آموزشی کلیدر را مثل کار عمیق نخوانیم

[-pariya-]

اگر هنگام خواندن یک کتاب کاربردی و غیرداستانی باید حواسمان را به استدلال نویسنده می‌دادیم و سعی می‌کردیم نقدش کنیم و جواب سوال‌هایمان را از دل استدلال‌ها و شواهدی پیدا کنیم

 

[-pariya-]

که نویسنده در کتاب ارائه کرده, در یک کتاب خیالی اتفاقاً‌ باید اجازه بدهیم تا آن تیری که نویسنده به سمت قلب و روح ما رها کرده بر جان ما بنشیند و اثر کند. باید اجازه بدهیم تا کتاب بر دل و جان ما اثر کند و بعد ببینیم چه اثر گذاشته و به کجاهای روح و روان ما نفوذ کرده.

 

[-pariya-]

خلسه‌ی حقیقت
نکته‌ی مهم بعدی در برخورد با یک اثر خیالی -و در حالت کلی یک اثر هنری- این است که آن را باید با استانداردهای خودش سنجید، نه با معیار واقعیت داشتن و نداشتن.

 

[-pariya-]

برای اینکه یک اتفاق در یک داستان قابل قبول باشد فقط کافی است که در جهان آن داستان محتمل باشد. مثلاً اینکه یک سیستم اداری عریض و طویل و بی سروتهی مثل داستان محاکمه‌ی کافکا واقعیت ندارد، مهم نیست.

 

[-pariya-]

مهم این است که در جهان آن داستان، چنین دستگاه عظیمی واقعیت دارد. و درنهایت این مهم است که داستان محاکمه و جهان آن در درون ما چه اثری می‌گذارد. به قول یکی از فیلم‌سازهای محبوبم «واقعیت مال حسابدارها است. سینما به دنبال حقیقت است».

 

[-pariya-]

نقد اثر خیالی
نویسندگان کتاب «چرا کتاب می‌خوانیم» گفتند که وقتی می‌توانیم یک کتاب غیرداستانی و کاربردی را نقد کنیم که آن را فهمیده باشیم و تازه نقد اثر هم شرایطی دارد و باید نشان بدهیم که اگر حرف نویسنده را نمی‌پذیریم،

 

[-pariya-]

دلیلش چیست؟ آیا در استدلالش مغالطه دارد؟ آیا استدلالش جامع نیست؟ یا اینکه شواهدش ناقص است و استدلال را درست نشان نمی‌دهد.

 

[-pariya-]

درباره‌ی اثر خیالی هم وقتی می‌توانیم اثر را نقد کنیم که بتوانیم بفهمیم نویسنده چه تجربه‌ای را می‌خواسته برای ما ایجاد کند. در یک اثر خیالی ما جهان نویسنده را می‌پذیریم و نقدمان باید در چارچوب همان جهانی باشد که او ساخته.

 

[-pariya-]

نمی‌توانیم بگوییم که چرا مثلاً ایتالو کالوینو داستان «اگر شبی از شبهای زمستان مسافری…» را در جهان واقع‌گرایانه ننوشته. بعد از همه‌ی اینهاست که می‌توانیم بگوییم اولاً‌ یک اثر خیالی، مثلاً یک داستان را دوست داشته‌ایم یا نه، و دوم اینکه چرا.