گردشگری داخلی مجموعه میدان امیرچقماق | یزد

[ROKH]

در دل کوچه‌پس‌کوچه‌های خشت و گلی شهر جهانی یزد، میدان باشکوهی قرار گرفته که نه تنها یکی از معروف‌ترین نمادهای این شهر است، بلکه به‌عنوان شاهکاری از معماری و تاریخ ایران شناخته می‌شود: میدان امیرچقماق.

 

[ROKH]

این میدان، مجموعه‌ای از مسجد، تکیه، بازار، کاروان‌سراها، حمام عمومی، آب‌انبار و حتی خانقاه بوده که هر کدام داستانی از گذشته پرشکوه یزد را روایت می‌کنند.

 

[ROKH]

در سده هشتم خورشیدی، امیر جلال‌الدین چقماق شامی، سردار و امیر برجسته شاهرخ تیموری، زمانی که حاکم یزد بود، تصمیم گرفت این مجموعه عظیم را بنا کند تا هم شهری آبادتر داشته باشد و هم مردم یزد از امکانات بیشتری بهره‌مند شوند.

 

[ROKH]

در این راه، همسرش فاطمه خاتون که مردم او را با لقب «ستی فاطمه» می‌شناختند، یاری‌اش کرد. آرامگاه این بانو، امروزه در ضلع شمالی میدان قرار دارد و همچنان از زیارتگاه‌های محلی به شمار می‌آید.

 

[ROKH]

نمای امیرچقماق، با ردیف‌های منظم طاق‌نماها و سردر چند طبقه‌اش، در هر ساعتی از روز دیدنی است؛ اما شب‌ها، با نورپردازی هنرمندانه، به تابلویی زنده و چشم‌نواز بدل می‌شود. در دل مجموعه، مسجد امیرچقماق با کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای رنگ و ظرافت بی‌نظیرش، روحانیت خاصی دارد.

 

[ROKH]

در کنار این زیبایی‌ها، یکی از خاص‌ترین بخش‌های میدان، آرامگاه ستی فاطمه است. این بقعه دارای گنبدی منحصر‌به‌فرد و کاشی‌های سبزرنگ است.

 

[ROKH]

گنبد آن از نوع «خیاره‌ای» محسوب می‌شود که در ایران تنها نمونه موجود است و مشابه آن فقط در شهر هرات افغانستان، آرامگاه گوهرشاد، دیده می‌شود. همین ویژگی، ارزش معماری و تاریخی این میدان را دوچندان کرده است.

 

[ROKH]

این میدان، فقط شاهد جشن‌ها و آیین‌های مذهبی نبوده، بلکه در دوران معاصر هم در قلب حوادث اجتماعی قرار داشته است. از جمله دفن هشت تن از شهدای گمنام جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۹۳، که با بحث‌ها و مخالفت‌های بسیاری روبه‌رو شد.

 

[ROKH]

سازمان میراث فرهنگی حتی این اقدام را تهدیدی برای ثبت جهانی یزد دانست. اما در نهایت، سه سال بعد، در ۱۸ تیر ۱۳۹۶، شهر یزد به عنوان میراث جهانی در یونسکو به ثبت رسید و این میدان همچنان نماد پایداری و هویت تاریخی یزد باقی ماند.

 

[ROKH]

کاشی‌کاری‌های میدان و مسجد امیرچقماق از شاهکارهای هنر ایرانی است. مرمت بسیاری از این کاشی‌کاری‌ها بر عهده استاد محمدعلی فلاحتی مروست بوده، اما متأسفانه هیچ نشانی از او بر بنا باقی نمانده است.