مردم شناسی ایران مردم شناسی کردستان

[اولدوز]

جنگاوری و سرسختی

کردها تاکنون طعم و مزه تلخ جنگ را بسیار چشیده‌اند و همیشه در این نبردها از خود شجاعت و سرسختی وصف‌نشدنی نشان داده‌اند.

گزنفون (تاریخ نویس یونانی) در نوشته‌های خود که از بازگشت 10 هزار یونانی به میهن‌شان در سال 401 پیش از میلاد یاد کرده است، از آسیب‌های زیادی که ارتش یونانی از سربازان کرد (کردوئن ها) خورده‌اند مطالبی را نوشته و دلاوری و جنگاوری سربازان کرد را مورد ستایش قرار داده است. در بخشی از نوشته‌های او می‌خوانیم:

 

[اولدوز]

یونانیان شب خوشی را با خوراک فراوان گذرانیدند، گفت‌وگوها درباره جنگ‌هایی بود که از سر گذرانیده بودند و رنج کشیده بودند. زیرا از میان سرزمین «کاردوها» (کردها) گذشته بودند و در سراسر این روزها جنگیده بودند و رنج کشیده بودند. آسیب‌هایی که یونانیان از کاردوها خوردند از شاه ایران و سردارش تیسافرن، هم نخورده بودند.

نویسنده دیگری نیز به نام دیودوروس درباره کردها این گونه نوشته است:

کردها در دژهای کوهستانی خود برای ارتش و امپراتوری‌های بیگانه مزاحمت و آزاری بیش از انداره فراهم می‌کردند. باید با جنگ و نبرد یا بستن پیمان آنها را از این کار باز می‌داشتی

 

[اولدوز]

پس از فتح ایران توسط عرب‌ها، آنها جرات گذشتن شب هنگام از کنگاور به خاطر خطر و ترس از یورش کردهایی که در کمین‌شان نشسته بودند را نداشتند. عرب‌ها آن جایگاه را «قصر الصوص» می‌نامیدند. از این روحیه و ویژگی کردها، حس میهن‌دوستی و مرزداری به وجود آمده است، آنان در تمام طول تاریخ از نگاهبانان این سرزمین بوده‌اند و یکی از دلایل آن همبستگی و انسجام زیاد بین آنها است.

 

[اولدوز]

مهمان نوازی

این خصیصه اخلاقی و رفتاری را به حد افراط می‌توان در میان کردها مشاهده کرد. در میان کردهای اهل حق «بان زرده» و «دالاهو»، بارها پیش آمده که قاتل فرزند را به خاطر مهمان بودن و خوردن نان و نمک بخشیده‌اند!

در میان برخی از کردها رسم بر این است که تا 40 روز نباید چیزی را از مهمان خود پرسید که از آن بوی تعجب از آمدن مهمان به مشام برسد زیرا یک کرد همیشه باید در انتظار و پذیرنده مهمان باشد.

 

[اولدوز]

جوانمردی و پهلوانی

جوانمردی از ویژگی‌های کردان است که به نوبه خود ریشه در آیین‌های ایران باستان مانند کیش‌مهر دارد. بسیاری از عیاران نام‌آور، کرد بوده‌اند، کردها در نهضت عیاران صفاری به یاری یعقوب لیث شتافتند و در نبرد با دشمنان ایران او را یاری دادند. هنوز مردم اهل حق خود را یارسان می‌نامند و کیش خود را آیین یاری می‌دانند.

در جریان جنگ‌های صلیبی فرمانده مسلمانان، صلاح الدین ایوبی از کردهای ایوبی بود که چندین مرتبه مسیحیان را شکست داد. طی یکی از نبردها، ریچارد شیردل سردار جنگجویان صلیبی اسیر صلاح‌الدین شد، صلاح الدین با فرمانده اسیر شده با جوانمردی رفتار کرد که پس از گذشت سده‌ها همچنان زبانزد غربی‌هاست.

تاریخ ایران نیز از جوانمردی‌های پهلوانان کرد از قبیل آقاسید حسن رزاز کرمانشاهی حکایت‌های بسیاری دارد و هنوز زورخانه‌های کرمانشاه و سنندج به تربیت پهلوانان شهرت دارند.

 

[اولدوز]

شاد زیستی

زندگی کردها به صورت ویژه‌ای با رقص، موسیقی و برپایی جشن‌های مختلف پیوند خورده است. آنها هر زمانی که فرصتی برای شادی پیدا شود از آن زمان بهره می‌برند و در کل می‌توان کردها را ملتی شاد و شادزیست به حساب آورد.

 

[اولدوز]

مشاهیر کرد
با چند تن از افتخارآفرینان و مشاهیر تبار کرد در زمینه‌های مختلف (روحانیت، جامعه پزشکان، سینما، ورزش، موسیقی، افراد نظامی) از گذشته تا زمان معاصر آشنا می‌شویم:

دکتر مظفر پرتو ماه : فیزیکدان برجسته
عثمان هورامی : خواننده
سید نصرالله بنی‌صدر : روحانی
صلاح الدین ایوبی : بنیان‌گذار دولت ایّوبیان مصر و شام
امیرنظام گروسی : سیاستمدار در دوران قاجار
شهرام ناظری : خواننده سنتی
بهمن قبادی : عکاس، کارگردان و فیلمنامه‌نویس
عزیزخان مکری : سردار نظامی
علی‌اشرف درویشیان : نویسنده
بیت الله عباس پور : بدنساز مشهور