آموزشی اخلاق زیستی

[Ramina.p]

نظریه های سنتی اخلاقی، تمایز بین ارزش ابزاری و درونی را تلفیق می‌کنند.طبیعت از لحاظ ابزاری ارزشمند تلقی می‌شود و بعضی وجوه اشخاص ( یا دقیق تر ، عوامل ) به صورت درونی، ارزشمند شمرده می‌شود . در حدی که بعضی از حیوانات در این وجوه مشترکند‌، در همان حد آنها به صورت درونی ارزشمند محسوب می شوند. اما واضح است که هیچ چیز بیجانی به این صورت مد نظر قرار نمی‌گیرد.
محیط گرایان متعددی می‌خواهند که از این نظریه های ارزشی شخص‌محور یا عامل‌محور جدا شوند و مفهوم ارزش درونی رابه طبیعت بسط دهند.
البته تعبیر " ارزش درونی" مبهم است؛ اما می‌توان آن را به این طریق توضیح داد: ظاهرا برخی محیط‌گرایان مدعی اند که طبیعت به طور مستقل از هر ارجاعی به علائق، حالات ذهنی یا امیال انسان ( یا حیوان) ارزشمند است. بدون توانایی بسط دادن مفهوم "ارزش مستقل طبیعت"، دلیلی واقعی برای تلقی‌کردن کوه‌ها، جنگل‌ها و خاک به عنوان بخشی از اجتماع بسط یافته اخلاقی نداریم،
البته ممکن است فردی عقیده داشته باشد که ما وظیفه داریم رودخانه ها را آلوده نکنیم، بنابراین حفاظت رودخانه ها را به عنوان نتیجه برخورداری از حفاظت اخلاقی در نظر می‌گیرند، اما این وظیفه به طور واقعی رودخانه‌ها را به خاطر چیزی مربوط به خودشان مورد توجه قرار نمی‌دهد. بنابراین به نظر می‌رسد که ارائه دلیل برای بیان دیدگاهی گسترده‌تر از اجتماع اخلاقی، به این توافق ما بستگی دارد که ارزش‌های مستقلی در طبیعت وحود دارند.

 

[Ramina.p]

این مسئله که چه کسی یا چه چیزی بخشی از اجتماع اخلاقی است، مسئله‌ای مهم در اخلاق زیستی در رابطه با جنین های انسانی، افراد همیشه در وضعیت نباتی، اعضای نسل‌های آینده و طبیعت بی‌جان و حیوانات بوده است.
برای مثال اگر (بعضی) حیوانات اعضای اجتماع اخلاقی نیستند، پس انجام دادن آزمایش‌های پزشکی و علمی بر روی آنها بدون اشکال به نظر می رسد؛ اگر آنها اعضای اجتماع اخلاقی هستند، پس چرا از حفاظت‌هایی مشابه با حمایت هایی که از انسان می شود، برخوردار نباشند؟ چرا اگر پیوند قلب برای نجات جان یک کودک ضروری باشد، باید از قلب یک بابون سالم به جای قلب یک نوزاد بی‌سر استفاده کنیم؟

 

[Ramina.p]

موضوع دیگر دارای اهمیت آشکاری در اینجا است: آیا ممکن است یک شخص یا یک عامل، که عضو یک اجتماع اخلاقی بوده است، از عضویت در آن خارج شود؟ اگر عضویت به وسیله خصلت‌های مشخصی تعیین می‌شود، پس از دست رفتن آن خصلت‌ها می‌تواند فرد را از آن اجتماع اخلاقی خارج کند... بنابراین مهم به نظر می‌رسد که بتوانیم این عضویت را حفظ کنیم. اما این کار چگونه شدنی است؟
شخصیت یکپارچه‌ای که اشخاص انسانی را دارای آن می‌دانیم، ممکن است متلاشی شود و افرادی که در مراحل پیشرفته بیماری آلزایمر هستند، اگر بوسیله علائق افراد دیگر در حفاظت از آنها در این دایره شمول قرار نگیرند، ممکن است در معرض خطر قرار گیرند. با این حال اگر آنها از طریق دیگران جزء جامعه اخلاقی شوند، آیا همچنان، به شخصه، بی‌اهمیت خواهند بود؟ آنها زنده باقی می مانند، اما آنچه را که شمول آن‌ها را درون جامعه اخلاقی تضمین می‌کرد، از دست داده‌اند.
بنابراین، دل‌مشغولی اخلاق زیستی معاصر در مورد این باور اخلاقی است: توجیه رفتار و فقدان به شخصه مورد ملاحظه قرار گرفتن.
به نظر می رسد که موارد انسانی مرگ مغزی، نوزادان بی سر و افرادی که به طور دائم در وضعیت نباتی هستند مواردی ازهمین نکته باشند. اگرمجوز استفاده از اندام های این افراد را به دست آوریم، دراین صورت موضوع پیوند از اندام های حیوانات مطمئنا تحت تاثیر قرار می گیرد.

