حقوق نداشتن شاهد در دادگاه کیفری

[Puyannnn]

به طور کلی ، زمانی که از شهادت شهود در دعاوی کیفری صحبت می کنیم ، به این معناست که شخصی ، شاهد اعمال یا گفتارهایی بوده که نقش تعیین کننده ای در اثبات موضوع شکایت کیفری داشته است . به عنوان نمونه ، در جرم قذف ، تنها شخصی می تواند شهادت دهد که قذف یا تهمت جنسی وارد نمودن به دیگران را شنیده و دیده باشد و همچنین ، در جرمی مثل جرم زنا ، آمیزش جنسی میان زن و مرد را مشاهده نموده و شاهد چنین جرمی شده باشد .

بنابراین ، علاوه بر اقرار مرتکب یا علم قاضی ، شهادت شهود ، نقش مهمی در اثبات این جرایم خواهد داشت . در چنین مواردی ، شخص شاکی ، باید شهود خود را به دادگاه معرفی نموده و دادگاه ، با لحاظ تشریفات استماع شهادت شهود ، به شرط دارا بودن شرایط قانونی شهادت و همچنین ، به نصاب رسیدن شهود ، حکم مقتضی را صادر نماید .

اما گاهی ، نحوه اثبات برخی جرایم ، با آوردن شهود ، بسیار سخت است ؛ مثلا اثبات زنا ، از طریق 4 شاهد مرد یا 3 مرد و 2 زن امکان پذیر است که در بسیاری از موارد ، نداشتن شهود به تعداد کافی ، مانع از اثبات جرم زنا خواهد شد . در این گونه موارد ، نداشتن شاهد در دادگاه کیفری ، مانع بزرگی برای اثبات موضوع به شمار می آید و دیگر نمی توان گفت که شخص ، هر تعداد شاهد دارد ، به دادگاه معرفی کند ؛ تا شاید شهود وی ، وجدان قاضی را اقناع نماید .

لذا باید توجه داشت که ارائه نکردن شهود به تعداد لازم ، به ویژه در جرایمی که جنبه حیثیتی دارند ، به این مساله منجر می شود که متهم ، بعد از اثبات نشدن موضوع و برائت ، بتواند علیه شاکی ، اعاده حیثیت نماید . چرا که بر اساس قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که شخصی ، جرمی را به دیگری نسبت داده و نتواند صحت آن را اثبات کند ، متهم پس از برائت ، می تواند به اتهام افترا از وی شکایت کند .

بنابراین ، اصولا نداشتن شاهد در دادگاه کیفری ، مانع مهمی برای اثبات برخی جرایم محسوب می شود . اما نداشتن شاهد در دعاوی کیفری ، همیشه هم مانع از اثبات جرم نیست . چرا که بعضا می توان با سایر ادله اثبات دعوی در امور کیفری نیز جرم را اثبات کرد . مثلا در جرمی مثل سرقت ، فیلم دوربین های مداربسته یا انگشت نگاری و تحقیقات پلیس ، نقش مهمی در اثبات جرم سرقت دارند و در برخی دیگر از جرایم ، ممکن است که قاضی با سوال و جواب از متهم ، به نوعی ، از وی اقرار بر ارتکاب جرم بگیرد .

لذا به طور کلی ، در پاسخ به این سوال که نداشتن شاهد در دادگاه کیفری چه آثاری دارد ، باید گفت که هر جرم ، دلایل اثباتی خاص خود را دارد . در صورتی که بتوان با استفاده از سایر ادله اثبات دعوی ، جرم را اثبات نمود ، نداشتن شاهد در دادگاه کیفری ، اثر حقوقی خاصی ندارد . اما در جرایمی که شهادت شهود ، مهم ترین راه اثبات آنها است ، نداشتن شهود شرعی ، ممکن است در اثبات دعوی ، تاثیر گذار باشد ؛ فلذا بهتر است در صورت نداشتن شاهد ، از شکایت صرف نظر کرد .