معرفی فیلم قصر شیرین

[DEVL]

فیلم «قصر شیرین» جدیدترین ساخته رضامیرکریمی است که در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر اکران شد. این فیلم توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه و سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن را از جشنواره فیلم فجر کسب کند. همچنین این فیلم جوایز بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد را از جشنواره فیلم شانگهای به‌دست آورد. میرکریمی در بیشتر فیلم‌های خود مثل «خیلی دور، خیلی نزدیک» و «یه حبه قند» به روابط بین افراد یک خانواده پرداخته است. «دختر»، فیلم قبلی میرکریمی هم در مورد رابطه میان پدر یک خانواده با دخترش بود و فیلم جدید او هم در ادامه این روند، رابطه میان پدر یک خانواده با فرزندانش را بررسی می‌کند. این نکته نشان می‌دهد که میرکریمی از آن دسته کارگردان‌هایی است که هدفمند فیلم می‌سازد. هدف او از فیلمسازی به تصویر کشیدن روابط افراد یک خانواده و ریشه‌یابی مشکل‌های زندگی آن‌ها است.

 

[DEVL]

جلال، همسر و فرزندانش را ترک کرده و به شهری دیگر رفته است اما پس از مدتی به شهرش بازمی‌گردد زیرا زنش دچار مرگ مغزی شده است. فیلم با صحنه‌ای آغاز می‌شود که جلال نشسته و از دور به مادر و کودکی نگاه می‌کند. این صحنه در خدمت داستان فیلم است زیرا جلال مدتی است که زن وبچه‌های خود را رها کرده است و این صحنه به‌گونه‌ای دوری او از خانواده خود را نشان می‌دهد.


از همان ابتدای فیلم، کارگردان روی بچه‌ها تاکید می‌کند زیرا موضوع اصلی فیلم رابطه جلال (با بازی حامد بهداد) با بچه‌هایش است. برای مثال چند دقیقه بعد از وارد شدن جلال به خانه خواهر زنش چند بچه تعداد زیادی گلدان را برای فروش می‌آورند. در این صحنه ماشین جلال روشن نمی‌شود و این بچه‌ها هستند که به جلال کمک می‌کنند تا ماشین را راه بیاندازد. این صحنه بعد از دیدن پایان فیلم معنا پیدا می‌کند. زیرا در انتهای فیلم، بچه‌های جلال هستند که روند زندگی او را تغییر می‌دهند.

 

[DEVL]

جلال وقتی مجبور می‌شود بچه‌های خود را با خود همراه کند در صحنه‌ای تصمیم می‌گیرد آن‌ها را در خانه تنها بگذارد و فرار کند اما در صحنه‌ای که یکی از نقص‌های فیلمنامه محسوب می‌شود کامیونی به‌طور کاملا تصادفی سر راه ماشینش سبز می‌شود و جلال نمی‌تواند بچه‌هایش را تنها بگذارد. البته یک دلیل که برای این صحنه می‌توان آورد این است که جلال در گذشته راننده ماشین‌های سنگین بوده و با ماشینش مرتکب قتل شده و این ماجرا آغاز جدایی او از خانواده‌اش بوده است و حالا یک ماشین سنگین باعث می‌شود جلال درکنار فرزندانش بماند اما باز هم باید ذکر کرد که سبز شدن کامیون در مسیر ماشین جلال تصادفی بوده و باید قبل از این صحنه دلیلی منطقی برای حضور کامیون در این صحنه به مخاطب نشان داده می‌شد.




جلال شخصیتی است که از بچه‌های خود، یعنی از همان خانواده خود گریزان است و فیلمساز این هدف را داشته تا در طول فیلم جلال را متحول کند. اولین اتفاقی که در فیلم می‌افتد و توجه جلال را به زندگی گذشته‌اش جلب می‌کند ماجرای آقای داوودی است. آقای داوودی گلخانه‌ای دارد که به کمک شیرین (زن سابق جلال) آن‌جا را راه‌اندازی کرده و شیرین زیاد به گلخانه آقای داوودی سرمی‌زده است. همین موضوع جلال را عصبانی می‌کند و باعث می‌شود تا جلال به گلخانه آقای داوودی سر بزند. در این قسمت یکی از نقاط خوب فیلمنامه فرا می‌رسد؛ جلال به آقای داوودی شک می‌کند و از زیر زبانش می‌کشد که کم‌کم می‌خواسته به شیرین نزدیک شود. وی در این قسمت از ماجرا می‌فهمد که زنش به او خ*یانت نکرده است و همین موضوع کمی او را نسبت به خانواده قدیمی خود مشتاق‌تر می‌کند.

 

[DEVL]

یکی از قسمت‌هایی که از آن می‌توان برداشت کرد جلال در مورد خانواده ، رویکردش را عوض کرده‌است. داستان پلیسی است که از جلال رشوه می‌گیرد و وقتی جلال به سمت مافوق او می‌رود پلیس از جلال می‌خواهد که به خاطر خانواده‌اش این موضوع را نگوید. جلال هم به مافوق او چیزی نمی‌گوید اما درست قبل از این ماجرا جلال، همسر جدید خود را تنها می‌گذارد. اولین صحنه اهمیت خانواده برای جلال را می‌رساند و دومین صحنه بی‌اهمیت بودن خانواده برای جلال. سؤال اینجا است؛ در فیلمی که هدفش نشان دادن اهمیت خانواده است چرا باید صحنه‌ای در تضاد با این هدف وجود داشته باشد؟

یکی از نقاط مثبت در فیلمنامه این است که شخصیتی را بدون حضور فیزیکی‌اش در فیلم خلق کرده است. شیرین، زن قبلی جلال در فیلم نشان داده نمی‌شود اما این شخصیت در فیلم بسیار برای مخاطب مهم است و باعث آغاز تحول در جلال می‌شود. ما شیرین را هیچگاه نمی‌بینیم و تنها در موردش از زبان سایر شخصیت‌ها می‌شنویم. این نکته یکی از روش‌های فیلمنامه‌نویسی در خلق شخصیت را به ما آموزش می‌دهد؛ خلق یک شخصیت از این راه که شخصیت‌های دیگر در مورد او صحبت کنند. این روش در خلق شخصیت در بعضی موارد حتی موفق‌تر از زمانی است که مخاطب آن شخصیت را ببیند. زیرا وقتی مخاطب شخصیتی را نبیند و تنها در مورد او بشنود کنجکاوتر می‌شود.