موضوع نویسنده
Puyannnn
سطح
4
مهمان
- Sep
- 13,512
- 21,981
- مدال‌ها
- 3
وجوه معرفتی قرآن، مبین چندلایه بودن آیات این کتاب الهی است که هم واجد معانی ساده و قابل فهم برای همگان و هم شامل معانی باطنی پیچیده برای خواص است.
در فصول نه‌گانه این کتاب تلاش می‌شود ابعاد مختلف وجوه معرفتی آیات قرآن نشان داده شود. به عبارت دیگر، سعی نگارنده بر آن بوده تا نشان دهد که هدایت‌گری قرآن ملازم با آگاهی‌دهی و بصیرت بخشی آن در زمینه‌های مختلف زندگی انسان است. ضمن اینکه آموزه‌های قرآنی نه تنها مخالف عقل و تجربه بشری نیستند، بلکه مکمل و اصلاح کننده آن می‌باشند. لذا عقلانیت حکم می‌کند تا در کنار تجربه و عقل بشری، خود را از آموزه‌های معرفت بخش قرآن در حوزه‌های مختلف بهره‌مند سازیم.
وجوه معرفتی قرآن، بیان‌کننده این واقعیت مهم است که هدایت‌گری انسان ملازم با معرفی آموزه‌های معرفتی توسط آن در زمینه‌های مختلف زندگی انسان است. در واقع قرآن صرفاً یک کتاب عبادی نیست، بلکه مشحون از بصیرت‌ها و اطلاعات و آموزه‌های ارزشمند در زمینه‌های اعتقادی، ا‌خلاقی، اجتماعی، سیاسی، انسان‌شناختی، علمی و نظایر آن است. وجود چنین آموزه‌هایی است که ما را مجاز می‌سازد تا از وجوه معرفتی قرآن به‌طور معنادار سخن گوییم. وجوه معرفتی قرآن، همچنین، مبین چندلایه بودن آیات این کتاب الهی است که هم واجد معانی ساده و قابل فهم برای همگان و هم شامل معانی باطنی پیچیده برای خواص است.
فصل اول کتاب «وجوه معرفتی قرآن» با عنوان «قرآن، پرسش‌های بنیادی و معنای زندگی انسانه، از رویکرد فلسفی و مابعدالطبیعی مهم‌ترین پرسش‌های زندگی انسان در باب خدا، خودش و جهان مورد بازخوانی قرار گرفته و نشان داده شده است که باوجود تلاش‌های طولانی عقل بشری و کشف برخی زوایای پنهان چنین پرسش‌هایی، دستیابی کامل به پاسخ‌های متقن، در رجوع به آموزه‌های الهی قرآن است. ذکر آیات متعدد قرآن در این زمینه نشان دهنده اهمیت چنین پرسش‌هایی از منظر قرآن است. ضمن اینکه تمهید پاسخ‌های درست به این پرسش‌ها به تدارک و تأمین معنای حقیقی از زندگی انسان منجر می‌شود.
در فصل دوم، با عنوان «قرآن و تفسیر اهل بیت» ابتدا بر حجیت معرفتی اهل بیت (ع) در باب تفسیر قرآن استدلال شده، سپس روش تفسیری امام صادق(ع)، با ذکر نمونه‌های مختلفی تبیین شده است. اهمیت این کار توجه دادن ما به رجوع به کسانی است که در فهم رموز و پیچیدگی‌های قرآن، دارای اولویت‌های خاصی هستند.
در فصل سوم، با عنوان «قرآن و تفکر عقلانی و فلسفی» بر وجوه عقلانی و فلسفی قرآن تمرکز شده است. منظور از وجوه عقلانی هم دعوت قرآن به خردورزی و عقلانیت و هم توجه به شیوه‌های استدلال‌های عقلانی قرآن در زمینه‌های مهمی چون خداشناسی، انسان شناسی، جهان‌شناسی و آخرت شناسی است. همچنین به تأثیرات سترگ آموزه‌های عقلانی قرآن در تکون کلام عقلی و تفکر فلسفی مسلمانان نیز اشاره شده است.
در فصل چهارم، با عنوان «قرآن و انسان‌شناسی» به نقش بسیار مهم آیات قرآن در زمینه انسان شناسی و ابعاد مختلف آن توجه شده است. در این فصل به‌طور خاص بر موضوع کرامت ذاتی و اکتسابی انسان از منظر قرآن و نقش آن در مطالعات انسان شناختی نیز پرداخته شده است.
