آداب خارجی آداب و رسوم یونانیان باستان

[DLVAN]

خانه‌ی یونانی معمولاً دارای حیاطی بود که اتاقهای خانه رو به آن باز می‌شدند؛ راهرو و دهلیزی در حیاط وجود نداشت ولی ستون بندی در زیر ایوان یا در نمای ساختمان معمول بود، لوازم و وسایل زندگی بسیار ساده و عبارت بود از میزهای کوتاه، صندلی، صندلی دسته دار، چهارپایه، تختخواب که از آن، هنگام صرف غذا نیز استفاده می‌شد، صندوق برای جا دادن لباس. بر اثر اعتدال و ملایمت هوا، مردم بیشتر اوقات خود را در خارج از اتاق‌ها می‌گذراندند و برای گرم کردن اتاق از منقل استفاده می‌شد. وسیله‌ی روشنائی بسیار ساده و مقدماتی و عبارت از چراغ‌های روغنی بود که از گل پخته تهیه می‌کردند.

 

[DLVAN]

لباس زنان روپوشی بلند بود و نیم تنه‌ای از پشم یا کتان که در زیر آن می‌پوشیدند و به وسیله‌ی یک سنجاق قفلی آن را در ناحیه‌ی کمر تنگ‌تر می‌کردند. مردها نیم تنه‌ای کوتاه به تن می‌کردند و در سرما روپوش بلند و بی‌آستینی (شنل) روی آن می‌پوشیدند. از کلاه و کفش بندرت استفاده می‌شد و معمولاً پای برهنه راه می‌رفتند یا از کفش‌های ساده‌ای که از یک تخت و چند بند تهیه شده بود استفاده می‌کردند.

 

[DLVAN]

غذا هم بسیار ساده و مختصر بود. گوشت کم و بیشتر ماهی خورده می‌شد، نان و انواع سبزیها و لبنیات و میوه‌ها در تغذیه به کار می‌رفت، نوشیدن شراب که در مغز و دماغ بسیار تأثیر داشت، البته مخلوط با آب، معمول بود. در جشن‌ها و مهمانی‌های عمومی در اطراف میزها می‌خوابیدند. در اسپارت غذا ساده‌تر از این بود و معمولاً یک نوع خورش یا آشی بود که از گوشت و چربی و سرکه و خون تهیه می‌شد

 

[DLVAN]

کوچه‌ها تنگ و کثیف و بدون سنگ فرش بودند. دکان بازرگانان و کارگاه پیشه وران مشرف به کوچه بود. گاهی در میدانی کار شروع می‌شد. محلّ خرید و فروش و ملاقات و گفتگوهای خصوصی و بحث درباره‌ی مسائل عمومی همین قبیل مکان‌ها بود. مهمترین میدان شهر، آگورا (1) نام داشت و در واقع مرکز فعالیت شهر به شمار می‌رفت. آب چشمه، که در این سرزمین خشک، ارزش و اهمیت شایانی داشت به وسیله‌ی کانال سازی به نقاط مخصوص برده می‌شد و مردم برای برداشتن آب به این نقاط می‌آمدند. کانال‌های مخصوص فاضلاب هنوز وجود نداشت. در برخی از شهرها مانند آتن باغ‌ها یا گردشگاههای عمومی برای تفریح و سرگرمی اهل شهر ساخته می‌شد

 

[DLVAN]

هنر:

در قرن پنجم که به دوره‌ی کلاسیک معروف است هنر به حدّ کمال رسید. از نظر معماری در یونان بناهای عالی و با شکوهی ساخته شده که بسیاری از آنها هنوز برپا می‌باشند و آتن که پس از جنگهای مدی ثروت سرشاری اندوخته بود در این زمینه مقام اوّل را داشت و پریکلس که بعد از مرگ سیمون زمام امور را به دست گرفت برای تزیین شهر و همچنین نیرومند ساختن آن زحمات فراوانی کشید. گذشته از دو سبک قدیم، یعنی سبک ایونی و سبک دری، سبک تازه‌ای معروف به سبک کرنتی معمول گشت و از مختصات آن سرستونی است که با برگهائی به شکل برگ کرفس، مخصوص کشورهای نواحی مدیترانه، تزئین می‌شد. از بناهای مهمی که به سبک دری ساخته شده‌اند می‌توان معبد المپی، پارتنون و پروپیله در آتن، معابد شهرهای سژست و سلینونت در سیسیل، را نام برد

 

[DLVAN]

بناهای معروف سبک ایونی، ارکتیون در آتن که به جای ستون، مجسمه‌هائی در آن به کار رفته ، معابد افز و میلت می‌باشند. آنچه موجب زیبائی بناهای یونانی است، ابتدا تناسب موزون و هماهنگ آنهاست که بدقت محاسبه شده (در سبک دری طول ستونها ده تا دوازده برابر شعاع آنهاست) و دیگر جبران خطاهای بصری و منظری به وسیله‌ی روشهای مختلف (زیاد کردن ضخامت آن قسمت از ستون که بین پایه و سرستون است در وسط، استفاده از خطوط منحنی به جای خط‌های راست و غیره) و همچنین انتخاب محلّ مناسب برای ساختمان و گاهی انصراف از قوانین قرینه سازی است.

