آموزشی چگونه فیلم نقد کنیم؟

[ادوارد کلاه به سر]

نقد فیلم چیست؟

ساده‌ترین تعریفی که می‌توانیم برای چیستی نقد فیلم مطرح کنیم این است که نقد فیلم به معنی تجزیه‌وتحلیل همه‌جانبه فیلم است. اما در نگاهی عمیق‌تر نقد فیلم را از بررسی فیلم باید جدا بدانیم. در بسیاری از موارد مطالبی که پیرامون یک فیلم منتشر و به‌عنوان نقد معرفی می‌شوند، صرفاً بررسی ساده‌ای است که با نگاهی متفاوت به اثر به‌دست‌آمده است. اما در اصل نقد فیلم به معنی تجزیه‌وتحلیلی است که مخاطب را با لایه‌های پنهان و معانی موجود در زیر لایه‌های دیده نشده فیلم آشنا کند. این نوع از تجزیه‌وتحلیل را می‌توانیم نقد فیلم بنامیم.

 

[ادوارد کلاه به سر]

هدف از نقد فیلم چیست؟

اصلی‌ترین هدفی که نقد یک فیلم دنبال می‌کند بیان مطالبی است که مخاطب با نگاه ساده به یک فیلم نمی‌تواند به این مطالب دست پیدا کند؛ بنابراین منتقد ضمن بیان این مطلب، مخاطبان را از مفاهیم پنهان در فیلم یا منظوری که پشت هر صحنه وجود دارد، آگاه می‌کند.

 

[ادوارد کلاه به سر]

انواع نقد فیلم کدام‌اند؟

نقد یک فیلم، مانند نقد هر اثر هنری دیگر، انواع متفاوتی دارد. با یک مثال ساده این مطلب را برای شما توضیح خواهیم داد. برای مثال یادداشتی که یک منتقد دررابطه‌با یک فیلم نقدی را در یک مجله تخصصی سینما می‌نویسند، با یادداشتی که همان منتقد برای همان فیلم در یک مجله عمومی منتشر میکند از جهات مختلف تفاوت خواهد داشت. به‌این‌ترتیب باید گونه‌های متفاوتی از نقد را معرفی کنیم. برای نقد هر اثر هنری گونه‌های زیر را می‌توانیم معرفی کنیم:

 

[ادوارد کلاه به سر]

نقد آموزشی: باهدف آموزش به مخاطب و با تعریف مقدمات و مسائل موجود دنبال می‌شود.

نقد پژوهشی: به‌منظور تحقیق و دستیابی به مفاهیم و موضوعات جدید بیان و انجام می‌شود.

 

[ادوارد کلاه به سر]

نقد ژورنالیستی: رایج‌ترین گونه نقد یک فیلم است و به‌منظور نشان‌دادن لایه‌های پنهان یک فیلم به مخاطبان در مطبوعات و ... منتشر و ارائه می‌شود.

نقد ابزاری: به‌منظور پیشبرد اهداف سیاسی، مذهبی و... ارائه می‌شود.

 

[ادوارد کلاه به سر]

نقد فرمی: نقدی است که فقط به فرم و ظاهر یک اثر هنری یا فیلم می‌پردازد.

نقد محتوایی: نقدی است که محتوای اثر ارائه‌شده را، فارغ از ظاهر اثر مورد بررسی قرار می‌دهد.

 

[ادوارد کلاه به سر]

البته به‌جز موارد ذکرشده گونه‌های دیگری نیز برای نقد اثر هنری و فیلم وجود دارد. اما رایج‌ترین و اصلی‌ترین گونه‌های نقد همین موارد ذکرشده هستند.

 

[ادوارد کلاه به سر]

چگونه منتقد سینما شویم؟

برای اینکه بتوانیم یک اثر را نقد کنیم در ابتدا باید خوب دیدن را یاد بگیریم. با یادگیری خوب دیدن زوایایی که بینندگان عادی در یک فیلم نمی‌توانند ببینند را می‌بینیم و به‌این‌ترتیب یک گام به تبدیل‌شدن به یک منتقد نزدیکتر می‌شویم. پس از یادگیری نحوه خوب دیدن باید یاد بگیریم که برای انجام نقد صحیح باید چه مواردی را مدنظر قرار دهیم. یعنی اشاره به چه موضوعاتی برای ارائه یک نقد لازم است و در انتها باید آثار سایر منتقدان را بخوانیم و زاویه دید خود در موضوعات مختلف را به دست بیاوریم.

بیشتر دیدن و بیشتر خواندن اصلی‌ترین لازمه هر منتقد سینما و علاقه‌مند به نقد است. برای تبدیل‌شدن به یک منتقد خوب، ضمن یادگیری موارد ذکرشده باید بیشتر و بهتر دیدن را یاد بگیریم.