خبری آمادگی لازم برای حضور در عرصه بین‌المللی نشر را نداریم

[Puyannnn]

مجید جعفری‌اقدم درباره استفاده بهینه از فرصت‌ها و امکان‌های داخلی و بومی کشور برای حضور موفق در نشر بین‌الملل به خبرنگار ایرنا گفت: ورود و حضور موفق در عرصه‌های بین‌المللی نشر نیازمند مقدماتی است که اهم آن‌ها به فعالیت‌ها و برنامه‌هایی در داخل کشور مربوط می‌شوند. بدون التزام عملی به آن‌ها حضور در بازارهای نشر و عرصه‌های بین‌المللی امری ابتر، فرصت‌سوز، هزینه‌سوز و اغلب بدون نتیجه است.

 

[Puyannnn]

به گفته مدیر آژانس ادبی پل شاید دلیل عمده عدم موفقیت نشر ایران در عرصه‌های بین‌المللی علی‌رغم برخورداری نشر ایران از محتوایی غنی و حضور در رویدادهای بین‌الملل به ویژه نمایشگاه های بین‌المللی کتاب، ریشه در عدم التزام به مقدمات و آمادگی‌های لازم برای حضور در عرصه بین‌المللی نشر دارد.

حضور کم‌رنگ آژانس‌های آدبی و ناشران داخلی و خارجی

مدیر آژانس ادبی پل مقدمات و الزامات مهمی را که نشر در داخل برای حضور در عرصه بین‌الملل به آن نیاز دارد، در چهار محور تقسیم‌بندی کرد و ادامه داد: نخست استفاده بهینه از فرصت‌ها و امکانات بومی و داخلی، دوم التزام به رفتار حرفه‌ای در عرصه‌های بین‌المللی نشر، سوم تولید محتوای مناسب با ذائقه جهانی و چهارم به کارگیری مدیران آشنا به نشر جهانی در مسئولیت‌های مرتبط با توسعه نشر کشور در جهان ضروری است.

جعفری‌اقدم فرصت نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را یکی از پتانسیل‌های داخلی که می‌تواند در خدمت توسعه نشر کشور در خارج باشد دانست و ادامه داد: وضع موجود بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران در سه بخش نمایشگاهی، رویدادها و مهمان‌های خارجی قابل بررسی است. اساسا باید ناشران و آژانس‌های ادبی داخلی و خارجی در بخش نمایشگاهی شرکت کنند و تازه‌های نشرشان را در معرض نمایش و معرفی قرار دهند. متاسفانه شاهد حضور پررنگ انجمن‌های دوستی، نمایندگی‌های برخی سفارت‌های خارجی، برخی سازمان‌ها و موسسات فرهنگی خارجی و داخلی (اغلب دولتی ) و حضور کم‌رنگ آژانس‌های آدبی و ناشران داخلی و خارجی هستیم.

او ادامه داد: از این‌رو در بخش نمایشگاهی کتاب ها و آثار برای بازاریابی جهت فروش کپی ترجمه و رایت عرضه نمی‌شوند و کاربری‌های دیگری دارند.

شاهد حضور سفارشی‌کارها هستیم

مدیر آژانس ادبی پل درباره آنچه در اغلب نمایشگاه‌های خارجی دیده می‌شود، توضیح داد: در نمایشگاه‌های بین‌المللی شاهد حضور فعال ناشران و آژانس‌های ادبی داخلی و خارجی، که با هدف برگزاری جلسات گفت‌وگو، مذاکره برای تبادل رایت کتاب‌ها و دیگر همکاری‌های مشترک کنار هم جمع می‌شوند، هستیم. بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران علی‌رغم اهمیت در منطقه از استقبال ناشران داخلی و خارجی محروم است، زیرا حضور در این رویداد را تشریفاتی می‌دانند و فعالیت در این نمایشگاه را در راستای کسب و کار خود نمی دانند (البته بحث حضور برخی ناشران خارجی یا نمایندگان فروش‌شان برای فروش کتاب‌های خارجی موضوع دیگری است که در مقوله بخش بین‌الملل نمایشگاه‌های کتاب نمی‌گنجد).

