معرفی ملت عشق

[اولدوز]

ملت عشق کتابی است پرفروش در ترکیه و البته ایران. شاید پیش از منتشر شدن این کتاب در ایران و استقبال بی‌نظیر از آن کمتر کسی الیف شافاک نویسنده ترک‌تبار آن را می‌شناخت. رمان ملت عشق روایتی عارفانه از همه‌ی زندگی است و نه فقط عشق. روایتی که در رفت و برگشت‌های پی‌درپی در زمان حال و گذشته به خواننده ثابت می‌کند که درک زندگی ورای زمان و مکان و حتی سن و سال است.

اگر کتاب ملت عشق را خوانده باشید، می‌دانید که یکی از شخصیت‌های اصلی و جذاب این داستان شمس تبریزی است. ما در یادداشت «معرفی کتاب‌هایی درباره شمس تبریزی» چند کتاب درباره او معرفی کردیم که برای شناخت بیشتر شخصیت او مفید هستند.

 

[اولدوز]

خلاصه و موضوع کتاب ملت عشق
داستان ملت عشق در دو خط زمانی اتفاق می‌افتد. اولی در قرن هفتم هجری در قونیه دنبال می‌شود. زمانی که مولانا به‌عنوان عالمی بزرگ در شهر قونیه میان مردم شناخته می‌شد و مردم و طبقه‌ی حاکم برای او احترام بسیاری قائل بودند. از طرفی شمس در آستانه‌ی چهل سالگی احساس می‌کند به زودی از دنیا می‌رود و می‌خواهد از چهل قانون عشقی که در زندگی‌اش درک کرده برای کسی بگوید. دیدار میان صوفی و عالم و ماجراهایی که در این میان می‌افتد خواننده را تا آخر داستان درگیر می‌کند.

 

[اولدوز]

دومین روایت داستان در ۱۴ قرن بعد دربوستون آمریکا اتفاق می‌افتد. زمانی که اللا روبینشتاین در آستانه‌ی چهل سالگی است و به تازگی ویراستاری کتابی را پذیرفته است. اللا درگیر نوعی رخوت و روزمرگی است و زندگیش از جنبه‌های متفاوت با مشکلاتی روبروست اما این کتاب که «چهل قانون عشق» نام دارد و در واقع همان ماجرای دیدار شمس و مولاناست، به شدت زندگی او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

الیف شافاک این دو روایت را با رفت و برگشتی ماهرانه به یکدیگر پیوند می‌دهد. تا حدی که برای لحظاتی حتی خواننده متوجه تغییر زمان نمی‌شود. اینکه عشق چگونه می‌تواند در هر زمانی بی هیچ کم و زیادی زیرِ زندگی کسی را رو کند، در رمان ملت عشق محور داستان است.

الیف شافاک در این کتاب از تغییری صحبت می‌کند که عشق در زندگی انسان‌ها ایجاد می‌کند. از معنایی که به واسطه‌ی تجربه‌ی عشق انسان‌ها در زندگی‌شان می‌توانند درک کنند.

 

[اولدوز]

ملت عشق نامی است که در ایران برای کتاب الیف شافاک متداول شده است. در ترکیه این کتاب با عنوان «چهل قانون عشق» شناخته می‌شود. ملت عشق در سال ۲۰۱۰ به صورت هم‌زمان به دو زبان انگلیسی و ترکی منتشر شد. این کتاب تاکنون بیش از ۵۰۰ بار در ترکیه تجدید چاپ و به بیش از ۳۰ زبان زنده ترجمه شده و توانسته رکورد پرفروش‌ترین کتاب تاریخ ترکیه را نیز به دست آورد.

 

[اولدوز]

عشق؛ گمشده‌ی انسان مدرن
انسان مدرن در دنیایی سرشار از رفاه و امکانات زندگی می‌کند. همه چیز پیش از آنکه او طلب کند، برایش مهیا شده است. اما چرا با وجود تمام این خوشبختی‌های ظاهری و فرصت‌هایی که در اختیار دارد، احساس پوچی و خلأ می‌کند؟ گمشده‌ی انسان مدرن چیست که این اندازه در جست‌وجوی آن است و درحالی‌که پیدایَش نمی‌کند، بیشتر از پیش احساس تنهایی می‌کند؟ الیف شافاک پاسخ این پرسش را می‌داند و در کتاب ملت عشق این‌گونه به آن جواب می‌دهد: گمشده‌ی انسان مدرن «عشق» است.

