جامعه ایرانی اداب و رسوم مردم گیلان

[~Fateme.h~]

اداب و رسوم مردم گیلان​

 

[~Fateme.h~]

استان گیلان، از استان های شمالی ایران به مرکزیت شهر رشت است. مردم گیلان همواره به مردمی خونگرم و مهمان نواز مهربان معروف هستند که تمام آداب و رسوم غنی خود را از گذشتگان حفظ کردند و میراث گذشتگان را به نسل های آینده منتقل می کنند. مردم گیلان همواره در پایبندی به سنت ها و احیای آداب و رسوم پیشتاز بوده اند و در طول ایام سال با فرا رسیدن هر مناسبتی از سال، حال و هوای استان متناسب با آن ایام رنگ و بوی خاصی به خود می گیرد.

 

[~Fateme.h~]

لباس محلی استان گیلان​

• پوشاک زنان: لباس های محلی زنان گیلان را می توان به سه بخش شرق، غرب و مرکز تقسیم بندی کرد که لباس زن شرق گیلان به لباس «قاسم آبادی»، زن غرب گیلان «تالشی» و از لباس مرکزی گیلان با عنوان «رسوخی» معروف است.آنچه بیشتر از همه در لباس گیلانی خودنمایی می کند، دامن های شلیته و پرچین است و جلیقه های پولک دوزی شده است.روسری و سربند (لچک) پیراهن یا جمه، جلیقه کت، الجاقبا، دامن، شلیته، شلوار و چادر کمر از بخش های اصلی لباس محلی زنان گیلان است.

 

[~Fateme.h~]

• روسری و سربند: اغلب زنان گیلان از دو سربند، یکی در زیر (لچک) و دیگری بر روی آن (دستمال) استفاده می کنند.
• پیراهن: بالاپوش بانوان گیلانی است. این پوشش در گویش تالشی، «شسی» Sey و در شرق و جلگه تالش، پیرهن Pirhan و جمه خوانده می شود. دو طرف آن نیز چاک دارد. اندازه چاک پیراهن و بلندی آن نیز که اصولا روی تنبان می آید در قسمت های مختلف گیلان متفاوت است. غیر از یراق دوزی و چرخ دوزی از نخ های رنگی نیز در جلوی پیراهن استفاده می شود.

 

[~Fateme.h~]

• جلیقه: یکی از پوشش های متداول بانوان گیلان است. این پوشش در ناحیه غرب گیلان جلخته Jelexte، نیفتنه niftane، در شرق گیلان جرقده jarqade یا جرزقه jarzaqe، و در جلگه های گیلان جلقته، جلتقه، جلخته و جلخده نامیده می شود. مدل متداول جلیقه، اصولاً جلوباز سه دکمه و یقه هفت با سه جیب در طرفین است و پشت آن سکگ دارد که قابلیت گشاد و تنگ کردن را به آن می دهد.
• الجاقبا: پوشش دوخته شده ای از مخمل یا پارچه چادرشب است کـه پـوشش زنان در کوهستان های شرقی و قاسم آباد بوده است.

 

[~Fateme.h~]

پوشاک مردان​

• جلیقه: که آن را جلقته یا جلقده می گویند، برای فصول پاییز و زمستان از جنس شال و برای بهار و تابستان از پارچه های نازک تر دوخته می شد.
• شلوار: مردان غرب گیلان که آن را شلار می گویند دارای دمپای تنگ و اغلب به رنگ سیاه، شیری و فلفلی است، اما در مردان در شرق گیلان شلواری که دمپای آن برای پیرمردان، لوله ای ساده و برای جوانان دکمه ای بود، می پوشیدند. رنگ این شلوار تیره بوده است. شلوار چروداری، قدک، تنگ تومان، دیج از انواع شلوارهای محلی مردم گیلان است.

 

[~Fateme.h~]

• کت: مردان تالش از کتی به نام چوخا یا شکه که از شال دوخته می شد استفاده می کردند. شکل این کت معمولی و دارای یقه برگردان است. مقدار شال مصرفی۱۲ (نیم متر) و عرض شال برای دوخت ۸۰-۷۰ سانتیمتر است. در شرق گیلان و نواحی جلگه ای، مردان از پشمه چوخا، از جنس شال کت می دوختند.

 

[~Fateme.h~]

• پای افزار: چوموش به فارسی «چموش» گفته می شود که نوعی پای افزار از جنس چرم ساده است. کفشی کاملا بومی بوده که بیشتر ساکنان مناطق کوهستانی گیلان از آن استفاده می کردند.ارسی، چاروق، گیوه، پوتین گالش، چکمه، چوکوتور (چیکتور) و کفش چوبی یا کتله (دمپایی محلی) از دیگر پای افزارهای محلی بوده اند.

 

[~Fateme.h~]

• کلاه: ترک دار تالشی و کلاه نمدی و پوستین کلاه که از پوست بره تهیه می شد انواع کلاه برای مردان گیلانی است، برای چوپان ها نیز پوششی به نام «باشلاق» تهیه می شد که آب را از خود عبور می داد، باشلاق، پوششی بلند است که از برش زدن پارچه ای بافته شده (پشم شال) به دست می آید.
• کولا و شولا: چوپانان در روز از پوشش کوتاه تر استفاده می کنند که به «کولاگیر» معروف است و در شب از نوع دیگری به نام «شولا» که هر دو به صورت نمدمالی ساخته می شود.

 

[~Fateme.h~]

مراسم ازدواج سنتی مردم گیلان​

1. گيشه بري: بردن عروس به خانه داماد را به اصطلاح گيشه بري مي گويند ،كه با هيجان ترين قسمت از مراسم عروسي و نقطه اوج اين مراسم است. در اين هنگام صداي سازونقاره, ترانه خواني و مباركباد فضا را آكنده مي كند. اما گويي درضميرفرهنگ جامعه نيز ، همانند عروس كه داراي دلي نگران و غم اندوه خداحفظي از دوران كودكي و نوجواني)دختري(خود در خانه پدر است , دل نگراني و تشويش وجود دارد و بنا به رسم، به صورتهاي مختلف براي عروس بخت و اقبال خوب آرزو مي كنند.