بزرگان تاریخ کریم خان زند

[Avaexolover]

کریم خان زند از تیره زند بگله (مهمترین طایفه زند از طیق شبانی امرار معش کرده و از زمین های دامنه زاگرس و کمازان و دهستان پری در نزدیکی ملایر کوچ کرده بودند)، کریم خان در مدت زمان زندگی خود منصب های زیادی را به دست آور و عناوین ایل خان، توشمال و وکیل الرعایا را برای خودش انتخاب کرد.

کریم خان در سال 1806 در روستای پری ملایر به دنیا آمد و در سال 1157 در شهر شیراز درگذشت. او بنیان گذار حکومت زندیه بود و مدت فرمانروایی او از سال 1163 تا 1193 بود.

 

[Avaexolover]

زندگینامه کریم خان زند​

کریم خان یکی از مردان خوب زمان خودش بود و پس از حمله اعراب به ایران شناخته شد. او از طایفه زندیه بود. پدر او ایناق خان و ریاست ایل را به عهده داشت؛ زندها گروهی از طوایف لک بودند که از مناطقی در شمال لرستان کوچک کرده بودند و توسط شاه عباص صفوی در اطراف بروجرد و ملایر اسکان پیدا کرده بودند.

 

[Avaexolover]

سرباز سپاه نادرشاه​

کریم خان در ابتدا یکی از سربازان سپاه نادرشاه افشار بود که بعد از مرگ نادرشاه به ایل خود برگشت؛ به طور کلی او فردی بسیار باهوش و با تدبیر بود که رفاه و آرامش مردم برای او اهمیت زیادی داشت، ضمن اینکه احترام زیادی هم برای دانشمندان زمان خودش قائل بود، از این رو کارگاه های و کارخانه های شیشه گری و چینی سازی را در ایران احداث کرد و صنعت تجارت در دوران کریم خان زند بسیار رونق پیدا کرد.

 

[Avaexolover]

وکیل الرعایا​

با وجود خدمات زیادی که کریم خان زند کرد، بیگانگان او را به عنوان یک پادشاه بزرگ قلمداد نمی کردند، شاید دلیلش این بود که او در دوران حکومتش امتیازی برای آنان قائل نمی شد، البته خود کریم خان هم ادعای زیادی نداشت و دوست داشت مردم او را به عنوان وکیل الرعایا بشناسند.

آشنایی با مشکلات مردم​

در زندگینامه کریم خان زند می خوانید، وی با توجه به پیشینه خود در سرپرستی ایل با مشکلات مردم از نزدیک آشنایی داشت، همچنین به دلیل حضورش در ارتش نادرشاه و درگیر بودن آنها در جنگ های پیاپی، می دانست که بار اصلی جنگ های پی در پی بر دوش مردم است، بنابراین همواره به دنبال ایجاد آرامش در کشور بود و تا جایی که قادر بود، کشور را از درگیر ها و تنش ها دور می کرد تا مبادا مردم اذیت شده و آسیبی ببیننند.

 

[Avaexolover]

نحوه قدرت گرفتن او​

چگونگی قدرت گرفتن کریم خان به این صورت بود که وی پس از مرگ نادر شاه و از به هم ریختگی جو موجود استفاده کرده و نیرویی را فراهم آورد، وی به همراه دو خان ایل بختیاری با نام های علیمردان خان و ابوالفتح خان استرکی متحد شد، آنها ابوتراب میرزا را که از طرف مادری دارای اصالت صفوی بود به عنوان شاه انتخاب کردند.

در اوایل حکومت، علیمردان خان سمت نایب السلطنه را داشت و نیز ابوالفتح خان بختیاری به عنوان حاکم اصفهان مشغول بود، ضمن اینکه کریم خان سمت سردسته سپاه را برعهده داشت، اما بعد از مدتی علیمردان خان بعد از کشتن ابوالفتح خان بختیاری بر علیه کریم خان زند شورش کرد، اما در نهایت از کریم خان شکست خورد.

وی همچنین مدتی را نیز با محمد حسن خان قاجار یکی دیگر از مدعیان پادشاهی در ایران درگیری داشت تا اینکه بالاخره محمد حسن خان در حالی که قصد فرار داشت، توسط سربازان کریم خان کشته شد، او آخرین بازمانده افغان های شورشی را نیز تار و مار کرد و موجب ایجاد آرامش شد.