 

[اولدوز]

ملت عشق روایت عشق یک زن چهل‌ساله‌، خانه‌دار و صاحب فرزند به مردی نویسنده و صوفی در روزگار کنونی است. اما این عشق مانند ریسمانی بلند نیاز به جایی دارد که محکم به آن گره بخورد و دیگر ترسی از پاره‌شدن آن وجود نداشته باشد. به همین دلیل، شافاک عشق زمینی و این‌زمانی داستانش را به ماجرای عشق مولانا و شمس به یکدیگر و در نهایت، عشق آن‌ها به خداوند به‌عنوان عاشق‌ترین عاشق‌ها گره می‌زند.

 

[اولدوز]

اگر بنا بود خواننده‌ فقط داستان عشق دو نفر در این دنیا را بخواند و ماجرای تأثیر یکی بر دیگری را از نظر بگذراند، این رمان عاشقانه آن‌قدرها طرفدار پیدا نمی‌کرد. شاید مثل هزاران رمان ساده و عامه‌پسند چاپ و سپس فراموش می‌شد. اما شافاک با تیزهوشی داستانی را به صورت موازی در کتاب مطرح کرده است که می‌تواند برای خواننده‌ی سرگشته و منزوی این دوران جالب و در خور توجه باشد: حکایت رابطه‌ای عجیب و پرمعنا میان دو شخص بزرگ در دنیای قدیم، یکی عالمی بزرگ و مشهور و دیگر صوفی‌ای که به هر کجا پا می‌گذارد با جملاتش غوغا به پا می‌کند؛ مولانا و شمس. خواننده فصل به فصل با ماجرای ارتباط این دو پیش می‌رود و هرچه می‌گذرد با معنای جدیدی از «عشق» آشنا می‌شود که تا به حال با آن مواجه نگشته بود.

 

[اولدوز]

چرا باید کتاب ملت عشق را بخوانیم؟
در کتاب ملت عشق، ۴۰ قاعده‌ی عشق از زبان شمس روایت می‌شود که هرکدام دریچه‌ای به سوی معرفتی عمیق باز می‌کنند. کم‌کم این قوانین در زندگی شخصیت اول داستان، اللا، معنی و کاربرد پیدا می‌کنند و دیگر او می‌تواند عشق را نه فقط در داستان مولانا و شمس بلکه در همین دنیا و از طریقی دیگر بجوید و با آن زندگی کند. این کتبا راهنمای عملی رسیدن به زندگی عاشقانه است؛ البته عشقی که رنگ و بوی «عارفانه» دارد. و این نکته‌ای است که این کتاب را از کتاب‌های عاشقانه‌ی مشابه خودش متمایز می‌کند. اگر می‌خواهیم عشق را با معنا و به صورت جدیدی تجربه کنیم، بهتر است ملت عشق را بخوانیم.

 

[اولدوز]

شمس در ابتدای کتاب «مقالات» خطابه‌ای غرا و بسیار گیرا درباره‌ی عشق دارد، با این مضمون که تو چه داری تا بر کف دست نهی و به درگاه خدای خود ببری که اگر از سر جان هم برخیزی زیره به کرمان برده‌ای. تنها چیزی که او ندارد و تو داری نیاز است. پس نیاز ببر به درگاه بی‌نیاز تا پیک عشق او به سراغت بیاید. مثنوی نیز با عشق آغاز می‌شود و اولین حکایت مثنوی هم داستانی عاشقانه است (حکایت شاه و کنیزک). آتش عشقی که در شعر مولانا شعله‌ور است از شمس برمی‌خیزد.

 

[اولدوز]

مفهوم عارفانه‌ی عشق برای خواننده‌ی غربی بسیار جذاب و جدید است؛ اما خواننده‌ی شرقی با آن چگونه رفتار می‌کند؟ خواننده‌ای که هنوز به‌کل از سنت خود جدا نشده و یک پا درون سنت دارد و یک پا در زندگی مدرن؛ نه می‌تواند کامل وارد دنیای مدرن شود و نه می‌تواند از سنت و فرهنگ خود جدا شود، با کتاب ملت عشق ارتباط برقرار می‌کند؛ چون این کتاب سعی می‌کند پلی بین این دو دنیا بزند و آن دو را آشتی دهد. حالا خواننده‌ی شرقی هم می‌تواند ردپایی از فرهنگ خود را درون کتاب بیابد و هم به زندگی جدید خود ادامه دهد.

از سوی دیگر، برای خواننده‌ی ایرانی که با شمس و مولانا دمخور است، خواندن این کتاب از واجبات است تا بتواند داستان مولانا و شمس را از دریچه‌ی نگاه زنی در غرب متولدشده بخواند و پس از آن، به نقد آن کتاب و سپس به مقایسه‌ی آن با کتاب‌هایی که در ایران چاپ شده‌اند بپردازد و بعد به این نتیجه برسد که دلیل این همه اقبال به کتاب در ایران و جهان چیست؟