موضوع نویسنده
Serenya
سطح
1
سرپرست ادبیات
پرسنل مدیریت
سرپرست ادبیات
منتقد ادبیات
کاربر ویژه انجمن
عضو تیم تعیین سطح ادبیات
- Sep
- 609
- 6,174
- مدال‌ها
- 3
🔹 مدیحه یعنی چه؟
مدیحه به معنای ستایشه؛ در ادبیات مذهبی، مدیحه بیشتر برای ستودن پیامبر اکرم(ص)، امامان(ع)، یا بزرگان دین سروده میشه.این شعرها با زبان پرشور و آهنگین، فضایل و مقام معنوی اون شخصیت‌ها رو بیان می‌کنن.
📍 نمونه:
قصیده‌های کعب بن زُهیر شاعر عرب در مدح پیامبر (ص) که با شعر «بانت سعاد...» مشهور شد.
در ادبیات فارسی هم سنایی، خاقانی و محتشم کاشانی بارها مدیحه‌های مذهبی سروده‌اند.
🔹 مرثیه یعنی چه؟
مرثیه به معنای سوگواری و گریه بر مصیبته.در ادبیات مذهبی، بیشتر برای شهادت امام حسین(ع) و یارانش در کربلا سروده شده.
این نوع شعر، هم احساسات رو برمی‌انگیزه، هم پیام عاشورا رو زنده نگه می‌داره.
📍 نمونه:
شعر معروف محتشم کاشانی:
«باز این چه شورش است که در خلق عالم است...»
این ترکیب‌بند به اوج هنر مرثیه‌سرایی در فارسی رسیده.
🔹 ویژگی‌های مدیحه و مرثیه
- زبان عاطفی و حماسی
- در مدیحه: شور و عظمت برای ستایش.
- در مرثیه: اندوه و درد برای سوگ.
- تصویرسازی قوی
- مدیحه: تشبیه بزرگان دین به خورشید، دریا، کوه استوار.
- مرثیه: صحنه‌های عاشورا، عطش، شهادت، و غربت تصویر میشه.
- کارکرد مذهبی – اجتماعی
- مدیحه‌ها ایمان مردم رو تقویت می‌کنن.
- مرثیه‌ها هم اشک و احساسات رو به حرکت درمیارن و پیام عدالت‌خواهی رو منتقل می‌کنن.
🔹 نمونه‌های درخشان
- مدیحه: قصاید سنایی در مدح پیامبر.
- مرثیه: ترکیب‌بند محتشم کاشانی در سوگ امام حسین(ع).
- نوحه‌های مذهبی معاصر: که در هیئت‌ها خونده میشه و ادامه‌ی سنت مرثیه‌سرایی‌ه.
🔹 نتیجه
مدیحه و مرثیه دو رکن مهم ادبیات مذهبی‌اند؛ یکی با ستایش فضیلت‌ها دل‌ها رو روشن می‌کنه، و دیگری با گریه بر مصیبت‌ها، ایمان و عشق رو زنده نگه می‌داره.ادبیات مذهبی بدون این دو بخش، مثل درختی بی‌ریشه‌ست.
