آموزشی آشنایی با «تِم‌های» متداول در ادبیات

[Tara Motlagh]

وقتی به «تِم» (یا «درون‌مایه» و «مضمون») یک اثر اشاره می کنیم، در حال صحبت درباره‌ی ایده، درس یا پیامی کلی و فراگیر هستیم که در سراسر روایت به چشم می خورد. هر داستان دارای یک یا چند «مضمون» است، و معمولا «تِم هایی» یکسان و رایج در بسیاری از آثار داستانی وجود دارد.

 

[Tara Motlagh]

«مضمون» ممکن است در قالبِ یک الگو—همچون نمونه هایی تکرارشونده از مفهوم «زیبایی در سادگی»—در اثر مورد توجه قرار بگیرد یا به عنوان نتیجه‌ای تدریجی—همچون درکِ تراژیک بودنِ جنگ در گذر زمان—به مخاطبین انتقال داده شود. اما به شکل کلی، «تِم ها» اغلب درسی هستند که مخاطبین درباره‌ی زندگی یا انسان ها می آموزند.

 

[Tara Motlagh]

کشف تِم های یک کتاب ممکن است برای برخی از مخاطبین دشوار باشد چرا که در بسیاری از اوقات، این خودِ مخاطبین هستند که باید در مورد وجود یا عدم وجود یک مضمونِ مشخص در اثر تصمیم‌گیری کنند. درون‌مایه چیزی نیست که به صورت مستقیم و آشکار توسط نویسنده بیان شود، بلکه پیامی است که هر مخاطب از اثر برداشت می کند.

 

[Tara Motlagh]

این پیام به واسطه‌ی «نمادها» و «موتیف هایی» که در سراسر اثر حضور دارند، تعریف می شود. برای تعیین تِم های یک کتاب، می توان کلمه‌ای را برگزید که بیان‌کننده‌ی موضوع اصلی آن اثر است، و بعد، آن کلمه را به پیامی درباره‌ی زندگی تبدیل کرد.

 

[Tara Motlagh]

سر راهش به کلیسا، بوی نان تازه از نانوایی ها به مشامش رسید؛ اما هیچ پولی نداشت که صبحانه بخورد. وقتی به کلیسای «نتردام» رسید، نمی دانست باید وارد شود یا برگردد. او چند دقیقه قدم زد و فکر کرد. در حالی که در پای پلکان اصلی قدم می زد و به عقب و جلو می رفت، به خودش گفت، نمی خواهم امروز بنشینم و سخنرانی مفصل او را گوش بدهم؛

 

[Tara Motlagh]

اما به سکه هایش نیاز دارم. او از مردی که از پلکان کلیسا پایین می آمد، پرسید:‌«شما معاون اسقف را دیده اید؟» مرد در حالی که دور می شد، گفت: «به گمانم خودش را در اتاق برج زندانی کرده.» «ژان» از پلکان بالا رفت و وقتی خود را به بالای برج و مقابل اتاق رساند، از نفس افتاده بود.—از کتاب «گوژپشت نتردام» اثر «ویکتور هوگو»

 

[Tara Motlagh]

۱۰ تِم متداول در ادبیات

با این که تِم های بی‌شماری در دنیای ادبیات وجود دارد، تعدادی از آن ها بیش از سایرین مورد استفاده قرار می گیرند. این مضامینِ جهانی، هم در میان نویسندگان و هم مخاطبین محبوبیت دارند چرا که تجاربی هستند که همه‌ی ما می توانیم با آن ارتباط برقرار کنیم.

 

[Tara Motlagh]

در این بخش با تعدادی از پرکاربردترین «تِم ها» در ادبیات آشنا می شویم—با این حال باید به خاطر داشته باشیم که پیام های موجود در هر اثر ادبی ممکن است بسیار عمیق‌تر و پیچیده‌تر از موارد زیر باشد، اما این موارد، نقطه‌ی شروعی بسیار خوب برای آشنایی بیشتر با مفهوم «مضمون» یا «درون‌مایه» در ادبیات به شمار می آیند.

 

[Tara Motlagh]

۱. قضاوت

یکی از متداول‌ترین «تِم ها» در آثار ادبی، مفهوم «قضاوت» است. در آثاری که به این مفهوم می پردازند، یک کاراکتر به خاطر متفاوت بودن یا انجام کاری اشتباه (از دید دیگران)، مورد قضاوت قرار می گیرد. در میان رمان های کلاسیک، این مضمون را می توان در آثاری همچون کتاب «داغ ننگ»، «گوژپشت نُتردام» و «کشتن مرغ مینا» مشاهده کرد. همان‌طور که این داستان های ماندگار نشان می دهند، قضاوت همیشه با عدالت همراه نیست.

 

[Tara Motlagh]

۲. بقا

کاراکترهای اصلی در داستان های مربوط به مفهوم «بقا» مجبور می شوند که بر موانعی بی‌شمار غلبه کنند تا تنها یک روزِ دیگر به زندگی ادامه دهند. بسیاری از داستان های «جک لندن» در این طبقه‌بندی قرار می گیرند چون شخصیت های او اغلب در حال نبرد با طبیعت هستند. کتاب «سالار مگس ها» نمونه‌ای دیگر است که مرگ و زندگی در آن، بخش هایی مهم از داستان به حساب می آید.