آموزشی هم نشینی واژگانی در ترجمه

[شاهدخت]

هم نشینی واژگانی در ترجمه

 

[شاهدخت]

هم نشینی واژگانی در آموزش ترجمه انگلیسی تعیین کننده ی معنایی است که در یک عبارت یا جمله ی معینی نشان داده می شود واژه ی dress دارای همان معنایی نیست که در عبارت dress the chicken و یا dress the child وجود دارد. عبارت to dress the chicken یعنی «کندن پرهای مرغ» اما dress the child معنای «لباس پوشیدن» دارد. معنای dress را به خاطر هم نشینی با chicken و child تشخیص می دهیم.

 

[شاهدخت]

منظور از هم نشینی چیست؟
حال ببینیم منظور از هم نشینی چیست و به چه چیزی در ترجمه دلالت دارد؟ هم نشینی به نحوه ی جور شدن لغات به یکدیگر توجه دارد، به عبارت دیگر به این توجه دارد که در ساختارها چه واژه هایی با چه واژه هایی می آیند. بعضی واژه ها غالب اوقات با اسم می آیند، عده ای دیگر گاه گاه و بعضی ترکیب ها احتمالا با اسم نمی آیند.

 

[شاهدخت]

این که شخص بداند چه واژه هایی با اسم می آیند جزء عمده ی درک معنای یک متن و خوب ترجمه کردن آن است. علت آن که بعضی واژه ها با اسم نمی آیند آن است که ترکیبی که می سازند بی معناست، یعنی به خاطر دور بودنشان از حقیقت نا مفهوم اند. در انگلیسی عبارت cat’s wings گفته نمی شودولی عبارت bird’s wings غالبا به کار می رود. شاید در داستان های خیالی از گربه های پرواز کننده عبارت cat’s wings انگلیسی قابل قبول باشد.

 

[شاهدخت]

ترکیب واژه ها در زبان های مختلف متفاوت است
مثلا درانگلیسی گفته می شود I had a dream ولی در فارسی می گوییم I saw a dream در انگلیسی می گوییم The faucet runs در فارسی می گوییم The faucet is open (شیر آب باز است) و جمله ی انگلیسی the jelly runs (ژله می لرزد) معادل فارسی اش The jelly shakes است.

 

[شاهدخت]

آموزندگان زبان دوم غالبا به این علت مرتکب اشتباه می شوند که ترکیب واژگان را به صورتی انجام می دهند که در زبان اول معمول است و با آنچه در زبان مورد آموزش رایج است سازگاری ندارد. در انگلیسی می گوییم you have (got) the wrong number (شماره ی تلفن را اشتباه گرفته اید) و در فارسی می گوییم you have taken the wrong number که معنی یکی است ولی ترکیب لغات برای بیان معنا متفاوت است.

 

[شاهدخت]

هم نشینی های خاص
در هر زبانی ترکیب های واژگانی معین وجود دارد که به آنها ترکیب های ثابت می گوییم. این ترکیب ها همیشه به ترکیبی خاص اتفاق می افتند، و یا به عبارتی همیشه با هم هستند. این قاعده در خصوص اصطلاحاتی مانند willy nilly (خواه ناخواه)، spick and span (پاک و پاکیزه)، hale and hearty (پرتاب و توان)، now and then (گاه گاه)، neat and tidy (تمیز و مرتب) در انگلیسی صادق است ولی شاید در زبان های دیگر ترکیب های کاملا متفاوت وجود داشته باشد.

 

[شاهدخت]

در فارسی نیز ترکیب هایی نظیر :
سر و صورت دادن
سر و سامان گرفتن
سر و وضع
سر و همسر
بار و بندیل
بار و بنه
فلان و بهمان
وقت و بی وقت
پشت و پناه
جوش و جلا
خوش خوشک
سر و مور و گنده

 

[شاهدخت]

از آن جمله اند، که اگر آن ها را به انگلیسی برگردانیم معادل هایی مانند :

To organize
Baggage
Luggage
Kins/ relatives
Apearance/ look
To settle down
Safe and sound
Leisurely
Ardor
Supporter
Untimely
So and so

 

[شاهدخت]

خواهند داشت که با ترکیب های فارسی هم خوانی ندارند. در این گونه ترکیب ها گاهی تشخیص معنای اجزای تشکیل دهنده ی ترکیب دشوار است و همانطور که گفته شد این ترکیب ها به ترتیبی خاص کنار اسم قرار می گیرند که اگر این ترتیب به هم بخورد نتیجه کار برای گویشور زبان غیر طبیعی است. مثلا اگر hale را از hale and hearty و یا now را از now and then جدا کنیم دیگر معنای مورد نظر را نخواهیم داشت.