آموزشی آشنایی با تکنیک «آغاز داستان در میانه پیرنگ»

[-pariya-]

 

[-pariya-]

عبارت «In medias res» در زبان لاتین به معنای «در میانه‌ی رویدادها» است. این عبارت در دنیای نویسندگی و ادبیات، به داستانی اشاره می کند که نه از ابتدا، بلکه در میانه‌ی پیرنگ آغاز می شود، و رویدادهای پیش از آن به واسطه‌ی دیالوگ، فلَش‌بَک، یا سایر تکنیک ها برای مخاطبین به تصویر درمی آید.

 

[-pariya-]

عبارت های «Ab ovo» و «Ab initio» که به معنای «از نطفه» یا «از آغاز» هستند، نقطه‌ی مقابل این تکنیک به حساب می آیند: داستان هایی که از ابتدای پیرنگ—به شکل مرسوم اندکی قبل از رویداد دگرگون‌کننده—آغاز می شوند.

 

[-pariya-]

تصور غلطِ رایج این است که استفاده از تکنیکِ «در میانه‌ی رویدادها» به معنای آغاز کردن داستان با صحنه‌ای اکشن است، اما در حقیقت، این تکنیک، جنبه های بسیار گسترده‌تری دارد. در واقع می توان گفت اگر داستان را با صحنه‌ای اکشن آغاز کنیم که تأثیری در پیشروی پیرنگ ندارد، یا به گذشته و پیشینه‌ای مهم در پیرنگ اشاره نمی کند، اصلا از تکنیک «در میانه‌ی رویدادها» استفاده نکرده‌ایم.

 

[-pariya-]

«در میانه‌ی رویدادها» به شکل مشخص، به معنای آغاز روایت داستان در اوج یا قعرِ سفرِ یک کاراکتر است؛ نویسنده به این صورت می تواند اطلاعات پیشین را به شکل مورد نظر خود به مخاطبین ارائه کند و هنگام روایت داستان، از گذشته و آینده‌ی نامعلومِ کاراکترها بهره ببرد. این تکنیک معمولا در صفحات آغازین رمان ها مورد استفاده قرار می گیرد تا مخاطبین را بلافاصله وارد دنیای داستان کند و تنش را در همان ابتدا به اوج برساند.

 

[-pariya-]

«هومر» و «ویرژیل»، حماسه های ماندگار خود را به همین صورت آغاز می کنند. در کتاب «ایلیاد»، داستان را با نبردی میان «آترئوس» و «آشیل» شروع می کنیم. در کتاب «ادیسه»، روایت به جای آغاز در نقطه‌ای که داستان «ایلیاد» به پایان رسید، در میانه‌ی سفرهای «ادیسیوس» شروع می شود، در حالی که قهرمان داستان توسط «کالیپسو» به اسارت گرفته شده است.

 

[-pariya-]

در آن هنگام، همه‌ی کسانی که از مرگ نابهنگام رسته بودند، از جنگ و دریا رهایی یافته و در سرای خود بودند. تنها «ادیسیوس» خواستار بازگشت خویش و دیدار زن خویشتن بود. فرشته‌ای دریایی، «کالیپسو»، الهه‌ای بلندپایه، او را در غارهای ژرف خود نگاه می داشت و در این آرزو می سوخت که همسر او شود.

 

[-pariya-]

اما چون گردش چرخ زمانه به سالی رسید که خدایان، بازگشت او را به کانون خانواده در «ایتاک» مقدر کرده بودند، آنگاه هم در میان خویشاوندانش هنوز رنج های او به پایان نرسیده بود. خدایان را دل بر او می سوخت، همه به جز «پوزئیدون» که کینه‌ی فرونانشستنی‌اش، «ادیسیوسِ» آسمانی‌نژاد را تا بازگشت به کشورش دنبال می کرد.—از کتاب «اودیسه» اثر «هومر»

 

[-pariya-]

«ویرژیل» که قصد داشت حماسه‌ی «هومر» را برای مردمان روم باستان بومی‌سازی کند، تکنیک «در میانه‌ی رویدادها» را به کار می گیرد تا طوفانی را به تصویر بکشد که باعث می شود «آینیاس» در ساحل «کارتاژ» زمین‌گیر شود و اندکی بعد، «ملکه دایدو» را ملاقات کند—کسی که از «آینیاس» دعوت می کند تا داستان سقوط «تروآ» را روایت کند. در این نقطه است که «ویرژیل» تصمیم می گیرد رویدادهای پیشین را برای مخاطبین به تصویر بکشد.

 

[-pariya-]

یکی از مهم‌ترین آثار شاعر آمریکایی برجسته، «والت ویتمن»، شعری حماسه‌گونه به نام «سرود خویشتن»، در میانه‌ی نوعی متفاوت از سفر آغاز می شود: سفری برای کشف خویشتن. «ویتمن» این شعر را از نقطه‌نظرِ میانسالی آغاز می کند و سپس، مخاطبین را با خود از زمان حال به گذشته و آینده و اعماق ذهن می برد.