معرفی معرفی سیتار

[ragazza della notte]

سی‌تار یکی از سازهای زهی زخمه‌ای در موسیقی هندی است. این ساز دارای دسته‌ای بلند و کشیده و کاسه‌ای به شکل گلابی می‌باشد. سی‌تار شامل هفت سیم اصلی و ۱۱ یا ۱۳ سیم تشدیدکننده است که زیر سیم‌های اصلی قرار می‌گیرند و با مضراب فلزی نواخته می‌شود. سیم‌های اصلی با ضربه به سیم‌های تشدیدکننده صدا تولید می‌کنند.

 

[ragazza della notte]

سی‌تار انواع مختلفی دارد که در شکل کاسه و تعداد سیم‌ها متفاوت‌اند. به‌طور کلی این ساز به سه نوع تقسیم می‌شود: نوع اول فقط دارای ۷ سیم اصلی و بدون سیم‌های تشدیدکننده است. نوع دوم دارای ۷ سیم اصلی و ۱۱ یا ۱۳ سیم تشدیدکننده است. نوع سوم دارای ویژگی‌های نوع دوم به علاوه یک کاسه اضافی در بالای دسته است که بیشتر نقش تزئینی دارد.

 

[ragazza della notte]

راوی شانکار و ولایت‌خان از نوازندگان مشهور این ساز هستند. عباس مهرپویا، یکی از شاگردان راوی شانکار، این ساز را به موسیقی ایران معرفی کرد و مسعود صالح تاش راه او را ادامه داده است.

عباس مهرپویا پس از بازگشت از هند به ایران، این ساز ایرانی‌الاصل را که توسط امیرخسرو دهلوی از ایران به هند برده شده و از موسیقی ایرانی خارج شده بود، دوباره وارد موسیقی ایران کرد و موفقیت‌های زیادی در این زمینه به دست آورد.

 

[ragazza della notte]

سیتار سازي زهي از خانواده لوت است كه در شمال هند، پاكستان و بنگلادش رايج است. معمولاً طول اين ساز 1.2 متر طول و يك بدنه كدويي شكل (gourd) دارد، اين ساز داراي يك دسته چوبي توخالي، عريض، كشيده، گوشيهاي جلويي و كناري و 20 پرده خميده متحرك است. سيم‌هاي اين ساز فلزي هستند و معمولاً داراي پنج سيم ملودي، يك يا دو سيم واخوان براي تاكيد روي ريتم يا پالس و سيزده سيم كمكي (sympathetic strings) زير پرده‌ها در دسته كه روي نت‌هاي راگا (Raga) (چهارچوب اجراي ملوديك) كوك مي‌شوند. پرده‌هاي محدب فلزي در طول دسته بسته شده‌اند كه به آنها اجازه حركت تا حد مورد نياز را مي‌دهد. Sitar اغلب يك گورد تشديدكننده (رزونانسي) زير انتهاي گوشي‌ها در دسته دارد. اين امر وزن ساز را را متعادل مي‌سازد و هنگاميكه اين ساز نواخته نمي‌شود به نگه داشتن ساز كمك مي‌كند. موسيقي‌دانان غالباً سیتار را در حالت نشسته با زاويه 45 درجه روي ران‌ها نگه مي‌دارند. سيم‌ها با يك زخمه سيمي كه در انگشت راست پوشيده مي‌شود، كنده مي‌شوند در حاليكه دست چپ روي سيم‌ها با يك فشار ظريف يا مابين پرده‌ها عمل مي‌كند و سيم‌ها به كنار كشيده مي‌شوند.

كلمه Sitar از كلمه فارسي سه‌تار به معناي سه‌سيم گرفته شده است. به نظر مي‌رسد اين ساز از نسل لوت‌هاي داراي دسته بلند است كه از آسياي مركزي به هند آورده شدند. Sitar در قرن‌هاي 16 و 17ام رونق يافت و شكل كنوني خودش را در قرن 18ام پيدا كرد. امروزه اين ساز، ساز غالب در موسيقي هندوستان است كه به عنوان يك ساز تكنوازي با تمبورا (لوت داراي واخوان) و تبلا (درامز) و در انسامبل‌ها (گروه‌هاي موسيقي) و همچنين كاتاك (kathak) – دراماي رقص در هند شمالي بكار مي‌رود. دو مدرسه مدرن سیتاردر هند راوي شانكار (Ravi Shankar) و ولايت خان (Vilayat Khan) هستند كه هر يك سبك خاص خودشان در نواختن اين ساز، نوع خاص Sitar خودشان (متفاوت در اندازه، شكل و تعداد سيم‌ها و غيره) و سيستم كوك و تنظيم خاص خودشان را دارند.

 

[ragazza della notte]

تاریخچه ساز سیتار؛‌​

كلمه Sitar اصالتاً از كلمات سانسكريت ساپتانتاري وينا (به معناي هفت سيم وينا) كه بعدها به عنوان ست‌تار (ست عدد هفت در سيستم عددي هندي و تار براي تار فلزي است) كه ناگهان سيتار شد. منبع ديگر اين كلمه از كلمه فارسي سه تار كه عيناً به معناي سه تار است.

تصور مي شود اين ساز نسخه‌اي از وينا، ساز مهم ديگر موسيقي كارناتيك و هندوستاني باشد كه به منظور تطابق با سليقه مغول‌ها تغییر کرده است. سيتار در قرون 16ام و 17ام به اوج شکوفایی خود رسيد و در قرن 18ام به فرم كنوني خود دست یافت.