روانشناسی اختلال زوال عقل

[وِیان؛]

زوال عقل یا دمانس یا دِمِنْسْ (به لاتین: dementia) یا خِرَدسودگی در پزشکی و روان‌پزشکی، اختلال مزمن و گاهی حاد فرایندهای روانی و زوال عصبی پیشرونده بوده که با تغییر شخصیت و موقعیت‌ناشناسی و اختلال در حافظه و داوری و اندیشه همراه است. شایع‌ترین نوع دمانس، زوال عقل سالخوردگی یا بیماری آلزایمر است. از دیگر عوامل ایجاد دمانس می‌توان به سکته مغزی، بیماری پیک و بیماری‌های ناشایع ولی معروف مانند جنون گاوی اشاره نمود. طبق تعریف، زوال عقل عبارت است از تخریب پیش رونده کارکردهای شناختی که در زمینه‌ای از هشیاری کامل (بدون وجود دلیریوم بسته به نوع عامل آن) بروز می‌کند. دمانس مجموعه‌ای از علائم شامل اختلالاتی در حافظه، توجه، زبان‌پریشی، تغییرات روان‌شناختی و مختل شدن فعالیت‌های روزمره تظاهر می‌یابد.

 

[وِیان؛]

از دست دادن حافظه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از دست دادن حافظه، به تنهایی به معنای دچار شدن به زوال عقل نیست.

 

[وِیان؛]

بیماری آلزایمر رایج‌ترین دلیل زوال عقل پیش‌رونده در بزرگسالان مسن‌ است، اما دلایل زیادی برای زوال عقل وجود دارد. بسته به علت زوال عقل، برخی علائم زوال عقل می‌تواند برگشت‌پذیر باشد.

 

[وِیان؛]

علائم زوال عقل
علائم زوال عقل، بسته به علت آن متفاوت است ولی علائم و نشانه‌های رایج آن عبارتند از:

 

[وِیان؛]

• تغییرات شناختی
• از دست دادن حافظه، که معمولا همسر فرد یا شخص دیگری متوجه آن می‌شود
• مشکل در برقراری ارتباط یا یافتن واژه‌های مناسب
• مشکل در توانایی‌های بصری و فضایی، برای مثال گم کردن راه خود در زمان رانندگی
• مشکل در استدلال و حل مسئله
• مشکل در انجام وظایف پیچیده
• مشکل در برنامه‎‌ریزی و سازمان‌دهی
• مشکل در هماهنگی و عملکردهای حرکتی
• گیجی و عدم تمرکز

 

[وِیان؛]

• تغییرات روانشناختی
•تغییرات شخصیتی
• افسردگی
• اضطراب
• رفتار نامناسب
• پارانویا (بدگمانی)
• آشفتگی و تشویش
• توهم

 

[وِیان؛]

چه زمانی باید به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کرد؟
اگر شما یا یکی از عزیزانتان مشکلات حافظه یا دیگر علائم زوال عقل را دارید، به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. برخی از بیماری‌های قابل درمان می‌توانند باعث علائم زوال عقل شوند، بنابراین مهم است که علت اصلی زوال عقل را مشخص کنید.

 

[وِیان؛]

علل زوال عقل
زوال عقل به سبب آسیب یا از بین رفتن سلول‌های عصبی و ارتباطات آن‌ها در مغز ایجاد می‌شود. بسته به ناحیه‌ای از مغز که تحت تاثیر آسیب قرار گرفته، زوال عقل می‌تواند افراد را به طرز متفاوتی تحت تاثیر قرار داده و علائم متفاوتی را باعث شود.
.
انواع زوال عقل اغلب بر اساس اشتراکات آن‌ها مانند پروتئین‌های رسوب کرده در مغز یا بخشی از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته، گروه‌بندی می‌شوند. برخی از بیماری‌ها شبیه به زوال عقل هستند، مانند بیماری‌هایی که به علت حساسیت به داروها یا کمبود ویتامین ایجاد می‌شوند و این بیماری‌ها ممکن است با درمان بهبود یابند.

 

[وِیان؛]

زوال عقل پیش‌رونده
انواعی از زوال عقل که پیشرفت می‌کنند و قابل برگشت نیستند، شامل موارد زیر است :

 

[وِیان؛]

بیماری آلزایمر: بیماری آلزایمر رایج‌ترین علت زوال عقل است.
با این‌که تمام علل بیماری آلزایمر شناخته نشده است، کارشناسان بر این باورند که درصد کمی از عوامل این بیماری، مرتبط با جهش در سه ژن است که می‌تواند از والد به فرزند به ارث برسد. در حالی‌که چندین ژن مختلف احتمالا در بیماری آلزایمر نقش دارند، یک ژن مهم که ریسک ابتلا را افزایش می‌دهد، آپولیپوپروتئین E4 (APOE) است.