آموزشی آرایه‌های ادبی

[Moo-hana]

بسم رب قلم
‌اینجا به صورت کامل و جامع با آرایه‌ها آشنا خواهیم شد.
( آموزش ها مخصوص انجمن رمان بوک می‌باشد، با هرگونه کپی برداری به طور جدی برخورد خواهیم کرد.)
سپاس از همراهی شما

"مدیر تالار ادبیات"​

 

[Moo-hana]

آرایه ادبی (صنایع بدیع) چیست؟

نوعی از هنرمندی‌های شاعرانه هستند که باعث زیبایی لفظی و معنایی شعر یا نثر می‌شوند.
و شاعران و نویسندگان، آن‌ها را ب عنوان یک ابزار مهم برای زیبایی آثارشان به کار می‌برند.
آرایه‌های ادبی به دو گروه لفظی و معنایی دسته بندی شده‌اند.
ما نیز مهم‌ترین آرایه‌های ادبی را با توجه به دسته بندی آموزش دهیم.

 

[Moo-hana]

سجع

سجع، در لغت به معنای آواز کبوتر می‌باشد.
سجع همسانی دو واژه در واج یا واج‌های پایانی بین دو یا چند واژه در پایان عبارات، حداقل دو جمله، حداکثر دو مصراع و قسمت‌های هم‌قرینه در متن هست.

به مثال‌های زیر دقت کنید:
*محبت را غایت نیست از بهر آن‌که محبوب را نهایت نیست.
*در خبر است از سرور کائنات و مفخر موجودات و رحمت عالمیان و صفوت آدمیان و تتمه دور زمان.

اگر در پایان جملات، کلمات شبیه باشند، سجع باید پیش از آن بیاید.
در جملاتی که مسجع هستند، ممکن است افعال آن جمله به قرینه‌ی لفظی یا معنوی حذف شوند.

برای درک بیشتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
* طاعتش موجب قربت است و شکر اندرش مزید نعمت. (فعل «است» به قرینه‌ی لفظی حذف شده است.)
*که ذوالفقار علی در نیام [باشد] و زبان سعدی به کام [باشد]. (فعل «باشد» به قرینه معنوی حذف شده است.)

انواع سجع

سجع متوازی:
* هم وزن باشند.
* واژه‌های پایانی آن‌ها یکسان باشد.

مثال:
الهی! ما را آن ده که آن بِه .
*دِه و بِه هم وزن هستند.
* دو واج پایانی آن‌ها «کسره و ه » یکسان است.

سجع مطرف:
* واج‌های پایانی دو کلمه یکسان باشد، اما آن دو کلمه هم‌وزن نباشند.

مثال:
که ذوالفقار علی در نیام و زبان سعدی به کام.
* واج های پایانی کلمات نیام و کام یکسان است.
* ولی هم‌وزن نیستند.

سجع متوازن:
*دو کلمه هم‌وزن باشند ولی واج‌های پایانی آن‌ها یکسان نباشد.

مثال:
فلانی را اصلی است پاک و طینتی است صاف.
* کلمات «پاک» و «صاف» هم‌وزن هستند
*اما واج‌های آخر آن دو یکسان نیستند .‌