جامعه ایرانی آداب و رسوم مردم یزد

[کارینو]

هم‌زمان با خواندن شعرها دختر درون کوزه دست می‌برد و چیزی در می‌آورد. با بیرون آمدن هر شیء، صاحبش باید از شعری که در حال خوانده شدن است نیت خود را تعبیر کند. تا انتهای مراسم تمامی اشیاء بیرون می‌آیند. اگر معنای شعر خوب باشد یعنی نیت صاحب فال عملی نیک است و به مقصودش می‌رسد و اگر معنای شعر مناسب نباشد، نشانه خوب نبودن نیت و نرسیدن به مراد است.

 

[کارینو]

لایروبی و نظافت قنات و نهرها به هنگام فرا رسیدن سال نو یکی از کارهایی بود که مردم باستان یزد معتقد به انجامش بودند. هنوز هم در برخی نقاط که قنات و نهر دارند این رسم برگزار می‌شود.
پدر خانواده عسل، سکه نقره و یا طلا را به همراه سه برگ سبز به عنوان عیدی به اعضای خانواده می‌دهد و جوان‌ترها ترانه‌های پارسی می‌خوانند.

 

[کارینو]

یزدی‌های باستان معتقد بودند ۱۰ روز مانده به سال جدید روح از دنیا رفتگان به زمین می‌آید و ۱۰ روز پس از شروع سال نو هم به جایگاه آصلی خود باز می‌گردد و در این ایام خانه باد تمیز و آماده باشد.
یکی از کارهای جالبی که در آستانه سال نو از قدیم در میان مردم یزد مرسوم بوده و هنوز هم بعضی‌ها به آن معتقدند این است که داخل کوزه‌های سفالی کهنه مقداری پول می‌اندازند و کوزه را از پشت بام خانه به داخل کوچه پرت می‌کنند. این‌گونه نحسی اشیاء کهنه را از بین میبرند و مبلغ داخل کوزه را هم نیازمندان بر می‌دارند. این کار را صدقه‌ای برای ارواح درگذشتگان می‌دانستند و معتقد بودند برکت و سلامتی برایشان می‌آورد.

 

[کارینو]

آتش رو بوم کردن

از دیگر رسوم مردم یزد است. در آخرین شب سال روی پشت بام خانه آتش روشن می‌کنند و در آن اسپند می‌ریزند تا هم از چشم زخم در امان باشند و هم سرمای زمستان را این‌گونه به پایان برسانند. رسم کلوخک نیز همزمان با این رسم برگزار می‌شود، به این شکل که سیب‌زمینی‌های کوچک را زیر آتش می‌کنند و پس از پخته شدن با شادی و ترانه آن‌ها را می‌خورند.

 

[کارینو]

در گذشته سفره هفت سین یزدی‌ها یا سفید رنگ بوده یا سفره‌های یزدی راه راه. آن‌ها این سفره‌ها را نشانی از خوشبختی می‌دانستند.
قبل از تحویل سال مردم یزد ابتدا به دیدن اقوامی که عزیزی را از دست داده‌اند می‌روند و بعد از آموزگاران، فامیل، آشنایان و بزرگان دینی دیدن می‌کنند.

 

[کارینو]

آش رشته در یزد نمادی از فرا رسیدن سال نو است. پختن این آش به صورت گروهی می‌باشد و هدف از آن حاجت‌روا شدن است. یک روز از صبح افرادی که نذر کرده‌آند گرد هم می‌آیند و هر ک.س کاری را انجام می‌دهد تا آش پخته شده و در بین همسایه‌ها پخش می‌کنند

 

[کارینو]

ماه محرم در یزد

مراسم عزاداری حضرت امام حسین(ع) در بین مردم یزد با روضه‌خوانی، دسته‌های سی*ن*ه‌زنی، نخل‌برداری، تعزیه‌خوانی و سخنرانی‌های مذهبی همراه است. این مراسم سالانه گردشگران خارجی و داخلی زیادی را به یزد می‌کشاند که با اجاره سوئیت در یزد چند روزی را ساکن می‌شوند و در این مراسم شرکت می‌کنند.

 

[کارینو]

چاووشی خوانی در گذشته که رسانه‌ها نقش کمرنگ‌تری داشتند بسیار مرسوم بوده است. البته هنوز هم در برخی از نقاط استان یزد شاهد چاووشی‌خوانی‌هی زیبایی هستیم. در بیشتر موارد قاریان قرآن به شکل گروهی به کوچه‌ها و پشت بام‌ها رفته و در مرثیه امام حسین(ع) با صوتی دلنشین شعر می‌خواندند. هدف از چاووشی‌خوانی در گذشته با خبر کردن مردم از فرا رسیدن ماه محرم بوده است. البته چاووش خوان‌ها در قافله‌هایی که راهی زیارت عتبات عالیات بودند نیز این‌کار را انجام می‌دادند.

 

[کارینو]

پرسه‌زنی توسط اعضای هیئت‌ها یا حسینیه‌ها برگزار می‌شود. افراد هیئتی به سمت حسینیه دیگر می‌روند. جلوی این گروه فردی سیّد و علمدار هیئت حرکت می‌کنند و بقیه مردمی که جمع می‌شوند سی*ن*ه وسنج می‌زنند و همگی به سوی حسینیه دیگر می‌روند. اعضای حسینیه میزبان به پیشواز این گروه می‌آیند. در این میان مردمی که بر سر راه آن‌ها را می‌بینند نذورات خود را می‌دهند تا به مصرف هیئت برسد.

 

[کارینو]

پامنبری از آئین روضه‌خوانی است. قبل از سخنرانی روحانی،دو نفر از افراد سیدی که خوش صدا هستند شروع به خواندن روضه‌هایی در مرثیه اباعبداللّه و یارانشان می‌‌کنند. در بین مراسم کسی به نام سقّا به عزاداران آب می‌دهد.