معاصر چرا شاه عباس صفوی پسرانش را کور می‌کرد؟

[روحاء]

شاه عباس در ظاهر به فرزندانش علاقهٔ زیادی داشت تا این‌که قیم پسر دومش، حسن در سال ۹۹۷ ه‍.ق در مشهدشورش کرد. با این‌که این شورش سرکوب شد، ولی خاطرهٔکودتا علیه پدرش برای شاه عباس تداعی شد. محمد میرزا و اسماعیل میرزا (سومین و چهارمین فرزند) در خردسالی از دنیا رفتند ولی شرایط برای سه پسر دیگر شاه به گونهٔ دیگری رقم خورد، وقتی در سال ۱۰۲۳ ه‍.ق سران چرکسمورد سوءظن، همگی کشته شدند و علاوه بر آن نیزمحمدباقر میرزای به ظاهر بی‌گناه که خود جریان شورش امیران را به شاه رسانده بود، در سال ۱۰۲۴ ه‍.ق در رشت به دستور پدرش به قتل رسید. شش سال بعد، چهارمین پسر شاه، محمد خدابنده بود، که او نیز در هنگام بیماری شدید پدرش، زودهنگام از قزلباشان درخواست حمایت کرد که سرنوشت او نیز گرفتن چشمانش بود. در سال ۱۰۳۶ ه‍.ق تنها دو سال مانده به فوت شاه عباس، پنجمین پسرشامامقلی میرزا در حالی‌که بیش از بیست و دو سال از عمرش نمی‌گذشت، سرنوشت مشابهی یافت. سرانجام، شاه پسری که شرایط پادشاهی داشته باشد، نداشت و فرزندان شاهزادگان نیز به‌خاطر عدم شورش احتمالی درحرم‌سرا با ناز و نعمت بزرگ شدند، تا فکر شورش به ذهنشان خطور نکند. بنابراین سام میرزا فرزند صفی میرزا تنها گزینهٔ باقی‌مانده برای احراز مقام پادشاهی و جانشینی پس از مرگ شاه عباس بزرگ به‌حساب می‌آمد. به این ترتیب وی در سال ۱۰۳۸ ه‍.ق هشت روز پس از مرگ شاه عباس، در ۱۸ سالگی، در کاخ عالی‌قاپو بر تخت پادشاهی تکیه زد. از این پس سام میرزا با نام جدید شاه صفی (همانند اسم پدرش) به حکومت پرداخت

 

[روحاء]

از پنج پسر عباس، سه پسر از کودکی جان سالم به در بردند.

شاه با ولیعهد، محمد باقر میرزا (متولد 1587؛ در غرب به صفی میرزا معروف است) روابط خوبی داشت. تا اینکه در سال 1614و لشکرکشی به گرجستان، شنید که شاهزاده با فرهاد بیگ چرکس، علیه او توطئه می کند. اندکی بعد، شاهزاده در حین شکار، یک گراز با پیش از شاه شکار کرد که نوعی بی احترامی به شاه بود. این عمل ظن عباس را تأیید کرد و در غم و اندوه فرو رفت. او دیگر به هیچ یک از سه پسرش اعتماد نداشت. در سال 1615، تصمیم گرفت راهی جز کشتن شاهزاده ندارد. چرکسی به نام بهبود بیگ دستور را اجرا کرد و شاهزاده در حمامی در شهر رشت به قتل رسید. شاه از اقدام خود پشیمان شد و در اندوه فرو رفت

 

[روحاء]

عباس در سال 1621 به شدت بیمار شد. دومین پسر او محمد خدابنده، گمان کرد که او در بستر مرگ است و به همراه هواداران قزلباش خود شروع به جشن گرفتن بر تخت سلطنت کرد. اما شاه بهبود یافت و پسرش را با کور کردن تنبیه کرد تا او هرگز تاج و تخت را نگیرد. کور کردن فقط تا حدی موفقیت آمیز بود و پیروان شاهزاده قصد داشتند او را به همراه مغول ها که از کمک آنها برای سرنگونی عباس و نشاندن محمد بر تاج و تخت استفاده می کردند، به خارج از کشور به امن منتقل کنند. اما جریان لو رفت، پیروان شاهزاده اعدام شدند و خود شاهزاده در قلعه الموت زندانی شد، جایی که بعداً توسط جانشین عباس، شاه صفی به قتل رسید.

 

[روحاء]

امام قلی میرزا، سومین و آخرین پسر، سپس ولیعهد شد. عباس او را برای تاج و تخت آراسته کرد، اما به دلایلی در سال 1627 او را نیز کور و در الموت زندانی کرد

 

[روحاء]

عباس به‌طور غیرمنتظره‌ای، پسر محمد باقر میرزا، سام میرزا را به عنوان وارث برگزید، شخصیتی ظالم و درون‌گرا که گفته می‌شد به خاطر قتل پدرش از پدربزرگش متنفر بود. با این وجود، او در 17 سالگی در سال 1629 با نام شاه صفی جانشین شاه عباس شد. وضعیت سلامتی عباس از سال 1621 به بعد ضعیف بود. او در سال 1629 در کاخ خود در فرح آباد در ساحل خزر درگذشت و در کاشان به خاک سپرده شد.