوردن کودکان در چنین مواقعی موقتی است.

صحبت‌کردن با کودک و اطمینان‌خاطردادن به او بسیار مفید است. اگر احساس می‌کنید دلیل غذا نخوردن کودک لج‌بازی است، در هر وعده دست‌کم یکی از غذاهایی را که می‌دانید می‌خورد بگذارید و اگر غذایش را تمام نکرد، عصبانی نشوید. هرقدر بیشتر اصرار کنید، او بیشتر از غذاخوردن امتناع می‌کند

 

[YASNA.B]

اختلال خوردن :
اختلال خوردن نه‌تنها در بزرگ‌سالان بلکه در کودکان هم رخ می‌دهد. نوعی از آن که در کودکان رایج است اختلال اجتناب/محدودیت غذاست. این وقتی روی می‌دهد که امتناع از غذاخوردن به‌حدی جدی می‌شود که کودک دچار سوء‌تغذیه و کمبود انرژی می‌شود. کودکان با چنین اختلالی به‌خوبی رشد نمی‌کنند. اجتناب آنها از غذا بر بخش‌های دیگر زندگی‌شان مانند مدرسه و ارتباطات اثر می‌گذارد. بعضی کودکان نیز ممکن است پرخوری عصبی یا بی اشتهایی عصبی داشته باشند. علائم احتمالی اختلال خوردن عبارت‌اند از:

کبودی؛
کم‌وزنی؛
استفراغ؛
اضطراب؛
ریزش مو؛
رشد آهسته؛
دمای پایین بدن؛
ناخن‌های شکننده؛
سرگیجه یا ازحال‌رفتن؛
ازدست‌دادن بیش ‌از ‌اندازه وزن.
اگر چنین علائمی دارید و به اختلال خوردن مشکوک هستید، حتما با پزشکتان مشورت کنید.