آموزشی قصیده چیست

[Mahi.otred]

شعری است بر یک وزن و و یک قافیه که مصراع اوّل بیت نخست ، با همه ی مصراع های دوم ابیات دیگر هم قافیه باشد .

 

[Mahi.otred]

نمونه قصیده : .............* .................*

............. ................*

.............. .................. *

 

[Mahi.otred]

مشخصات قصیده :

1- تعداد ابیات آن از پانزده بیت بیشتر است

2- درون مایه و محتوای آن موضوعاتی چون مدح ، حکمت ، عرفان ، وصف ، پند و اندرز ، جشن ، شکر ،

شکایت و مسایل اجتماعی می باشد .

3- بیت اوّل قصیده را که مصرع است « مطلع »و به بیت آخر آن « مقطع » می گویند .

4- قصیده اوّلین قالب شعر فارسی است که به تقلید از شعر عربی از نیمه ی قرن سوم پدید آمد .

5- داشتن وحدت موضوع ( یعنی ابیات قصیده باید مربوط به یک مفهوم و موضوع باشد . )

 

[Mahi.otred]

اجزای تشکیل دهنده ی قصیده :

1- تغزل یا تشبیب : برخی قصاید به ویژه قصایدی که در مدح کسـی سروده می شـود دارای مقـدمـه است . این مقدمه معمولاً با مضامین چون عشق ، جوانی و توصیف طبیعت آغاز می شود که به آن تغزل یا تشبیب می گویند . ( برخی قصیده ها تغزل ندارد که به آن ها محدود یا مقتضب گویند . )

 

[Mahi.otred]

2- تخلص : بیت یا ابیاتی که رابط میان تغزل و تنه اصلی قصیده می باشد ، که در واقع موضوع اصلی قصیده از همان جا شروع می شود .

نکته : این تخلص مخصوص قصیده است و نباید آن را با اصطلاح تخلص ( نام شاعر ) اشتباه کرد .

 

[Mahi.otred]

3- تنه اصلی : بخشی از قصیده که مقصود اصلی شاعر در آن بیان می شود . با محتوای چون مدح ، رثا ، پند و اندرز ، عرفان و حکمت و ...

4- شریطه و دعا : دعایی است که شاعر برای جاودانگی ممدوح خود در پایان قصیده ، به صورت جملات شرطی بیان می کند . ( یعنی شاعر دعای خود را به شرط بر آورده شـدن خواسته هایش بیان می کند . )

 

[Mahi.otred]

قصیده سرایان مشهور عبارتنداز : انوری ، خاقانی ، ناصر خسرو ، سعـدی ، فرخی سیستانی ، رودکی ، منوچهری ، مسعود سعد سلمان ، ملک الشعرا بهار ، دکتر مهدی حمیدی ، مهرداد اوستا ، امیر فیروز کوهی و ... .