حقوق مجازات های اصلی

[Zohre☆]

مجازات های اصلی


مجازات اصلی مجازاتی است که قانون‌گذار برای جرم معینی پیش‌بینی کرده و مستقیماً مورد حکم قرار داده است. به‌عبارت‌دیگر مجازات‌های اصلی، برشمرده در ماده ۱۲ قانون مجازات اسلامی هستند که در موارد حدود، قصاص، دیات، تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده احصا شده است.

به‌غیراز موارد برشمرده در قانون، گاهی خود قانون‌گذار در موارد خاص نوعی از مجازات را به‌عنوان مجازات اصلی جرم قلمداد نموده است: مانند انفصال دائم از خدمات دولتی که نوعی محرومیت از حقوق اجتماعی محسوب می‌گردد اما در ماده ۵۷۵ قانون مجازات اسلامی مجازات اصلی جرم مزبور قلمداد شده است.

مجازات‌های اصلی در قانون جزا به ۴ دسته زیر تقسیم شده است:

 

[Zohre☆]

حدود
حدود به مجازات‌هایی گفته می‌شود که نوع، میزان و کیفیت آن در شرع اسلام تعیین شده است و بیش‌تر از نوع کیفر بدنی است و قاضی در کم‌وزیاد و تبدیل و اسقاط آن هیچ اختیاری ندارد. این نوع مجازات‌ها در مواد ۶۳ الی ۲۰۳ قانون مجازات اسلامی آمده است.

 

[Zohre☆]

قصاص
بیشتر بخوانید دعوای استرداد جهیزیه
قصاص مجازات اصلی جنایات عمدی بر نفس، اعضاء و منافع است. قصاص کیفری است که جانی (قاتل) به آن محکوم می‌شود و باید با حد جنایت او برابر باشد. بر اساس ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی، قصاص همان مقابله‌به‌مثل جنایتی است که جانی خود مرتکب شده است و مجنی علیه یا اولیای دم صاحبان این حق هستند.

 

[Zohre☆]

دیات
دیه اعم از مقدر و غیر مقدر، مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایت غیرعمدی بر نفس، اعضا و منافع و یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارند به‌موجب قانون مقرر می‌شود. دیه مالی است که از طرف شارع برای جنایت تعیین شده است که به سبب جنایت بر نفس یا عضو، به مجنی علیه یا به ولی یا اولیای دم او داده می‌شود.

 

[Zohre☆]

تعزیر
تعزیر بر اساس ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی این‌گونه تعریف شده است: «تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد قصاص یا دیه نیست و به‌موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌گردد.» نوع، مقدار، کیفیت اجرا و مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر به‌موجب قانون تعیین می‌شود.

 

[Zohre☆]

مجازات‌های بازدارنده
مجازات‌های بازدارنده تأدیب یا عقوبتی است که از طرف حکومت به‌منظور حفظ نظم و مراعات و مصلحت اجتماعی در قبال تخلف از مقررات و نظامات حکومتی تعیین می‌گردد: از قبیل، حبس، جزای نقدی، تعطیل محل کسب، لغو پروانه و محرومیت از حقوق اجتماعی و اقامت در نقطه یا نقاط معین، منع از اقامت در نقطه یا نقاط معین و مانند آن است. این موارد در ماده ۱۷ قانون مجازات اسلامی سابق برشمرده‌شده بود اما همچنان اجرا می‌شود