 

[Ramina.p]

● مسئله عدم توافق
اخلاق زیستی، به عنوان بخشی از اخلاق عملی، در معرض مشکلی قرار دارد که به نظر بنیادی می آید. برداشت استاندارد از اخلاق عملی، کاربرداصول اخلاقی در عمل است و ظاهرا حوزه‌های موضوعی گوناگون اخلاق زیستی در این برداشت سهیم هستند.
به نظر می رسد که بیشتر اخلاق پزشکی معاصر در عمل استلزامات آن دسته ازاصول اخلاقی را به اجرا می‌گذارد که فرد اتخاذ می‌کند تا با قضایای مورد توجهش برخورد کند، و اخلاق زیست‌محیطی و [ رفتار با حیوانات] معمولا در وضعیتی مشابه تصویر می‌شوند.
در حال حاضر تصور عده ای بر این است که این برداشت استاندارد از اخلاق عملی، چیزهایی مانند روابط و احساسات شخصی را به عنوان بخش‌های اصلی چگونگی دیدگاه اخلاقی ما از قضایا از نظر دور می‌دارد، اما دیگران عقیده دارند که می‌توان باعث شد که این امور در دائره شمول اخلاق عمل قرار گیرند.
حقیقت این است که ما در اصول اخلاقی مان با یکدیگر توافق نداریم و، به علاوه، اگر ظاهرا چندین اصل در یک مورد خاص، کاربرد داشته باشند، در کاربرد اصولی که به وسیله آنها به سنجش و متعادل کردن اصول متعارض برای تصمیم گیری می‌پردازیم، دچار اختلاف نظر می‌شویم ، این امر برای همه طرف‌های چنین منازعه ای روشن است.
همچنین نمی‌توان گفت که ما در حال حرکت به سوی اجماعی در این اصول هستیم؛ برای مثال در موارد سقط جنین، اوتانازی، خودکشی به کمک پزشک ، و همجنسگرایی، اختلاف نظر گسترده و عمیقی هم در مورد مجاز بودن چنین اعمالی و هم در مورد اصول اخلاقی که تصو ربر آن است که آنها را مجاز یا پذیرفتنی می‌کند، وجود دارد.

 

[Ramina.p]

به علاوه ما در مورد نظریه های اخلاقی، که اصول اخلاقی ما در آنها ریشه دارند و به وسیله آنها این اصول را توجیه می کنیم، موافقت نداریم. کانت گرایی، قراردادگرایی، نظریه فضیلت و غیره به عنوان ملاحظه‌های فلسفی در مورد اخلاق در اختلاف با یکدیگر باقی می‌مانند.
با این حال هنوز مشکل عمیق‌تری وجود دارد؛ چرا که ما حتی نمی‌توانیم بر سر آزمون(های) کفایت نظریه‌های اخلاقی، که اصول اخلاقی درآنها ریشه دارند، توافق داشته باشیم. در واقع موضوع مشخصه‌های کفایت در نظریه اخلاقی ، امروزه به شدت مورد نزاع هستند و حل و فصل آن در گرو توانایی ما در به توافق رسیدن بر سر شماری از امور است .

 

[Ramina.p]

یکی از این امور این است که الگوی علوم فیزیکی و تعیین کفایت نظری به وسیله آن برای اخلاق چقدر متناسب است؛ به عبارت دیگر آیا اصطلاحات "درست" و "خوب" یکسان هستند و به صورتی کامل براساس خواص طبیعی، خواص تجربی که در دنیای طبیعی رخ می‌دهند، می توان آنها را درک کرد؟
مسئله دیگر این است که نقش شهودهای اخلاقی ما در سنجش کفایت نظری در اخلاق چیست؟
در مورد این پرسش آخر ، هر نوع اعتماد مستقیم بر شهود به وسیله بسیاری رد می‌شود ، در حالی که اعتماد غیر‌مستقیم از طریق شکلی از "تعادل بازتابی" (reflective equilibriam) چه به طور محدود و چه به طور وسیع به وجود آمده باشد، نیز مورد اختلاف نظر است.
بنابراین از دیدگاه بسیاری اخلاق زیستی به ضعفی مبتلاست که عموما اخلاق عملی را گرفتار می‌کند: مشکل حل و فصل اموری که به بررسی بیشتر در نظریه اخلاقی نیاز دارند تا در خود اخلاق عملی.
مشکل این نیست که افراد برسر اصول اخلاقی، یا اهمیت چنین اصولی که به وسیله آنها قضایا را مطرح می کنند و در موردشان بحث می‌پردازد، توافق ندارند؛ مسئله این است که شیوه روشنی برای حل و فصل این اختلاف نظر در سطح نظریه اخلاقی وجود ندارد...
نتیجه این است که اخلاق زیستی و اخلاق عملی، بیشتر به مطرح کردن قضایا براساس اصول و نظریه‌های اخلاقی می‌پردازند، بدون اینکه راهی برای تصمیم‌گیری در میان آنها به ما نشان دهد.