به گفته او از سال‌های دور که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برنامه‌ریزی شد، ناشران داخلی و خارجی از بخش بازار جهانی کتاب نمایشگاه استقبال خوبی کردند، اما وقتی متوجه شدند این حضور برای آن‌ها چیزی جز هزینه و صرف وقت ندارد، موضوع را ادامه ندادند. در نتیجه بازار جهانی کتاب نمایشگاه به روزگاری که شاهد آن هستیم افتاد.

مسئولان برگزاری نمایشگاه برای خالی نماندن بخش بین‌الملل از حضور هر موسسه و تشکیلاتی که شاید بوی بین الملل بدهد در این فضا استقبال می کنند. آنها کاری به خروجی بخش بین‌الملل ندارند. زیرا فقط خود را موظف و مکلف به برگزاری این رویداد می‌دانند در پاسخگویی به خروجی این رویداد مسئولیتی در خود احساس نمی‌کنند.

مدیر آژانس ادبی پل درباره حضور مهمان‌های خارجی در بخش بین‌الملل بیان کرد: در بخش حضور مهمان‌های خارجی شاهد حضور نماینده‌های بخش فروش برخی موسسات انتشاراتی خارجی و برخی ناشران خارجی سفارشی کار هستیم (به اصطلاح خارجی‌ها ناشران روپایی)، یعنی ناشرانی که دنبال گرفتن سفارش برای ترجمه و چاپ هستند. این ناشران بیشتر دنبال ترجمه و چاپ (نه نشر) عناوین ایرانی در حوزه‌های دینی و دفاع مقدس با هزینه نهادهای دولتی هستند. مهمان‌های دیگر نمایشگاه مدعوین مسئولین دولتی و افراد اعزامی رایزنی‌های فرهنگی هستند. امیدواریم مسئولان ارشاد پاسخگوی نتیجه حضور این مهمان‌های خارجی که اغلب با هزینه دولت در نمایشگاه شرکت می کنند، باشند.

فلوشیب ویژه ناشران و آژانس‌های ادبی خارجی است

به گفته جعفری‌اقدم، در عرف جهانی افرادِ خارجیِ شرکت کننده در نمایشگاه‌ها یا با هزینه خودشان در نمایشگاه شرکت می‌کنند یا نمایشگاه‌ها در قالب برنامه فلوشیپ به صورت محدود ناشر یا آژانس ادبی خارجی را با هزینه نمایشگاه و با هدف مشخص دعوت می‌کند. دعوت مسئول دولتی در فلوشیپ نمایشگاه نمی‌گنجند، فلوشیب ویژه ناشران و آژانس‌های ادبی خارجی است. اما در ایران از میان افراد دعوت شده به نمایشگاه، کمتر نام ناشر یا آژانس ادبی خارجی دیده می‌شود.

مدیر آژانس ادبی پل درخصوص رویدادهای بخش بین الملل گفت: در بخش رویدادهای فرهنگی بین‌الملل به جز چند برنامه رونمایی کتاب که توسط دبیرخانه گرنت ایران و بخش بین الملل حوزه هنری اجرا کردند، برنامه و رویداد خاصی ندیدیم. به‌ویژه اینکه بخص خصوصی نقش بسیار کمی در بخش بین‌الملل نمایشگاه امسال داشت.

جعفری اقدم اضافه کرد: با اینکه امکانات زیادی در داخل کشور داریم که می‌تواند در خدمت توسعه نشر کشور در جهان قرار گیرد، ولی متاسفانه مورد غفلت قرار می‌گیرد و برخی متولیان امور، توسعه نشر کشور در جهان را در حضور پرهزینه و اغلب بی‌نتیجه دوستان در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب می‌دانند. نگران نتایج رویکرد حاکم و موجود در وزارت فرهنگ و ارشاد برای توسعه نشر ایران در بین‌الملل هستم.