1. زیست در محیط‌های آبی: نیلوفر آبی با برگ‌های پهن و شناور که سطح آب را می‌پوشانند، سازگار شده است. این برگ‌ها به گیاه اجازه می‌دهند تا نور کافی جذب کند و فتوسنتز را بهینه انجام دهد.
2. تثبیت ریشه‌ها در خاک زیر آب: سیستم ریشه‌ای قوی این گیاه به آن کمک می‌کند تا در خاک‌های کم‌عمق و گلی آبگیر و مرداب‌ها به خوبی تثبیت شود.
3. گل‌های جذاب و درشت: گل‌های نیلوفر آبی به صورت برجسته روی سطح آب رشد می‌کنند و رنگ‌های روشنی مانند سفید، صورتی، آبی، و زرد دارند. این ویژگی باعث می‌شود که گرده‌افشان‌ها مانند زنبورها و سوسک‌ها به سمت گیاه جذب شوند و فرآیند گرده‌افشانی تسهیل شود.
4. لایه مومی روی برگ‌ها: این لایه باعث می‌شود که آب به سطح برگ نفوذ نکند و از پوسیدگی برگ جلوگیری شود.
5. گرده‌افشانی مخصوص: گل‌های نیلوفر آبی اغلب در طول روز باز و در شب بسته می‌شوند تا گرده‌افشان‌ها را به سمت خود جذب کنند. این ویژگی به گیاه کمک می‌کند تا گرده‌افشانی موثرتری داشته باشد.

فواید نیلوفر آبی​

1. تصفیه آب و بهبود کیفیت زیستگاه: نیلوفر آبی به دلیل ریشه‌هایش که به عنوان فیلتر طبیعی عمل می‌کنند، به تصفیه آب کمک می‌کند. این گیاه مواد آلاینده و فلزات سنگین را از آب جذب کرده و کیفیت آب را بهبود می‌بخشد، که برای حفظ تعادل زیستگاهی اهمیت دارد.
2. کاهش فرسایش خاک: ریشه‌های نیلوفر آبی، به تثبیت خاک در بسترهای آبی کمک می‌کنند و از فرسایش خاک جلوگیری می‌کنند. این ویژگی به حفظ بستر آبی و محیط‌های طبیعی کمک می‌کند.
3. زیبایی و تزئین محیط: نیلوفر آبی با گل‌های زیبا و برگ‌های شناور، ظاهری بسیار دلنشین و آرامش‌بخش به محیط می‌بخشد. در بسیاری از فرهنگ‌ها، این گیاه به عنوان نماد زیبایی و آرامش شناخته می‌شود و در باغ‌های آبی و پارک‌ها به وفور استفاده می‌شود.
4. جذب و دفع حشرات مفید و مضر: گل‌های نیلوفر آبی با رنگ‌های روشن و بوی خوش خود، گرده‌افشان‌ها مانند زنبورها و پروانه‌ها را جذب می‌کنند، در حالی که برخی گونه‌های آن قابلیت دفع پشه‌ها را نیز دارند، که به حفظ تعادل اکوسیستم کمک می‌کند.
5. خاصیت دارویی و درمانی: نیلوفر آبی دارای خواص دارویی متعددی است. از ریشه و گل آن در طب سنتی برای درمان مشکلات گوارشی، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی استفاده می‌شود. ترکیباتی مانند فلاونوئیدها، آنتی‌اکسیدان‌ها و آلکالوئیدهای موجود در این گیاه، به بهبود سلامت عمومی کمک می‌کنند.
6. آرامش‌بخشی و کاهش استرس: در بسیاری از فرهنگ‌ها، نیلوفر آبی به عنوان نمادی از آرامش و صلح در نظر گرفته می‌شود. وجود این گیاه در محیط باعث ایجاد حس آرامش و کاهش استرس در افراد می‌شود.
7. بهبود کیفیت هوا: مانند بسیاری از گیاهان، نیلوفر آبی نیز در فرآیند فتوسنتز، دی‌اکسید کربن را جذب و اکسیژن تولید می‌کند، که به بهبود کیفیت هوای اطراف کمک می‌کند.
8. حفظ حیات وحش: نیلوفر آبی به عنوان یک زیستگاه طبیعی برای بسیاری از موجودات آبزی کوچک، مانند ماهی‌ها و دوزیستان، عمل می‌کند. این گیاه مکانی امن برای تخم‌گذاری و پناه‌گیری موجودات آبی فراهم می‌کند.
9. کاربرد در هنر و فرهنگ: در بسیاری از فرهنگ‌ها، از جمله فرهنگ‌های آسیایی، نیلوفر آبی به عنوان نمادی از پاکی، تجدید حیات، و آگاهی معنوی در نظر گرفته می‌شود و در هنر، معماری و نمادهای مذهبی کاربرد دارد.
10. تنظیم دما و رطوبت محیط آبی: برگ‌های شناور نیلوفر آبی به خنک نگه‌داشتن آب در محیط‌های گرم کمک می‌کنند و از تبخیر بیش از حد آب جلوگیری می‌کنند. این ویژگی برای زیستگاه‌های حساس آبی اهمیت دارد.