آموزشی نقد و پایداری ادبیات

[Tara Motlagh]

ادگار آلن پو می‌گوید "در نقد جسور خواهم بود و جدی ، چه با دوست چه با دشمن". جدی و جسور بودن در نقد بی‌شک لازمه یک منتقد است. برای این‌که بتواند اثری را با جدیت بخواند و زیر و زبر نکات مثبت و منفی‌اش را دربیاورد باید جسارت کافی را برای این امر داشته باشد. شاید به نظر برسد این جسارت و جدی بودن برابر با بی‌ادبی، بی‌حرمتی یا بی‌رحمی‌ست اما در واقع تنها انتقادی‌ست سازنده در راستای بهین‌سازی قلم نویسنده.

 

[Tara Motlagh]

عبدالعلی دستغیب در جایی گفته است:" یکی از معانی نقد یعنی خراش انداختن". البته این معنا را می‌توان این گونه تعبیر کرد که باید به پوسته جنسی خراش انداخت تا مطمئن شد که زیر آن جنس تقلبی نبوده و اصل است. اما گاهی این نقدها خراش به دل می اندازند و آنجاست که مشکل ایجاد می‌کند. هرچند این امر به میزان روحیه نقدپذیری نویسنده نیز بستگی دارد و اشکال کار اینجا باشد که صاحبان داستان‌ها انتظار این خراش‌ها را ندارند.

 

[Tara Motlagh]

سامرست موام می‌گوید "مردم درخواست نقد می کنند اما آن‌ها ستایش می‌خواهند."
هدف نقد شاید ارتقای کیفیت داستان باشد اما در عین‌حال غایت آن نزدیک کردن نویسنده و منتقد به یکدیگر است. اگر این دو به هم نزدیک شوند می‌توان انتظار خلق یک اثر فاخر را داشت. نقد برای وصل کردن می‌آید نه فصل کردن.

 

[Tara Motlagh]

از سویی این را نیز گفته‌اند که اثر خود را برای نقد به دشمنتان بدهید نه به دوست‌تان. کسی انتظار شنیدن سخن لطیف از دشمن ندارد اما در عوض عیب‌های خویش را خواهد یافت آن هم در جایی که دوست، همان شخصیت دوم خود ماست و لذا تنها می‌خواهد خنده بر لبان ما ببیند تا خراش بر دل‌مان.
پس نویسنگان عزیز بدانند نقدپذیری از واجبات پیشرفت قلم آن‌هاست حتی اگر خشن و بی‌رحمانه باشد. شاید امروز با نقدی خراشی بر روح شما وارد شود اما بدانید آن خراش کوچک به زودی تلنگری بر قلم شما خواهد زد و سکوی پرتابی برای شما خواهد شد اگر نقدپذیری را در روحیه خود تقویت کنید.