مجموعه اشعار ابوالفضل بیهقی

[DELARAM]

لم یهبه ریب المنون فباد ال

ملک عنه فبابه مهجور

ثمّ صاروا کانّهم ورق جفّ‌

فالوت به الصّبا و الدّبور

لأبی الطّیب المصعبی‌

جهانا همانا فسوسی‌ و بازی‌

که بر ک.س نپایی و با ک.س نسازی‌

چو ماه از نمودن‌ چو خار از پسودن‌

بگاه ربودن چو شاهین و بازی‌

چو زهر از چشیدن چو چنگ از شنیدن‌

چو باد از بزیدن‌ چو الماس گازی‌

چو عود قِماری‌ و چون مشکِ تبّت‌

چو عنبر سرشته یمان‌ و حجازی‌

بظاهر یکی بیت پرنقشِ آزر

بباطن چو خوکِ پلید و گرازی‌

 

[DELARAM]

یکی را نعیمی، یکی را جحیمی‌

یکی را نشیبی، یکی را فرازی‌

یکی بوستانی برآگنده نعمت‌

بدین سخت بسته بر آن مهر بازی‌

همه آزمایش همه پر نمایش‌

همه پردرایش‌ چو کرک‌ طرازی‌

هم از بست‌ شه مات شطرنج بازان‌

ترا مهره داده‌ بشطرنج بازی‌

چرا زیَرکانند بس تنگ روزی‌

چرا ابلهانند بس بی‌نیازی‌

چرا عمرِ طاوس و درّاج‌ کوته‌

چرا مار و کرکس زیَد در درازی‌

 

[DELARAM]

صد و اند ساله یکی مرد غرچه‌

چرا شصت و سه زیست آن مردِ تازی‌

اگر نه همه کارِ تو باژگونه‌

چرا آنکه ناکس‌تر او را نوازی‌

جهانا همانا ازین بی‌نیازیِ‌

گنهکار مائیم و تو جایِ آزی‌
پادشاهی برفت پاک سرشت‌

پادشاهی نشست حورنژاد

از برفته‌ همه جهان غمگین‌

وز نشسته‌ همه جهان دلشاد

گر چراغی ز پیشِ ما برداشت‌

باز شمعی‌ بجایِ آن بنهاد

یافت چون شهریار ابراهیم‌

هر که گم کرد شاه فرّخ‌زاد

 

[DELARAM]

«اشعار عربی»
خلیلیّ انّی لا أری غیر شاعر

فکم منهم الدّعوی و منّی القصائد

فلا تعجبا انّ السّیوف کثیرة

ولکنّ سیف الدّولة الیوم واحد

له من کریم الطّبع فی الحرب منتض‌

و من عادة الإحسان و الصّفح غامد

و لمّا رأیت النّاس دون محلّه‌

تبیّنت انّ الدّهر للنّاس ناقد

احقّهم بالسّیف من ضرب الطّلی‌

و بالأمر من هانت علیه الشّدائد

و اشقی بلاد اللّه ما الرّوم اهلها

بهذا و ما فیها لمجدک جاهد

 

[DELARAM]

شننت بها الغارات حتّی ترکتها

و جفن الّذی خلف الفرنجة ساهد

و تضحی الحصون المشمخّرات فی الذّری‌

و خیلک فی اعناقهّن قلائد

اخو غزوات ما تغبّ سیوفه‌

رقابهم الّا و سیحان جامد

فلم یبق الّا من حماها من الظّبا

لمی شفتیها و الثّدیّ النّواهد

تبکّی علیهنّ البطاریق فی الدّجی‌

و هنّ لدینا ملقیات کواسد

بذا قضت الایّام ما بین اهلها

مصائب قوم عند قوم فوائد

 

[DELARAM]

و من شرف الإقدام انّک فیهم‌

علی القتل موموق کأنّک شاکد

نهبت من الأعمار مالوحویته‌

لهنّئت الدّنیا بانّک خالد

فانت حسام الملک و اللّه ضارب‌

و انت لواء الدّین و اللّه عاقد

احبّک یا شمس الزّمان و بدره‌

و ان لا منی فیک السّها و الفراقد

و ذاک لأنّ الفضل عندک باهر

و لیس لأنّ العیش عندک بارد

 

[DELARAM]

ز دو چیز گیرند مر مملکت را

یکی پرنیانی‌ یکی زعفرانی‌

یکی زرّ نام ملک بر نبشته‌

دگر آهن آب داده یمانی‌

کرا بویه وصلت ملک‌ خیزد

یکی جنبشی بایدش آسمانی‌

زبانی سخن گوی و دستی گشاده‌

دلی همش‌ کینه همش مهربانی‌

که ملکت‌ شکاری است کو را نگیرد

عقاب پرنده و شیر ژیانی‌

 

[DELARAM]

دو چیز است کو را ببند اندر آرد

یکی تیغ هندی دگر زرّ کانی‌

بشمشیر باید گرفتن مر او را

بدینار بستنش پای، ار توانی‌

کرا بخت و شمشیر و دینار باشد

ببالا تن نیزه پشت کیانی‌

خرد باید آنجا و جود و شجاعت‌

فلک مملکت کی دهد رایگانی‌