 

[DLVAN]

بناهای معروف یونان همان معابد می‌باشند ولی در ساختمان تئاترها، به شکل نیم دایره، مانند تئاتر آتن، تئاترهای اپیدور سیراکوز، دلف، میدان‌های بیضی شکل برای مسابقه‌های المپی در دلف و آتن، ورزشگاههای مستطیل شکل، مقبره‌هائی که با حجاری زینت می‌یافت، نیز دقت و ظرافت کامل جلب نظر می‌کند. نصب ستون تنها در اطراف معابد معمول نبوده بلکه در اطراف ورزشگاهها و آرگوراها نیز ستونهائی کار می‌گذاشتند. در معماری نظامی ساختن برج و حصار و آکروپل معمول بوده. به تهیه‌ی اسکله و بارانداز و چراغ دریائی در بندرها توجه مخصوصی مبذول می‌شده و حال آنکه راهها و پل‌ها چندان مورد توجه نبوده‌اند.

 

[DLVAN]

پیکر تراشی و حجاری هم مانند معماری، در قرن پنجم پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشت. یونان از قید نفوذ مشرق بیرون آمد و هنر بدیعی به وجود آورد که از مختصات آن هماهنگی، حرکت و زیبائی فوق العاده‌ی شکل و حالت می‌باشد. متأسفانه بسیاری از مجسمه‌های این زمان از بین رفته یا شکستگی‌ها و نقص‌هائی در آنها راه یافته یا آنکه اصل از بین رفته و تقلیدهائی که بعدها از آن به عمل آمده، باقی مانده‌اند. مشهورترین مجسمه سازان یونانی، میرون ، پولیکلت و فیدیاس می‌باشند. میرون اهل بئوسی، مجسمه‌هائی از خدایان، پهلوانان و حیوانات ساخته ولی از همه‌ی آثار او سواد و تقلیدی باقی است (پرتاب دیسک)

 

[DLVAN]

پولیکلت، اهل آرگوس، پیکرتراشی ایدئالیست و توانا بوده و آثار او را می‌توان از روی سوادهائی که از کارهای وی تهیه شده است مورد قضاوت قرار داد (مجسمه‌ی «نیزه دار»، مجسمه‌هائی از پهلوانان، آمازون‌ها، ارباب انواع). فیدیاس که از اهالی آن بود از لحاظ دقت و کمالی که در آثار او به چشم می‌خورد و همچنین از نظر حرکت و نشاطی که در آنها دیده می‌شود بر سایر همکاران خود برتری داشته. بزرگترین شاهکارهای او دو مجسمه‌ی عالی از آتناست که یکی از آنها، یعنی آتناپروماخوس بر فراز آکروپل قرار دارد و دیگر زئوس المپی است که از عاج و طلا تهیه شده، منتهی هیچ یک از آنها در دست نیست. گذشته از این بسیاری از کتیبه‌های پارتنون، که با وجود شکستگی زیباترین کتیبه‌های دنیا می‌باشند، توسط او حجاری شده. نام عده‌ی دیگری از هنرمندان یونانی در کتب قدیم ثبت است ولی از آثار آنها اثری حتی سواد و تقلیدی هم باقی نمانده.

 

[DLVAN]

درباره‌ی نقاشی جز با مطالعه‌ی ظروف آن دوره نمی‌توان نظری اظهار کرد. از این تاریخ زمینه‌ی ظروف سیاه با تصاویر قرمز بوده و این درست عکس ظروف دوره‌ی باستانی می‌باشد. در عین حال نقاشی رو به تکامل رفته، فن مناظر و مرایا مورد توجه قرار گرفته و در موضوع‌ها تنوّعی پدید آمده. گذشته از این ظروف که مخصوص روغن یا شراب یا تزئین بوده، ظروف دیگری مخصوص اموات ساخته می‌شده که زمینه‌ای سفید و نقوشی با رنگهای مختلف داشته است. از نقاشی روی سنگ تقریباً اثری باقی نیست. نام پاره‌ای از نقاشان این دوره معلوم می‌باشد (Parhasios, Zeuxis) ولی از آثار آنها اطلاعی نداریم.
از موسیقی آن زمان نیز اثری باقی نمانده همین قدر می‌دانیم که با توسعه‌ی تئاتر و پیشرفت مسابقات این هنر نیز توسعه یافته و بتدریج از مذهب جدا شده است.