آموزشی وحدتهای سه‌گانه در داستان‌نویسی امروز

[Tara Motlagh]

معنی لغوی کلمه «وحدت» چیست؟
یعنی اتحّاد چند چیز یا موضوع، یگانگی و متفق بودن!
اولین بار «ارسطو» «قانون وحدت‌های سه‌گانه» را مطرح کرد و در آثار خود به کار برد. پس، از زمان یونان باستان در ادبیات کاربرد دارد. در آن زمان ارزش زیادی برای به کار بردن سه وحدت و رعایت قوانین آن قائل بوده‌اند. اثری را که این ویژگی‌ها را نداشته باشد، بی‌ارزش و بی در و پیکر قلمداد می‌کردند.

 

[Tara Motlagh]

رعایت وحدت‌های سه‌گانه در اثر، یکی از ویژگی‌های مهم مکتب ادبی کلاسیک می‌باشد.

وحدت‌های سه‌گانه چه چیزهایی هستند؟
وحدت موضوع
وحدت مکان
وحدت زمان

 

[Tara Motlagh]

>>>وحدت موضوع<<<

زمانی که موضوع داستان فقط یکی باشد و از پرداختن به موضوعات فرعی و حاشیه‌ای دوری شود. هنرمند، یک موضوع مستحکم و یکپارچه داشته باشد و زوائد و اضافات غیرلازم را حذف کند.

 

[Tara Motlagh]

«ارسطو» در توضیح «وحدت موضوع» می‌گوید: افسانه یا داستان فقط باید یک حادثه و موضوع را کامل بیان کند. تمام قسمت‌های موضوع، پیوسته و موحد باشند، طوری که نشود بخش کوچکی از آن را حذف کرد. اگر توانستید بخشی از موضوع را حذف کنید و مطلب ناقص نشده‌باشد، یعنی آن موضوع جزو اصلی مطلب نبوده و وحدت موضوع رعایت نشده است.

 

[Tara Motlagh]

>>>وحدت زمان<<<

«ارسطو» اعتقاد داشت که مدت زمان نمایش با مدت زمان وقوع حادثه‌ی نمایشی معادل باشد و اینکه حوادث سال‌ها و قرن‌ها را نمی‌شود در یک نمایش چند ساعته گنجاند همان «وحدت زمان» است. اگر واقعه‌ی داستان، در طول یک ساعت اتفاق افتاده، کل نمایش هم باید در عرض یک ساعت جمع و جور و تمام شود تا داستان و نمایش واقعی جلوه بدهد.

 

[Tara Motlagh]

>>وحدت مکان<<<

در یونان باستان، عقیده بر این بوده که نمایش به صورت عام، تراژدی به صورت خاص، می‌باید در مکانی واحد باشد. تمام ماجرا و داستان، در یک صحنه و دکور اجرا شود. چون تغییر دکور و مکان، روایت و نمایش را از حالت طبیعی دور می‌کند. «وحدت مکان» از نظر یونانیان باستان یعنی نقاط و مکانی که در طی 24 ساعت بتوان بین آنها رفت و آمد کرد.

 

[Tara Motlagh]

>>>وحدت لحن<<<

یک وحدت چهارم هم وجود داشته که چندان وقعی به آن گذاشته نشده است. «وحدت لحن!» را «هوراس» در آغاز فن شعر بیان کرده است که؛ لحن روایت و نمایش در همه جا یکی باشد. اما چون با سبک های روایت جور در نمی آید وحدت‌ها در سه‌گانگی مانده‌اند و به چهارم نرسیده‌اند.

 

[Tara Motlagh]

مهمترین نکته‌ای که در داستان باید رعایت شود چیست؟

باید خاطر نشان کرد امروزه در داستان‌نویسی این وحدت‌ها دستخوش تغییر و تفصیل شده‌اند. رعایت آنها بسته به روایت و فضای داستانی رعایت می‌شود. لزومی بر رعایت صددرصدی آنها نیست.

 

[Tara Motlagh]

اما مهمترین آنها «وحدت موضوعی» است که اگر در داستانی رعایت نشود، آن داستان انسجام و یکپارچگی خود را از دست می‌دهد و مغشوش و مشوّش خواهد شد.

 

[Tara Motlagh]

پس توجه داشته باشید خط و نخ اصلی داستان، همان وحدت موضوعی است! نباید موضوعات اضافی و بی‌ربط و حاشیه‌ای خط اصلی داستان را منحرف کند و ذهن مخاطب را پریشان!