آموزشی چگونگی عبور از ایستایی قلم

[Tara Motlagh]

بعضی از نویسندگان معتقدند برای نوشتن رمان خود باید منتظر لحظات خاص و یا الهام بنشینند، چون ایده‌ای برای ادامه رمان ندارند. احساس می‌کنند طبعشان خشک شده است و چیزی از چشمه قلمشان نمی‌جوشد. در چنین شرایطی چه باید کرد؟

 

[Tara Motlagh]

نکته اول:
فی الواقع چیزی به اسم "الهام" وجود ندارد. اگر هم چنین چیزی باشد نمی‌شود روی آن برای نوشتن زیاد حساب کرد. چون ممکن است مواقعی خودی نشان دهد و در بیشتر مواقع هم دست ما را توی پوست گردو بگذارد و هر چه منتظرش بنشینیم خبری از آن نشود. در اینجا منظور از الهام بیشتر چیزی هست که از جایی فرای دنیای عادی، بر نویسنده نازل می‌شود. انگار که فرشتگان برای نویسنده تحفه آورده باشند. برای همین نویسنده تا از راه رسیدن این فرشتگان حامل الهام باید چشم به راه باشد و دست به نوشتن نبرد، یا نتواند که ببرد.

 

[Tara Motlagh]

نکته دوم:
کسانی که به صورت حرفه‌ای نویسندگی می‌کنند کاری با الهامات گاه به گاه ندارند. آنها می‌نویسند. چون خود نوشتن را الهام بخش می‌دانند. به قول نویسنده‌ای: فقط بنویس، حتی اگر مجبور شوی کل یک صفحه را با اسم خودت پر بکنی. رفته رفته چیزهایی در مغزت جرقه می‌زند.

 

[Tara Motlagh]

نکته سوم:
به نظر من چیزی که از آن به نام "الهام" یاد می‌شود، چیزی نیست جز حاصل جمع تجربیات پیشین ما، دیده‌ها، شنیده‌ها، مشغله‌های فکری روزمره و هزاران چیزی که از دنیای بیرون در حافظه خود به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه جذب می‌کنیم. گاه ترکیب آنها در اثر محرکی منجر به تولید ایده‌های جذاب و بکر می‌شود.
بنابراین تنها کار نویسنده این هست که به خوبی دنیای اطراف خود را درک کند، با تمام حواس خود. نویسنده تا ورودی نداشته باشد، خروجی قابل توجهی هم در کار نخواهد بود.

 

[Tara Motlagh]

نکته چهارم:
اگر ورودی داشتیم اما باز ایده‌ای به ذهنمان خطور نکرد چه؟
یک خرده زحمت دارد. درست مثل چاه زدن هست و رسیدن به جایی که آبی زلال و گوارا در زیر تخته سنگی سخت قرار دارد. یک نویسنده هم باید بتواند به محتوای ناخودآکاه خود نقب بزند. برای تونل زدن به محتوای ناخودآگاهمان باید شروع به تحریک آن کنیم. راه‌های زیادی برای این کار وجود دارد.

 

[Tara Motlagh]

چند تمرین برای از بین بردن خشکی قلم

تمرین:

از کسی بخواهید به صورت تصادفی یک شی را نام ببرد، هر چیزی می‌تواند باشد. مثلا مادرتان توی آشپزخانه دارد ظرف می‌شوید. در جواب می‌گوید: بشقاب.
حالا شما این "بشقاب" را در مرکز توجه‌تان قرار می‌دهید و بی‌درنگ سوال‌های بی‌شماری را با استفاده از طوفان ذهنی طرح می‌کنید؟

 

[Tara Motlagh]

این بشقاب چه جنسی دارد؟ گران هست یا ارزان؟ طرح و نقشش چیست؟ آیا فقط برای غذا خوردن استفاده می‌شود یا ارزش هنری هم دارد که مثلا بزنند به دیوار؟ آیا امکان دارد کسی خاطره‌ای از یک بشقاب داشته باشد؟ مثلا بشقابی که جز جهیزیه یک زن باشد؟ یا بشقابی که مادرشوهر هدیه آورده باشد و برای مرد مهم باشد؟ یا بشقاب عتیقه‌ای که ناصرالدین شاه توی آن غذا خورده باشد؟ اگر هر یک از این بشقاب‌ها بشکند چه اتفاقی برای آدم‌ها می‌افتد؟

 

[Tara Motlagh]

اگر کسی این بشقاب را بدزدد، اگر بچه کوچکی بزند و بشقاب خاطره سازی را که مرد و زنی اولین نهار زندگی مشترکشان را در آن خورده‌اند بشکند چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر زن بشقاب مادرشوهر را سر به نیست بکند چه می‌شود؟ اگر توی یک مهمانی دزدی بخواهد بشقاب ارزشمندی را از روی دیوار صاحبخانه بدزدد، اگر دزدی‌اش لو برود؟ یا نه اگر کسی کارش جمع کردن کلکسیونی از بشقاب‌ها باشد؟

 

[Tara Motlagh]

این طوفان فکری سوال‌ها را می‌توانیم خیلی فراتر از این ادامه دهیم تا این‌که کلی ایده از دل این طوفان فکری بیرون بیاید. فقط توجه داشته باشید که بهتر است این سوالات را به سمتی ببرید که با آدم‌ها و احساسات آنها پیوند بخورد، برای آدم‌ها مهم باشد.
ما همین کار را می‌توانیم با خیلی از عناصر دیگر هم انجام بدهیم. مثلا می‌گویم اسم یک مکان به خصوص را به من بگویید. جواب یک دوست می‌تواند این باشد: انباری ته سوپرمارکت سر کوچه ما.

 

[Tara Motlagh]

حالا اگر بخواهیم با طوفان فکری این «انباری ته سوپرمارکت یک کوچه" را به پرسش بگیریم و سوال بارانش کنیم. هر چیزی که به ذهنتان می‌رسد بنویسید. نترسید. هر چیز با ربط و بی‌ربطی که به ذهن‌تان می‌رسد کافی‌ست. حتی سوال‌های مزخرف و احمقانه. هر چیزی.