در فصل پنجم، با عنوان «قرآن و سنت‌های الهی و اجتماعی» بر کارکرد معرفتی آموزه‌های قرآن در علوم انسانی و اجتماعی توجهی خاص شده است. در این فصل با معرفی قانونمندی‌های ثابت و جهان شمول الهی در قالب سنت‌های الهی و اجتماعی، نشان داده شده که چگونه استفاده از این سنت‌ها و قانون‌مندی‌ها موجب تقویت تحقیقات حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی در کشف قانونمندی‌های حاکم بر زندگی انسان می‌شود.
در فصل ششم، با عنوان «قرآن و معرفت شناسی علوم طبیعی» به آگاهی بخشی و بصیرت دهی آموزه‌های قرآن در باب جهان طبیعت و بعد مادی انسان پرداخته شده و نشان داده شده که محدودیت دانش بشر در حوزه طبیعت شناسی، ضرورت رجوع به آموزه‌های قرآن در این زمینه را به دنبال دارد. اهمیت این فصل توجه به محدودیت‌های دانش طبیعی و ممانعت از غرور علمی در انسان در مقایسه با علم خداست.
در فصل هفتم، با عنوان «قرآن و مسئله شر» به یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها و معضلات کلامی و فلسفی بشر اشاره شده که علیرغم تلاش‌های طولانی و برخی موفقت‌های انسان، به نظر می‌رسد هنوز هم گره‌های ناگشوده فراوانی در هم در این زمینه وجود دارد. در اینجا استدلال شده که با توجه به ارتباط مسئله شر با خدا و فاعلیت الهی، مناسب‌ترین راهکار، رجوع به آموزه‌های الهی است تا از آن طریق، بصیرت بیشتری نصیب انسان شود.
در فصل هشتم، با عنوان «قرآن و مسئله اعجاز» به ابعاد مختلف کارکردهای معرفتی اعجاز قرآن توجه شده است. منظور از کارکردهای معرفتی، نقش اعجاز در آگاهی‌بخشی به ما در باب عوالم و حقایق پنهان و ناشناخته عالم است.
در فصل نهم، با عنوان «قرآن و مسئله حقانیت و نجات» یکی از مهم‌ترین پرسش‌های پیش روی کلامی و فلسفی از منظر قرآن پاسخ داده است. در اینجا با معرفی رویکرد تشکیکی قرآن به حقانیت و نجات، نشان داده شده که چگونه می‌توان از مجموع آیات قرآن در این زمینه، حقانیت و نجات تشکیکی را استنباط کرد.
در فصول نه‌گانه این کتاب تلاش می‌شود ابعاد مختلف وجوه معرفتی آیات قرآن نشان داده شود. به عبارت دیگر، سعی نگارنده بر آن بوده تا نشان دهد که هدایت‌گری قرآن ملازم با آگاهی‌دهی و بصیرت بخشی آن در زمینه‌های مختلف زندگی انسان است. ضمن اینکه آموزه‌های قرآنی نه تنها مخالف عقل و تجربه بشری نیستند، بلکه مکمل و اصلاح کننده آن می‌باشند. لذا عقلانیت حکم می‌کند تا در کنار تجربه و عقل بشری، خود را از آموزه‌های معرفت بخش قرآن در حوزه‌های مختلف بهره‌مند سازیم.
وجوه معرفتی قرآن، بیان‌کننده این واقعیت مهم است که هدایت‌گری انسان ملازم با معرفی آموزه‌های معرفتی توسط آن در زمینه‌های مختلف زندگی انسان است. در واقع قرآن صرفاً یک کتاب عبادی نیست، بلکه مشحون از بصیرت‌ها و اطلاعات و آموزه‌های ارزشمند در زمینه‌های اعتقادی، ا‌خلاقی، اجتماعی، سیاسی، انسان‌شناختی، علمی و نظایر آن است. وجود چنین آموزه‌هایی است که ما را مجاز می‌سازد تا از وجوه معرفتی قرآن به‌طور معنادار سخن گوییم. وجوه معرفتی قرآن، همچنین، مبین چندلایه بودن آیات این کتاب الهی است که هم واجد معانی ساده و قابل فهم برای همگان و هم شامل معانی باطنی پیچیده برای خواص است.
