غیرپارسی آشنایی با ادبیات و نویسنده‌های عرب

[شاهدخت]

غسان کنفانی
«غسان کنفانی» نه‌تنها یک نویسنده و روزنامه‌نگار که مبارزی واقعی بود. برخی او را فردی عجیب می‌دانند و این تعبیر شاید از فعالیت‌های مختلف او برآمده است. مهاجرت اجباری به کشوری دیگر، زندگی در فقر، کار و تلاش برای گذران زندگی و… او را فردی خودساخته بار آورد. چندین فیلم با نگاه به آثار او و اقتباس از آنها ساخته‌شده است. این نویسنده‌ی فلسطینی که در زندگی خود هم «قرار» نداشت در کنار مبارزه، هنرمندی سیاسی نیز به شمار می‌آمد. جملاتی که از او باقی‌مانده، تاییدی بر این اصل هستند: «اگر در دفاع از یک موضوع شکست‌خورده‌ایم، باید مدافعان را عوض کنیم و نه موضوع را» و یا «باید در درون خود مردی بسازی که در روز سختی به دنبال گریزگاه نباشد». او را نویسنده توانای ادبیات داستانی عرب می‌دانند و این در حالی است که توانایی‌اش در حوزه اجتماعی نیز انکار ناشدنی است. زندگی سراسر از مبارزه‌ی او پایانی تلخ و هم‌خوان با تمام فعالیت‌هایش داشت. او در حادثه انفجار بمبی که در ماشینش کار گذاشته‌شده بود، کشته شد.

 

[شاهدخت]

غسان کنفانی در این کتاب به روایت چندین داستان پرداخته است. ویژگی کتاب این است که داستان‌های آن به ترتیب و با حفظ تاریخ نگارش مرتب‌شده‌اند و خواننده با پیش رفتن به‌مرور متوجه تغییراتی در خود نویسنده هم می‌شود. اولین داستان این مجموعه که در ایران هم می‌گذرد، برنده‌ی دو جایزه مختلف شده است. نخست در ایران و در مسابقه داستان‌نویسی مجله معارف، موفق به کسب جایزه‌ی نخست شد و بار دوم، چهار سال بعد در لبنان جایزه ادبی کتاب لبنان را از آن خود کرد.

 

[شاهدخت]

طیب صالح
منتقدان او را که ادیبی سودانی و نویسنده‌ای مشهور از دنیای عرب است، «نابغه رمان عربی» نامیده‌اند. او که تجربه زندگی در سه کشور بریتانیا، قطر و فرانسه، تجارب نابی را برایش به همراه داشته است، در سال ۲۰۰۹ نامزد جایزه ادبی نوبل شد. تفکر و نگاه او به زندگی در داستان‌های کوتاهی که نوشته به‌خوبی هویداست و ترجمه رمان‌هایش به بیش از ۳۰ زبان، او را به نویسنده‌ای شناخته‌شده در میان جهانیان و اهل ادبیات تبدیل کرده است. رمان «مهاجرت به شمال» او در لیست ۱۰۰ رمان برتر جهان قرار دارد. طیب صالح در حوزه داستان‌نویسی چنان مرتبه‌ای پیدا کرد که به «معلم داستان‌نویسی عرب» شهره شده بود. او از چنان اعتبار و جایگاهی برخوردار بود که در سال ۲۰۱۱ جایزه‌ای به نام «جایزه طیب» برای بهترین رمان و داستان، ترتیب داده شد.

 

[شاهدخت]

«عروسی زین» از آن دسته کتاب‌هایی است که با دیدن عناوین و افتخاراتی که کسب کرده، مشتاق خواندنش می‌شوید. این رمان که در سال ۱۹۶۹ به زبان انگلیسی ترجمه‌شده است، رمان تقدیر شده از سوی دانشگاه آکسفورد است. کانون نویسندگان عرب نیز از آن تقدیر کرده و نویسندگان عرب این کتاب را برای دو بار به آکادمی نوبل معرفی کرده‌اند. بنیاد جایزه «العویس» امارات هم از این رمان تقدیر کرده است. به اقتباس از این کتاب، فیلمی نیز ساخته‌شده است.

‌

 

[شاهدخت]

احمد سعداوی
فعالیت‌های «احمد سعداوی» نویسنده عراقی را می‌توان در حوزه‌های فیلم‌نامه‌نویسی، رمان‌نویسی و شعر دسته‌بندی کرد. رمان‌های او که در حوزه مطبوعات نیز فعال بوده است، در رده موفق‌ها جای می‌گیرند. رمان نخست او که «سرزمین زیبا» نام دارد برنده جایزه بهترین رمان عربی در سال ۲۰۰۵ شد. رمان دومش تحت عنوان «او خواب می‌بیند یا بازی می‌کند یا می‌میرد» دو سال پس از انتشار و در سال ۲۰۱۰ توانست جایزه بهترین رمان نویسندگان عرب زیر چهل سال را برای سعداوی به ارمغان بیاورد؛ و رمان سومش با نام «فرنکشتاین در بغداد» جایزه بین‌المللی ادبیات داستانی عرب سال ۲۰۱۴ را از آن خود کرده است. این کتاب به ۳۰ زبان ترجمه‌شده است. شاخصه بارز رمان‌های سعداوی که به نظر می‌رسد هوشیارانه و عامدانه از آن بهره می‌گیرد، استفاده از نکات و جزئیات ریزودرشتی است که خواننده را متوجه عراقی بودن او خواهد کرد.

 

[شاهدخت]

«فرانکشتاین در بغداد» که در سال ۲۰۱۳ منتشرشده است، داستانی غیرواقعی است. ماجرای ساخته‌شدن موجودی از اجزای بدن کشته‌شدگان و برپا خواستنش به انتقام. سعداوی با خلق موقعیتی سورئال و بهره‌گیری از تخیل خود، توانسته حس ترس و وحشت را به طرزی باورپذیر به خواننده منتقل کند. حسی که مردم عراق در طی سال‌ها جنگ با آن انس داشته‌اند.