آموزشی آموزش معمایی‌نویسی به‌قلم مهندس نویدفرخی

[- گیتی -]

وقتی معمای شگفت‌انگیز طرح شد، حالا می‌توان برایش یک پاسخ ساده پیدا کرد و پیش از نگارش باید پاسخ معما را داشت و در طول داستان به آن معما شاخ‌وبرگ داد، و روی فضاپردازی و شخصیت‌پردازی و انگیزه‌ها کار کرد. مسئله مهم “احتمالات” است.
در طرح معما همواره باید از جنبه‌ای وارد شد که احتمالش به چشم خواننده نیاید و در نهایت باورپذیر باشد. بیشتر معمایی نویسان از الگوی استتار حقیقت استفاده می کنند. حقیقت اغلب در صحنه جرم نهفته اما نادیده باقی می‌ماند. وقتی همه چیز سرجایش است و همه چیز درست پیش می‌رود، قاعدتا یک جای کار می‌لنگد. به قول سرآرتور کانن دویل «هیچ چیز فریبنده تر از حقیقتی آشکار نیست!».
معمای اصلی داستان، جوهره ادبیات کاراگاهی است و باید در جای‌جای داستان تلاش‌ها در جهت حل آن صورت گیرد. اما چینش چندین معمای فرعی در زمانی که رمان یا داستان بلند می‌نویسید، به جذابیت های داستان کمک می کند.
به عنوان مثال سعی کنید همه مظنونان داستان‌تان دروغگو باشند! مسئله این است که قطعا یکی از آنها در مورد “قتل” یا جنایت اصلی دروغ می‌گوید، اما بقیه هم راستگو نیستند و دلیلی برای دروغگویی دارند؛ یکی در مورد نرفتن سرکار، یکی در مورد خ*یانت، یکی سرقت و … . این گروه دروغگوها پیچیدگی معمایی که درست کرده‌اید را چند برابر می کند. با این شرایط پیدا کردن اینکه دروغگوها چه چیز را پنهان می‌کنند می‌تواند به اندازه معمای اصلی پیچیده و صدالبته جالب باشد!

 

[- گیتی -]

۱) هر داستانی با یک ایده آغاز می‌شود. چشم و گوش و ذهن‌تان را برای ایده‌ها باز کنید. وقتی دارید اخبار گوش می‌دهید، روزنامه می‌خوانید، وقتی در طول شب خواب‌تان نمی‌رود، با هر ایده‌ی بکری که مواجه شدید، آن را به رشته تحریر درآورید. به ایده‌ها توجه کنید تا داستان پر رمز و راز باشد.

۲) داستان معمایی با یک کاراگاه جالب است اما لزوما داستان‌های معمایی کاراگاهی نیستند. در بسیاری مواقع شخصیت اول می‌تواند فردی کاملا عادی در جامعه باشد. مثلا کودکی که همراه با خوانواده‌اش وارد شهر جدید می‌شوند و در مدرسه‌ای جدید ثبت نام می‌کنند و معمایی در مدرسه به وقوع می‌پیوندد که کودک قصه‌ی‌ما را درگیر خود می کند(مشابه آن زیاد است).

۳) در داستان‌های معمایی/کاراگاهی وجود یک دستیار نادان در بسیاری مواقع به تیزهوش‌تر نشان‌دادن کاراگاه، و پر پیچ‌وخم کردن داستان(با پیشنهاد انتخاب‌های نادرست) کمک می‌کند. دکتر واتسن، هاستینگز و سایر دستیارهای پلیس نمونه بارزی از کارکرد این پرسوناژها هستند. همچنین این دستیاران که دوست صمیمی کاراگاهند، از این جهت هم بدرد بخورند که کاراکتر اصلی‌مان در طول داستان می‌تواند با آنها صحبت کند و بخش عظیمی از داستان در این گفتگوها رقم می‌خورد.