فصل اول کتاب «وجوه معرفتی قرآن» با عنوان «قرآن، پرسش‌های بنیادی و معنای زندگی انسانه، از رویکرد فلسفی و مابعدالطبیعی مهم‌ترین پرسش‌های زندگی انسان در باب خدا، خودش و جهان مورد بازخوانی قرار گرفته و نشان داده شده است که باوجود تلاش‌های طولانی عقل بشری و کشف برخی زوایای پنهان چنین پرسش‌هایی، دستیابی کامل به پاسخ‌های متقن، در رجوع به آموزه‌های الهی قرآن است. ذکر آیات متعدد قرآن در این زمینه نشان دهنده اهمیت چنین پرسش‌هایی از منظر قرآن است. ضمن اینکه تمهید پاسخ‌های درست به این پرسش‌ها به تدارک و تأمین معنای حقیقی از زندگی انسان منجر می‌شود.
در فصل دوم، با عنوان «قرآن و تفسیر اهل بیت» ابتدا بر حجیت معرفتی اهل بیت (ع) در باب تفسیر قرآن استدلال شده، سپس روش تفسیری امام صادق(ع)، با ذکر نمونه‌های مختلفی تبیین شده است. اهمیت این کار توجه دادن ما به رجوع به کسانی است که در فهم رموز و پیچیدگی‌های قرآن، دارای اولویت‌های خاصی هستند.
در فصل سوم، با عنوان «قرآن و تفکر عقلانی و فلسفی» بر وجوه عقلانی و فلسفی قرآن تمرکز شده است. منظور از وجوه عقلانی هم دعوت قرآن به خردورزی و عقلانیت و هم توجه به شیوه‌های استدلال‌های عقلانی قرآن در زمینه‌های مهمی چون خداشناسی، انسان شناسی، جهان‌شناسی و آخرت شناسی است. همچنین به تأثیرات سترگ آموزه‌های عقلانی قرآن در تکون کلام عقلی و تفکر فلسفی مسلمانان نیز اشاره شده است.
در فصل چهارم، با عنوان «قرآن و انسان‌شناسی» به نقش بسیار مهم آیات قرآن در زمینه انسان شناسی و ابعاد مختلف آن توجه شده است. در این فصل به‌طور خاص بر موضوع کرامت ذاتی و اکتسابی انسان از منظر قرآن و نقش آن در مطالعات انسان شناختی نیز پرداخته شده است.
در فصل پنجم، با عنوان «قرآن و سنت‌های الهی و اجتماعی» بر کارکرد معرفتی آموزه‌های قرآن در علوم انسانی و اجتماعی توجهی خاص شده است. در این فصل با معرفی قانونمندی‌های ثابت و جهان شمول الهی در قالب سنت‌های الهی و اجتماعی، نشان داده شده که چگونه استفاده از این سنت‌ها و قانون‌مندی‌ها موجب تقویت تحقیقات حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی در کشف قانونمندی‌های حاکم بر زندگی انسان می‌شود.
در فصل ششم، با عنوان «قرآن و معرفت شناسی علوم طبیعی» به آگاهی بخشی و بصیرت دهی آموزه‌های قرآن در باب جهان طبیعت و بعد مادی انسان پرداخته شده و نشان داده شده که محدودیت دانش بشر در حوزه طبیعت شناسی، ضرورت رجوع به آموزه‌های قرآن در این زمینه را به دنبال دارد. اهمیت این فصل توجه به محدودیت‌های دانش طبیعی و ممانعت از غرور علمی در انسان در مقایسه با علم خداست.
در فصل هفتم، با عنوان «قرآن و مسئله شر» به یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها و معضلات کلامی و فلسفی بشر اشاره شده که علیرغم تلاش‌های طولانی و برخی موفقت‌های انسان، به نظر می‌رسد هنوز هم گره‌های ناگشوده فراوانی در هم در این زمینه وجود دارد. در اینجا استدلال شده که با توجه به ارتباط مسئله شر با خدا و فاعلیت الهی، مناسب‌ترین راهکار، رجوع به آموزه‌های الهی است تا از آن طریق، بصیرت بیشتری نصیب انسان شود.
در فصل هشتم، با عنوان «قرآن و مسئله اعجاز» به ابعاد مختلف کارکردهای معرفتی اعجاز قرآن توجه شده است. منظور از کارکردهای معرفتی، نقش اعجاز در آگاهی‌بخشی به ما در باب عوالم و حقایق پنهان و ناشناخته عالم است.
در فصل نهم، با عنوان «قرآن و مسئله حقانیت و نجات» یکی از مهم‌ترین پرسش‌های پیش روی کلامی و فلسفی از منظر قرآن پاسخ داده است. در اینجا با معرفی رویکرد تشکیکی قرآن به حقانیت و نجات، نشان داده شده که چگونه می‌توان از مجموع آیات قرآن در این زمینه، حقانیت و نجات تشکیکی را استنباط کرد.
