تاریخ ایران احمد شاه قاجار

[SHAHDOKHT]

مجلس مؤسسان که متعاقباً گشایش یافت، رضاخان را با نام رضاشاه پهلوی پادشاه ایران اعلام کرد. احمدشاه این اقدام مجلس را مغایر قانون اساسی و غیرمشروع دانست، اما در عمل نتوانست برای مقابله با خلع خود کاری کند. احمدشاه در نهم اسفند ۱۳۰۸ در پاریس درگذشت و در کربلا دفن شد.[۸]

 

[SHAHDOKHT]

میرزا محمود خان احتشام السلطنه می‌گوید: نقش احمدشاه در انعقاد قرارداد ننگین (۱۹۱۹) نه تنها از عاقدین معروف آن کم‌تر نیست، بلکه بیش‌تر است. احمدشاه در سال ۱۳٣۶ هجری قمری (۱۲٩۷ هجری شمسی) صمصام السلطنه بختیاری را از ریاست دولت معزول و وثوق الدوله را مأمور تشکیل کابینه کرد تا راه عقد قرارداد را هموار کند. احمدشاه نیز هنگام قرارداد مانند سایرین یعنی وثوق الدوله و وزرای خارجه و مالیه وی ۲۰۰ هزار لیره از وزیر مختار انگلستان دریافت کرد و به علاوه امان‌نامه گرفت و همچنین مقرر شد شاه به اتفاق همراهان به مدت شش ماه به هزینه انگلیس در ممالک اروپایی پذیرایی شود و نیز انگلستان تعهد کرد تا زمانی که قرارداد باقی است حقوق ماهیانه ای به وی پرداخت شود.[۹]

 

[SHAHDOKHT]

دربارهٔ کارنامه سیاسی احمدشاه می‌توان به نظر مصدق نیز اشاره کرد که در مجلس چهاردهم شورای ملی تصریح کرد: موقعی که شاه در لندن حاضر نشد در دعوت رسمی دولت انگلیس از قرارداد اسمی ببرد و آن را بشناسد، با این که ناصرالملک به او گفته بود اگر مقاومت کند از سلطنت خلع می‌شود؛ شاه وطن‌پرست بر مقاومت خود افزود و از قرارداد اسمی نبرد. برای شاه چه بالاتر از این که امروز نامش به نیکی برده شود. حوادثی که موجب بلندی نام می‌شود کم است و شاید در عمر کسی به این حوادث تصادف نکند. خوشبخت کسانی که از این حوادث استفاده کنند و بدبخت کسانی که خود را مطیع پیش‌آمد نموده و با هر ناملایمی بسازند. در سلسله سلاطین قاجار هفت نفر سلطنت کرده که از آن‌ها فقط دو نفر پادشاه نامی شده‌اند، اول مظفرالدین شاه است که در سلطنت او آزادی نصیب ملت شد و بعد احمد شاه است که تن به اسارت نداد و از سلطنت گذشت، ای کاش که این پادشاه جوان بخت به کودتا تسلیم نمی‌شد و زودتر مقام سلطنت را ترک می‌کرد.

 

[SHAHDOKHT]

احمدشاه در سن ۱۷ سالگی (یک سال پیش از تاج‌گذاری) با «بدرالملوک والا» دختر ظهیرالسلطان والا (نوادهٔ عباس‌میرزا)، پیمان زناشویی بست. این ازدواج توسط مادر احمدشاه ترتیب داده شده بود. عروس در آن هنگام ۱۲ ساله بود و در تنها مدرسهٔ دخترانهٔ تهران درس می‌خواند. مراسم عقد با تشریفات مفصلی انجام شد و حاصل این ازدواج دختر بزرگ احمدشاه، ایراندخت بود.

 

[SHAHDOKHT]

احمدشاه ۴ بار دیگر نیز ازدواج کرد و به‌جز لیدا جهانبانی که از وی صاحب فرزندی نشد، صاحب ۳ دختر به نام‌های «مریم‌دخت» (از دل‌آرام) (۱۹۱۵–۲۰۰۵)، «ایراندخت» (۱۹۱۶–۱۹۸۴) از بدرالملوک، «همایون‌دخت» (از خانم‌خانما معزی) (۱۹۱۷–۲۰۱۱) و یک پسر به نام فریدون میرزا (از فاطمه) (۱۹۲۲–۱۹۷۵) شد.

 

[SHAHDOKHT]

برخی از اتفاقات مهمی که در دوران پادشاهی احمدشاه به وقوع پیوست عبارتنداز:[۱۰]

زمانشرح واقعه۴ تیر ۱۲۸۸انتشار نخستین نشریه زنان در تهرانمرداد ۱۲۸۸اعدام شیخ فضل‌الله نوریشهریور ۱۲۸۸فرار محمدعلی‌شاه از ایران۲۵ آبان ۱۲۸۸تشکیل مجلس دوم پس از دوره استبداد صغیراردیبهشت ۱۲۹۰اولتیماتوم روسیه به ایران۲۸ آذر ۱۲۹۰آغاز اشغال تبریز بدست قوای روس (۱۲۹۰)فروردین ۱۲۹۱به توپ بستن آرامگاه علی بن موسی الرضا در مشهد توسط نظامیان روسیهتیر ۱۲۹۳شروع جنگ جهانی اول و اشغال ایران در جنگ جهانی اولمرداد ۱۲۹۴قیام مردم علیه نظامیان انگلستان (جنبش جنوب ایران)جمادی‌الثانی ۱۳۳۵ هـ. ق (۱۲۹۶ ه‍.ش)انتشار روزنامه تجدد به مدیریت شیخ محمد خیابانی[نیازمند منبع]آبان ۱۲۹۶وقوع انقلاب بلشویکی روسی۱۲۹۶ تا ۱۲۹۸قحطی ۱۲۹۸–۱۲۹۶ ایران که ۴۰ درصد از جمعیت ایران به سبب گرسنگی و بیماری‌های ناشی از آن ازبین رفتند.[نیازمند منبع]۱۹۲۰ میلادی (دی ۱۲۹۸)تأسیس جامعه مللفروردین ۱۲۹۹قیام شیخ محمد خیابانی در آذربایجان و میرزاکوچک خان در گیلان؛ تقریباً به‌طور هم‌زمان در بهار سال (۱۲۹۹ه‍.ش) ۱۹۲۰ میلادیاسفند ۱۲۹۹کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹

 

[SHAHDOKHT]

احمدشاه در اسفند سال ۱۳۰۸ (۱۹۳۰ م) بر اثر ورم کلیه در «نویی سورسن» در حومهٔ پاریس درگذشت. جسد او طبق وصیتش به عتبات عالیات حمل و در کنار آرامگاه پدرش محمدعلی‌شاه در کربلا دفن گردید. احمدشاه ثروت قابل توجهی برای فرزندانش به ارث گذاشت که روزنامه‌های وقت فرانسوی آن را ۷۵ میلیون فرانک تخمین زدند.[۱۱]