آموزشی نقد ادبی چیست و چه اهمیتی دارد؟

[ویتامین]

نقد ادبی نزد قدما با آن چه امروزه به عنوان نقد ادبی می‌شناسیم کاملاً متفاوت است. در آن زمان مراد از نقد، معمولاً این بوده است که معایب اثری را بیان کنند. این معنی خود از کلمه‌ی نقد هم فهمیده می‌شود که به معنای جدا کردن سره از ناسره است. امّا جدا کردن سره از ناسره به چه معنا است؟
در گذشته دو نوع پول وجود داشت. سکه‌ی نقره «درم» و سکه‌ی طلا «دینار». گاهی دینار‌ها خالص نبودند و به آن‌ها مس اضافه شده بود که پس از مدّتی با سیاه شدن سکه این عدم خلوص آشکار میشد.

 

[ویتامین]

از این رو در معاملات کلان، زر را به صرافی‌ها عرضه می‌کردند تا آن‌ها درصد خلوص طلا را مشخص نمایند و با محک خود درستی و یا نادرستی سکه را ثابت کنند. پس در مقام تشبیه، آثار هنری هم مثل سکه‌های دیناری بودند که ممکن بود مغشوش باشند و باید ناخالصی‌ها را با محک ادبی مشخص می‌کردند. پس ناگفته پیداست که نقد با این تعریف صرفاً بر جنبه‌ی منفی آثار تکیه دارد.

 

[ویتامین]

امّا هدف نقد در دنیای امروز دیگر صرفاً نشان دادن معایب نیست بلکه نقد ادبی به بررسی آثار برجسته‌ی ادبی می‌پردازد که به‌طور قطع نقاط قوت آن‌ها بر نقاط ضعف‌شان برتری دارد. منتقد ادبی با تجزیه و تحلیل آثار ادبی درجه یک، ساختار و معنی آن اثر را برای خوانندگان روشن می‌کند و قوانینی را که باعث اعتلای آن اثر ادبی است توضیح می‌دهد.

 

[ویتامین]

نقد و دگرگونه خواندن آثار ادبی

منتقد ادبی تلاش می‌کند تا با کمک قوانین ادبی آثار برجسته را شرح دهد و از طرف دیگر آیین‌های مستتر در آن‌ها را کشف و عرضه نماید. به عبارت دیگر نقد ادبی نگاهی دوباره به آثار ادبی و تلاش برای دگرگونه خواندن آن آثار است. همه‌ی ما ممکن است یک اثر را بارها و بارها خوانده باشیم امّا منتقد ادبی همان اثر را به نحو تازه‌ای برای ما روایت می‌کند و زوایایی را نشان می‌دهد که تاکنون آن‌ها را ندیده‌‌ایم. بنابراین نقد ادبی فعالیتی خلّاقانه است.

 

[ویتامین]

​

 

[ویتامین]

خالق اثر و منتقد هر دو باید خلّاق و اهل ذوق باشند با این تفاوت که نویسنده و شاعر به صورت خودآگاه، آشنا به همه‌ی فوت و فن‌های علوم ادبی نیستند امّا منتقد باید دقیقاً به همه‌ی علوم ادبی آشنا باشد تا از آن‌ها به عنوان ابزاری در جهت تجزیه و تحلیل اثر و نشان دادن برتری آن استفاده کند. در مجموع نمی‌توان گفت که یک منتقد، حرف اوّل و آخر را درباره‌ی یک اثر می‌زند بلکه هر نگاه و نظریه‌ی ما را به تفسیر جدیدتری رهنمون می‌سازد.

 

[ویتامین]

منتقد ادبی علاوه بر آشنایی با نحله‌های مختلف نقد و علوم ادبی و نظریات ادبی باید فرد کتاب‌خوانده‌ای باشد و با دانش‌های دیگری مانند سیاست، تاریخ، مذهب، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و... آشنایی حاصل کند. چون آثار بزرگ فقط به جهت ادبی بودن نیست که شهرت و مقبولیت دارند. چه بسا شرایط یک جامعه در ابعاد گوناگون در زمان آفرینش اثر باشد که آن را واجد ارزش و محبوبیت فراوان کرده است و منتقد را ناگزیر به سوی بررسی عوامل غیرادبی می‌کشاند.

 

[ویتامین]

اهمیت و ضرورت نقد ادبی در جامعه

نقد ادبی کمک می‌کند تا همواره ادبیات و علوم ادبی زنده و در حال تغییر و تحول باشند. زبرا منتقد در بررسی آثار برحسته از آن دسته از ابزار ادبی استفاده می‌کند که کارآمد است و خودبه‌خود برخی دیگر را که فرسوده شده‌اند، کنار می‌گذارد.

 

[ویتامین]

منتقد ادبی معیارهایی به خوانندگان عرضه می‌کند تا آثار برجسته‌ی ادبی را بشناسند و به این ترتیب به‌صورت ناخودآگاه آن‌ها را از آثار سطحی دور می‌کند و کمک می‌کند تا جریان‌های فرهنگی و ادبی در مسیر درست خود حرکت کنند و افراد برجسته در این حوزه، مقام خود را بازیابند.

 

[ویتامین]

​