 

[Avaexolover]

حکومت به بخش هایی از ایران​

وی در واقع بعد از فروپاشی و اضمحلال حکومت نادرشاه افشار، همه بخش های شمالی، مرکزی، غربی و جنوبی ایران را تحت اختیار خود گرفت، همچنین برادرش صادق خان زند در سال ۱۱۸۹ هجری قمری موفق شد تا بصره را از حکومت عثمانی جدا کند و اراضی ایران را گسترده تر نماید، به این ترتیب نفوذ کشور ایران بر جزایر جنوبی خلیج فارس، بحرین و سراسر اروند رود حاکم و مسلم گردید.

فرمانروایی تمام ایران​

سپس با عنوان وکیل الرعایا (به معنی نماینده مردم)، فرمانروایی بخش عظیمی از ایران را برعهده گرفت و فرمانروایی خراسان را به احترام نادر شاه افشار به نوه وی شاهرخ میرزا سپرد. جالب است بدانید کریم خان در تمام دوران حکومتش، علی رغم در اختیار داشتن بخش های عظیمی از مناطق ایران همیشه از تاج گذاری خوددداری می کرد.

برخی از ایل های لُر در شکل گیری حکومت زندیه نقش بسزایی داشتند و کریم خان رادر این امر کمک کردند، همچنین در سفر به شیراز همراه وی بودند، بنابراین حکومت زندیه با اتحاد سه ایل بختیاری، زندیه و لر ها تشکیل شد که متحدان پس از انقراض حکومت زندیه به لرستان برگشتند.

 

[Avaexolover]

براندازی حکومت وی​

دوران حکومت کریم خان زند را می توان دوره ای آرام در تاریخ کشورمان نام برد. کریم خان در دوران حکومتش اجازه می داد تا برخی اقوام ساکن شمال ایران مستقل از حکومت بمانند که در نهایت یکی از این اقوام به نام ایل قاجار با شکست دادن لطف علی خان زند موفق به براندازی حکومت زندیه شد.

 

[Avaexolover]

پایان عمر​

در ادامه زندگینامه کریم خان زند ذکر شده است، وی در سال های پایانی عمرش یعنی در سن ۸۰ سالگی به بیماری سل مبتلا گردید و در نهایت به دلیل شدت ضعف و انکسار ناشی از بیماری و افسردگی که بر اثر شورش ها و نابسامانی های ایجاد شده در بعضی از مناطق ایران در نتیجه انتشار اخبار دروغ مرگ وی، سرانجام در ۱۳ صفر بر اثر عارض شدن قولنجی سخت ناشی از بیماری اش در شهر شیراز برای همیشه چشم از جهان بست.

بلافاصله بعد از مرگ کریم خان زند و در حالی که هنوز جسد وی به خاک سپردن نشده بود، سران زندیه در مقابل هم صف آرایی کرده و به روی هم شمشیر کشیدند؛ بزرگان زندیه به منظور موجه جلوه دادن عملشان، هر یک با قرار گرفتن در زیر پرچم یکی از فرزندان کریم خان آنها را ابزار رسیدن به اهداف خود قرار دادند.

جسد کریم خان در اثر شورش ها و درگیری های درونی به مدت سه روز بر روی زمین باقی ماند، سرانجام زکی خان که به همراه یاران خود اوضاع را به دست خود گرفته بودند، جنازه کریم خان را با توجه به آیین شاهنامه در عمارت کلاه فرنگی باغ ارگ در قبری که مطابق وصیت نامه اش برای وی ساخته شده بود، به خاک سپردند.

 

[Avaexolover]

زندگی ساده و مردمی کریم خان زند​

کریم خان را می توان یکی از پادشاهان نیکو سیرت و خوب ایرانی دانست که به طور کلی به مدت ۳۰ سال و ۸ ماه حکومت کرد. وی مردی رعیت دوست و با رفتار بسیار عالی و به دور از کینه و انتقام جویی بود که از جاه و شوکت پادشاهی گریزان بود و زندگی ساده و بدون تکلفی را برگزید، وی در تمام عمرش، خود را وکیل الرعایا و مدافع حقوق مردم می دانست.

 

[Avaexolover]

نبش قبر توسط محمدخان قاجار​

آقا محمد خان قاجار پس از تسلط بر سلسله زندیه به دلیل کینه ای که از آنها به دل داشت، دستور نبش قبر کریم خان را داد، بنابراین در سال ۱۲۰۶ قمری استخوان هایش توسط رحمان خان یوزباشی از شیراز به تهران منتقل گردید و به دستور محمد خان در قسمتی از کاخ و در زیر راه پله های جنب عمارت نگارخانه مدفون شد تا هر زمان که از آنجا می گذرد با زدن نوک شمشیر به آن بخش، به اصطلاح تن کریم خان را در گور بلرزاند.