مناجات اربعین حسینی

[;as]

اربعین (به عربی: الأربعين‎) در لغت به معنی چهلم است و در اصطلاح اسلامی، یک مراسم مذهبی شیعی است که بیستم ماه صفر، چهل روز پس از روز عاشورا، روز کشته‌شدن حسین بن علی نوه محمد، فرزند علی بن ابی‌طالب و فاطمه زهرا و امام سوم شیعیان در کربلا برگزار می‌گردد.

 

[;as]

حسین بن علی و ۷۱ نفر از یارانش در سال ۶۱ در نبرد کربلا توسط سپاه عبیدالله بن زیاد کشته شدند. امروزه جمعیت انبوهی از شیعیان در روزهای نزدیک به اربعین، پیاده به سمت کربلا حرکت می‌کنند و یکی از بزرگترین مراسم‌های پیاده‌روی جهان را شکل می‌دهند که در بعضی سال‌ها شمار شرکت‌کنندگان آن بیش از ۴۵ میلیون زائر برآورد می‌شود

 

[;as]

روز بیستم صفر یعنی اربعین چهل روز پس از کشته شدن حسین بن علی، خانواده حسین بن علی یعنی کاروان اسرا، از شام به مدینه بازگشتند و روزی است که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی پیامبر اسلام، از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت قبر حسین بن علی بشتابد و او نخستین کسی است که قبر حسین را زیارت کرد. در این روز، زیارت حسین بن علی مستحب است و این زیارت، همانا خواندن زیارت اربعین است.

چهلمین روز پس از کشته شدن حسین بن علی که نزد امامیه دارای ارزشی آیینی است و بر اساس اعتقادات کهن سر بریده شده حسین بن علی در چنین روزی به بدن وی در کربلا ملحق شده‌است. فاصله چهل روز از هنگام وفات مؤمن از اعتقادات و باورهای مسلمانان به‌شمار می‌آید.

 

[;as]

عدد چهل پیشینه اندیشه ای نزد مسلمانان داشته‌است. اهمیت عدد ۴۰ ریشه در یک جمله (حدیث) از محمد دارد: «در روز قیامت، در میان قوم من، خدا هر کسی را که چهل حدیث را حفظ کند، مردی فاضل خواهد دانست». مسلمانان معتقدند از زمان تصلیب عیسی بن مریم تا صعود آن ۴۰ روز فاصله بوده‌است. فاطمه دختر پیامبر اسلام بر وفات پدرش ۴۰ روز عزاداری می‌کند. در روایتی از جعفر صادق آسمان و زمین و خورشید ۴۰ روز به سختی و تیرگی برای کشته شدن حسین بن علی خون گریه می‌کنند.

 

[;as]

اربعین، مطابق نظر شیخ مفید در مسارالشیعه و شاگردش شیخ طوسی در مصباح المتهجد، زمان بازگشت اهل حرم از شام (دمشق) به مدینه است. همچنین بنا بر نقل ایشان، جابر بن عبدالله انصاری صحابی برجسته محمد به عنوان نخستین زائر حسین بن علی، یا لااقل از نخستین زائران او، در این روز وارد کربلا شده و زیارت اربعین را بجا آورده‌است. ابراهیم آیتی نیز می‌نویسد: «جابر بن عبدالله انصاری… بیستم ماه صفر، درست چهل روز بعد از شهید امام وارد کربلا شد و سنت زیارت اربعین امام به دست او تأسیس گردید».برخی گزارش‌های تاریخی مبنی بر حضور بازماندگان اهل بیت حسین در کربلا در روز اربعین از عوامل توجه خاص ایشان به اربعین است. در برخی منابع تاریخی مانند کتاب نزهه الزاهد اسیران شام یعنی بازماندگان کشته‌شدگان کربلا در چهلمین روز کشته شدن حسین بن علی به کربلا رسیدند. اگرچه نه‌تنها این مطلب در متون تاریخی پیش‌تر از قرن هفتم هجری نیامده است، با تصریح متقدمینی مانند شیخ مفید که بازگشت اسرا را به مدینه دانسته‌اند نیز در تضاد است.بر این اساس «از همان آغاز که تاریخش معلوم نیست، شیعیان به حرمت آن، زیارت اربعین می‌خوانده‌اند.»