تاریخ ایران چغازنبیل، معمای حل نشده یا جادوی معماری؟

[اولدوز]

 

[اولدوز]

وقتی صحبت از اولین اثر ثبت شده از ایران در یونسکو می‎شود، شاید کمتر کسی بداند از چه جادویی سخن به میان می‎آید، این روزها اگر سری به جنوب ایران بزنیم، گردشگران زیادی را می‎بینیم که هزاران کیلومتر را سپری کرده تا از یکی از شاهکار‎های معماری تمدن ایران باستان دیدن کنند. اثری که تخمین‌زده می‌شود متعلق به حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح است.

به گزارش ایسنا، بنا بر اعلام‌های پرشیا، بنایی پیشکش خدای عیلامی‌ها در شهر دوراونتاش، یکی از بزرگ‌ترین و مفتخرترین شهرهای ایران باستان. اگر از اهواز به سمت شوش و شوشتر حرکت کنیم، در نزدیکی سایت باستانی هفت‌تپه، باقیمانده بنایی قرارگرفته که روزگاری معبد و نیایشگاه عیلامی‌های باستان بود، طبق گفته باستان‎شناسان، این نیایشگاه برای ستایش ایزد باستان اینشوشیناک که الهه نگهبان شوش بود توسط پادشاه وقت ایلام اونتاش ناپیریش ساخته شده بود.

 

[اولدوز]

نام زیگورات چغازنبیل شاید عجیب به نظر برسد، با بررسی نامی که اهالی منطقه از پیشینیان خود به ارث بردن متوجه خواهیم شد که این نام از گویش لری است، چغا به معنی تپه‎ای منفرد و تنها در یک دشت، با دیدن چغازنبیل متوجه وجه تسمیه آن خواهیم شد، همانند سبدی وارونه و تنها در دشتی بزرگ، به خاطر شکل عجیب تپه‎ی مدفون در تاریخ و زیگورات که به معنی ساختمان بلند چند طبقه و نیایشگاه دیرینه. بنایی ۵ طبقه به ارتفاع ۵۲ متر که امروزه فقط ۲ طبقه از آن را می‌توان دید، بقایای عظیم ۲۵ متری به‌جامانده از دوران باستان، تنها آثاری است که از شکوه آن باقیمانده است.

 

[اولدوز]

پیدا شدن زیگورات چغازنبیل را مدیون کارکنان شرکت نفت هستیم، در سال ۱۹۳۵ زمانی که کارکنان شرکت نفت ایران و انگلیس مشغول نقشه‌برداری برای حفاری اکتشافی بودند با تپه‎ی خاکی عظیمی روبرو می‌شوند. در بررسی این تپه، اولین نشانه از یادگار معماری کهن ایران‌زمین سر از خاک بیرون آورد، با یافتن اولین کتیبه، باستان شناسان تا چندین سال به بررسی و اکتشاف پرداختند و هرچه پیش رو می‌رفتند اطلاعات حیرت‌انگیز بیشتری از این بنا به دست می‌آمد.

جادویی از معماری به همراه استفاده از میلیون‌ها آجر، این برج عظیم روزگاری دارای ۵ طبقه بود که هر یک مستقل از دیگری و دارای پایه متعلق به خود بودند، بدین معنا که هر طبقه بر روی زمین بنا شده بود.

 

[اولدوز]

در این محدوده، ۲ محوطه وجود داشته، یکی محوطه اصلی که شامل بنای اصلی است و دیگری محوطه کناری که زیگورات‌های فرعی برای نیایش عوام وجود داشته است.

در بررسی‌های بیشتر در محوطه اصلی، ۳ بنای آجری پیدا شد که به‌صورت دایره‎وار ساخته‌شده‌اند و یکی از آن‌ها تا حدودی سالم است و بررسی آن نشان می‌دهد که احتمالاً ساعت آفتابی بودند و با توجه به زاویه تابش خورشید در فصول مختلف زمان را به پرستشگران باستان نشان می‌دادند، ذوق و هنر ایرانیان همیشه از دیرباز تاکنون زبان زد هست.

دانستن این تکنیک باستانی و لذت بازدید از این هنر، بسیاری از سراسر دنیا را به صف‌های گرفتن ویزای ایران Iran visa می‌کشاند.

 

[اولدوز]

تصفیه‌خانه برای تطهیر یا نوشیدن؟

یکی از شگفتی‌های چغازنبیل، آب‎رسانی به این معبد باستانی است. نزدیک‌ترین رود به این معبد، رود پر‎آب دز هست که از قدیم‌الایام برای اهالی مقدس بوده است، اما به دلیل ارتفاع پایین به نسبت زمین‌های چغازنبیل، امکان استفاده از آن نبود، بنابراین پادشاه وقت دستور ساخت و احداث کانالی عظیم به طول حدوداً ۴۰ کیلومتر را از بستر رودخانه کرخه داد. به دلیل اینکه آب پس از عبور از دشت هفت‌تپه گل‌آلود می‌شد، حوضچه‌هایی را به‌عنوان تسویه خانه‌ها می‌ساختند با استفاده از لوله‌های مرتبط، یکی از قدیمی‌ترین تصفیه‌خانه‎های ایران و دنیا را از دیرباز برایمان به یادگار گذاشته‌اند.

چغازنبیل، میعادگاه مسافرین خارجی و داخلی

این روزها، اگر به خوزستان زیبا سفر کنید، مسافرین زیادی را می‌بینید که از سراسر جهان برای بازدید از این جادوی معماری ایران کهن در غالب گروه‌های مختلف (travel to Iran) برای غرق شدن در شگفتی‌ها، برای بازدید از این شاهکار به‌جامانده از دوران کهن آمده‌اند، اغلب مسافرین، زیگورات چغازنبیل را در زمره شهرهای افسانه‌ای ایران‌زمین مانند شیراز (Shiraz) قرار می‌دهند.

 

[اولدوز]

منبع: ایسنا