خبری مقابله خیر و شر با «بچه‌های فرات»

[BARAN.]

نرگس روزبهانی، نویسنده و کارشناس حوزه کتاب، در یادداشتی به معرفی کتاب «بچه‌های فرات»، نوشته لیلا قربانی است که نگاهی دارد به ماجرای کربلا. یادداشت روزبهانی به این شرح است:

 

[BARAN.]

نوشتن و تاریخ‌نگاری در رابطه با حادثه‌ای همچون کربلا سختی‌های خاص خودش را دارد. واقعه‌ای را که بارها و بارها برای مخاطب نقل شده، چگونه می‌توان برای مخاطب بازگو کرد، به نحوی که مطلب تازه‌ای برای گفتن داشته باشد؟
در مقاتل حتی جزئیات این واقعه بیان شده است و این کار نویسنده را از آن جهت که بتواند طرحی نو دراندازد سخت و سخت‌تر می‌کند. لیلا قربانی در «بچه‌های فرات» تلاش کرده تا این مهم را به انجام برساند. او با ساختن سه شخصیت "علی"، "سعد" و "مالک" داستان را از منظر سه نوجوانی که در مواجهه با کاروان امام(ع) قرار گرفته‌اند، روایت می‌کند. به این ترتیب عنصر تخیل و قصه‌پردازی باعث بسط و توسعه داستان شده و آن را از تنگناهای کلیشه‌ای تاریخ نجات داده است.

 

[BARAN.]

به نظر می‌رسد که نویسنده تلاش کرده با نام‌های "علی" و "سعد" خیر و شر را به تصویر بکشد و با آوردن نام "مالک" یار و یاور را یادآور شود. این اثر تاریخی مذهبی در 10 فصل روایت شده است. روایت‌هایی که شرح یک خ*یانت و یک همراهی را می‌دهند سه نوجوان با ظرفیت‌های متفاوت سعادت و ضلالت در درونشان در مواجهه با لشکرکشی ابن زیاد و کاروان امام حسین (ع) قرار می‌گیرند.
وقتی درباره پویایی قصه حرف می‌زنیم؛ بهتر است از نحوه شخصیت‌پردازی و کیفیت قصه سخن به میان بیاوریم. شخصیت‌های نوجوان این داستان در بستر تاریخ با تمام ویژگی‌هایی که مخاطب درباره نوجوان می‌شناسد توصیف می‌شوند و این قصه را از عدم ارتباط گیری و عدم همذات‌پنداری نجات می‌دهد.

 

[BARAN.]

نوجوانانی که در پی ماجراجویی و پی یافتن سهم خود از زندگی هستند تا مگر راه و روششان را پیدا کنند. زبان داستان ساده و روان و به دور از پیچیدگی‌های این نوع آثار است. نویسنده دلیلی نمی‌دیده تا به‌جای لغت "کیسه" از "همیان" استفاده کند یا دیگر کلمات غریب و نامأنوس تا مخاطب را قانع کند که کار تاریخی است؛ بلکه با استفاده از کلمات معیار داستان را روایت کرده است.

 

[BARAN.]

آنچه ویژگی منحصر به‌فرد این نحو از قصه‌پردازی محسوب می‌شود، زنده بودن سوژه‌های داستان است. بچه‌هایی که در کوی و برزن مشغول بازی هستند و به نظر در هیچ دوره‌ای با هم تفاوت‌های کلان ندارند. در این قصه هم مشغول دنیای خام و ناپخته خویشند و به سمت دروازه تاریکی یا روشنایی قدم برمی‌دارند.
طراحی جلد این اثر که انتشارات جمکران آن را منتشر کرده، یادآور داستانی نوجوانانه است؛ نوجوان گندمگونی که به کاروانی چشم دوخته و افکارش در رؤیای آن کاروان است. زمینی خاکی و درخت های نخل که یادآور شن‌زارهای کشورهای عربی است.

 

[BARAN.]

نگاه تربیتی نویسنده به داستان نوجوان در این اثر قابل تشخیص است. اگرچه او مخاطب را وارد دوره‌های دوری از گذشته در فرهنگ و تاریخ و اقلیمی دیگر کرده است اما در همانجا هم نشان داده که نوجوان همچون خاکی حاصل‌خیر مستعد کشت هرگونه محصولی است.
نبرد خیر و شر همیشه دستمایه داستان‌های کهن بوده است و خائن بودن "سعد" رنگ تازه‌ای به این نبرد بخشیده است‌. "سعد"ی که شقاوت را از درون خود دارد و با فراهم آمدن زمینه‌های بروزش با تربیتی که دارد به آن سمت متمایل می‌شود. "بچه‌های فرات" برای مخاطبی که در پی‌افزونی مطالعه در خصوص عاشوراست گفتنی‌ها بسیار دارد.