هدایت در روز سهشنبه بیست و هشت بهمن سال 1281 در تهران به دنیا آمد. خانواده اش از رجال سرشناس دوره قاجار بودند و جد اعلایش یکی از درباریان ناصرالدین شاه بود.
در شش سالگی به مدرسه رفت و در دوره ی ابتدایی یک روزنامه دیواری برای مدرسه با نام "ندای اموات "منتشر کرد.او تحصیلات تکمیلی را در دو مدرسه دارالفنون و سن لویی گذراند.
در همین مدرسه سن لویی او به گیاه خواری علاقه مند شد و تا پایان عمر گیاه خوار ماند و حتی کتابی با نام "فواید گیاه خواری "نیز نگاشته است.
در همین ایام او اولین نوشته های خود را نگاشت و آنها را به مجله ها و روزنامه های از جمله "مجله ترقی "داد و از طرف صاحبان روزنامه ها مورد تشویق قرار گرفت.
در سال 1303 به همراه یک گروه از دانش آموزان به بلژیک برای ادامه تحصیل رفت و در رشته ریاضی محض مشغول به تحصیل شد.
هدایت نه به رشته اش و نه کشور بلژیک هیچ علاقهای نداشت، دلش می خواست در پاریس به تحصیل و زندگی بپردازد و عاقبت در سال 1305 به پاریس نقل مکان کرد.
در پاریس او اولین اقدام به خودکشی خود را انجام داد که دلیلش مسایل عاطفی بود و خودش گفته "یک دیوانگی کردم و بخیر گذشت. "هدایت دو اثر مهم خود "زنده به گور و"پروین دختر ساسان "را در پاریس نگاشت.
هدایت در سال 1309 بدون پایان بردن تحصیلاتش به تهران بازگشت و در بانک ملی مشغول به کار شد. او هیچ موفقیتی در شغلش کسب نکرد و به طور کلی آنرا دوست نداشت. تنها نکته مثبت این شغل آشنایی او با "حسن قایمان "بود،کسی که دوست صمیمی او شد و بعد از مرگ هدایت خودش را وقف شناساندن آثار او به جامعه ادبی کرد.
هدایت در بین سال های 1310 تا 1314 از نظر نویسندگی بسیار فعال بود و بسیاری از آثارش از جمله "وغ وغ صاحب"،"سه قطره خون "و "علویه خانوم را در همین مدت نگاشت.
او در سال 1315 برای یادگیری زبان پهلوی به هندوستان رفت. هدایت معروفترین اثرش یعنی "بوف کور "را در بمبی نگاشت و آنرا در پنجاه نسخه منتشر کرد و برای دوستانش فرستاد.
هدایت پس از بازگشت به هند و با آغاز جنگ جهانی دوم شروع به ترجمه و نقد آثار "فرانس کافکا "کرد. البته به این ترجمه های او از کافکا ایراداتی وارد می باشد از جمله عدم وفاداری به متن اصلی، به غیر از ترجمه آثار کافکا او چندین کتاب را هم از زبان پهلوی به فارسی ترجمه کرده است.
پس از جنگ هدایت دچار افسردگی شدیدی شد. برای تغییر حالش به پاریس و هامبورگ رفت ولی چندان اوضاع روحیه اش بهبود نیافت و سرانجام این نویسنده بزرگ در سن چهل و هشت سالگی در سال 1330 در آپارتمان اجاره آیش با گاز به زندگی خود پایان داد.