۴) سعی کنید سرنخ‌های‌ مختلفی که در داستان امکان‌پذیر است را لیست کنید. در بسیاری مواقع پیش می‌آید که ایده‌های نابی در ذهن نویسندگان است اما فرصت ظهور پیدا نمی‌کند یا از خاطر می‌رود. در سر صحنه وقوع جُرم سه‌دسته سرنخ می‌توان تعریف کرد. دسته اول سرنخ‌های خالص‌اند که مستقیما به قاتل اشاره دارند و به کاراگاه کمک می کنند تا جنایت را حل کند.
دسته دوم «سرنخ های جعلی»اند که به فرد دیگری به جز قاتل اشاره می‌کنند. این جور سرنخ‌ها برای گیج کردن و حواس‌پرتی خواننده استفاده می‌شود(که به آن red herrings می‌گویند). دسته سوم سرنخ‌های «موثر» هستند که تلویحا به سرنخ اشاره دارند و یا قطعه‌ای از پازل جواب معما هستند. از هر سه سرنخ می‌توان استفاده برد. سرنخ ها می‌توانند اشیا، وسایل، افراد و هم نظرات و حرفهایی باشند که ناخواسته از دهان بیرون آمده‌اند.

۵) پیش از بکارگیری قواعد علمی از صحت‌شان اطمینان کامل حاصل کنید. حتما پیش از استفاده از قواعد مرتبط با ردپا، DNA، کالبدشکافی، زهرها و … از افراد کارشناس مشاوره بگیرید.

 

[ASHVAN]

خواندن یک رمان معمایی خوب مانند دختر گمشده (Gone Girl) می تواند تجربه ای بسیار رضایت بخش باشد. چنین داستانی جذاب، غافلگیرکننده و دارای پیچیدگی های خاص خود است. در این داستان ها معمولاً دنباله ای از نکات ریز بطور هوشمندانه ارائه می شود که خواندن چنین نوع داستان هایی را بسیار سرگرم کننده می کند.

 

[ASHVAN]

1. بررسی تِم هایی که قبلاً در ژانر معمایی بسیار امتحان شده اند.

به بخش کتاب های معمایی کتابفروشی یا فروشگاه اینترنتی محبوب خود رجوع کنید و چند عنوان را برای بررسی انتخاب کنید. هنگام خواندن این کتاب ها بسیار دقت کنید.

 

[ASHVAN]

بهترین کتابهای معمایی به شما کمک می کنند که بتوانید تعلیق را در داستان های خود افزایش دهید، از تِم ها یا موضوعاتی که مکرر استفاده می شوند بطور مؤثری استفاده کنید تا بتوانید خوانندگان خود را در هنگام خواندن داستان خود هیجان زده نگه دارید.

 

[ASHVAN]

نکته: پس از اینکه داستان را به پایان رساندید و از پایان داستان مطلع شدید، دوباره کل کتاب را از اول بخوانید و این بار قسمت هایی از کتاب را که نویسنده سرنخی را ارائه داده است مشخص کنید و هر جا نویسنده خواننده را گمراه کرده است را نیز علامت گذاری کنید.

 

[ASHVAN]

ژانرهای فرعی محبوب معمایی

احتمالاً می دانید که قصد نوشتن چه نوع کتاب معمایی را دارید. با این حال، خواندن در ژانرهای فرعی مختلف و کسب درک خوبی از آن ها قبل از شروع کار می تواند مؤثر باشد. وقتی صحبت از ژانرهای فرعی معمایی می شود، بطور معمول منظور موارد زیر است:

 

[ASHVAN]

ژانر معمایی دِنج (Cozy Mysteries)

در ژانر معمایی دِنج، روابط جنسی و خشونت در خارج از صحنه اتفاق می افتد، کارآگاه داستان یک شخص آماتور است و جنایت و کشف آن اغلب در شهرهای کوچک که افراد در آن از نظر اجتماعی نزدیک به هم هستند اتفاق می افتد.

 

[ASHVAN]

اگرچه جرم به طور معمول قتل است، اما هیچ خون و خون ریزی یا سر جدا شده در جعبه وجود ندارد! در نتیجه، به ندرت شاهدان یا اعضای خانواده ای که از نظر روحی آسیب دیده باشند در این داستان ها وجود دارد. مثالی از این نوع می توان به سری داستان های خانم مارپل نوشته آگاتا کریستی اشاره کرد.

 

[ASHVAN]

رویه های پلیسی

رویه های پلیسی معمولاً متمرکز بر تحقیقات پلیس هستند. این داستان ها شامل کارهای قانونی مانند بازجویی از شهود و پزشکی قانونی می شوند. نوشتن چنین کتاب هایی به تحقیقات زیادی نیاز دارند تا برای خوانندگان باتجربه واقعی بنظر برسند و اصالت داشته باشند.