روانشناسی اجتماعی استکهلم

[YASNA.B]

نشانگان استکهلم (به سوئدی: Stockholmssyndromet) پدیده‌ای روانی است که در آن گروگان نسبت به گروگان‌گیر حس همدلی، همدردی و وفاداری پیدا می‌کند و در مواقعی این حس وفاداری تا جایی است که از کسی که جان، مال و آزادی‌اش را تهدید کرده، دفاع و با اختیار و علاقه خودش را تسلیم او می‌کند. علت این عارضه روانی را عموماً نوعی سازوکار دفاعی دانسته‌اند

 

[YASNA.B]

از سویی سندرم استکهلم برای همه گروگان‌گیرها و گروگان‌ها پیش نمی‌آید و از دیگر سو با توجه به نظرات متفاوت پژوهشگران، نمی‌توان فهرست روشنی از ویژگی‌ها به دست داد. با این همه می‌توان برخی از آن‌ها را برشمرد:

احساسات مثبت قربانی به گروگان‌گیر یا زندان‌بان
احساسات منفی قربانی به خانواده، دوستان و مقاماتی که سعی در نجات آن‌ها دارند و موفق هم می‌شوند.
پشتیبانی از دلایل و رفتارهای گروگان‌گیر
رفتارهای حمایتی قربانی در زمان کمک به زندان‌بان.

 

[YASNA.B]

عارضهٔ استکهلم اصطلاحی است که پس از سرقت از بانکی در میدان نورمالمستوری نورمالمستورگ استکهلمِ سوئد، توسط نیل بیِروت (Nils Bejerot) - روان‌شناسی که از آغاز تا پایان گروگان‌گیری به پلیس مشاوره روانشناسی می‌داد و به بانک رفت‌وآمد داشت، هم‌زمان با پوشش خبری مورداستفاده قرار گرفت و بعدها توسط روان‌شناس دیگری به نام «فرانک اوخبری» (Frank Ochberg) رسماً تعریف و نام‌گذاری شد. در طی این گروگان‌گیری چهار کارمند (سه زن و یک مرد) به مدت ۶ روز (از تاریخ ۲۳ تا ۲۸ اوت ۱۹۷۳) به گروگان گرفته شدند. در طی این شش روز قربانیان وابستگی عاطفی به گروگان‌گیرها پیدا کردند؛ تا جایی که از همکاری با پلیس سر بازمی‌زدند و حتی پس از آزادی از این مصیبت شش‌روزه، در دفاع از گروگان‌گیران برآمدند.

 

[YASNA.B]

سرقت از بانک استکهلم
ویرایش
در سال ۱۹۷۳ یان اریک اولسون، محکوم به آزادی مشروط، در جریان سرقت ناکام از یک بانک، چهار کارمند (سه زن و یک مرد) از Kreditbanken، یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های استکهلم را به گروگان گرفت. او برای آزادی دوستش کلارک اولوفسون از زندان و برای اینکه به او بپیوندد و در این سرقت و گروگان‌گیری دستیارش شود، مذاکره کرد. آن‌ها گروگان‌ها را به مدت شش روز (۲۳ تا ۲۸ اوت) در یکی از خزانه‌های بانک اسیر کردند. وقتی گروگان‌ها آزاد شدند، هیچ‌یک از آنان در دادگاه علیه یکی از گروگان‌گیران شهادت ندادند. در عوض، برای دفاع خود شروع به جمع‌آوری پول کردند.

 

[YASNA.B]

نیلز بجروت، جرم‌شناس و روان‌پزشک سوئدی این اصطلاح را ابداع کرد که پلیس استکهلم از او برای تجزیه و تحلیل واکنش قربانیان به سرقت از بانک ۱۹۷۳ و وضعیت آن‌ها به عنوان گروگان، کمک خواست. از آنجا که ایده شست‌وشوی مغزی مفهوم جدیدی نبود، بیروت در سخنرانی در مورد «اخباری که پس از آزادی اسیران پخش شد» واکنش گروگان‌ها را در نتیجه شست‌وشوی مغزی توسط اسیرکنندگان آن‌ها توصیف کرد[۲] و آن را «سندرم نورمالمستورگ» نامید که بعداً در خارج از سوئد به سندرم استکهلم معروف شد.[۳] در اصل توسط روان‌پزشک فرانک اوچبرگ برای کمک به مدیریت شرایط گروگان‌گیری تعریف شد.

بعداً اولسون در مصاحبه ای گفت:

«این تقصیر گروگان‌ها بود. آنها هرچه به آنها گفتم انجام دادند. اگر آنها نبودند، شاید الان من اینجا نبودم. چرا هیچ کدام به من حمله نکردند؟ آن‌ها کشتن را سخت کردند. آن‌ها ما را واداشتند روز به روز مانند بزها در آن آلودگی زندگی مشترک داشته باشیم. هیچ کاری نبود جز شناختن یکدیگر.

 

[YASNA.B]

روزنامه‌نگار استرالیایی، جس هیل، در رساله ۲۰۲۰ خود در مورد خشونت خانگی به آنچه شما مرا ساخته انجام دهید، این سندرم را «آسیب‌شناسی مشکوک و بدون هیچ معیار تشخیصی» توصیف کرد و اظهار داشت که «با زن ستیزی سرشار است و بر اساس دروغ»؛ وی همچنین خاطرنشان کرد که در یک بررسی مطالعات در سال ۲۰۰۸ مشخص شد که «بیشترین تشخیص سندرم استکهلم توسط رسانه‌ها انجام می‌شود نه توسط روانشناسان یا روانپزشکان». به ویژه، تجزیه و تحلیل هیل نشان داد که مقامات استکهلم - تحت هدایت مستقیم Bejerot - به این سرقت پاسخ دادند به گونه ای که گروگان‌ها بیش از گروگان گیران در معرض خطر پلیس قرار گرفتند (کریستین انمارک گروگان، که در حین محاصره تلفن دریافت کرد با اولاف پالمه نخست‌وزیر سوئد تماس بگیرید، گزارش داد که پالمه به او گفت که دولت با مجرمان مذاکره نخواهد کرد و «شما باید به خود راضی کنید که در پست خود می‌می‌رید»)؛ همچنین، او مشاهده کرد که نه تنها تشخیص Bejerot در مورد Enmark بدون این که هرگز با او صحبت کرده باشد، بلکه در پاسخ مستقیم به انتقاد عمومی او از اقدامات او در هنگام محاصره بود.

 

[وِیان؛]

سندرم استکهلم سازمانی و زندگی مدرن!

 

[وِیان؛]

در زندگی مدرن امروز، ارزش هر انسان نشات گرفته از کارش است. بنابراین همه ما اگر برای مدتی طولانی در محیط کاری خاصی قرار بگیریم، احتمالاً سندرم استکهلم را تجربه خواهیم کرد. Corporate Stockholm Syndrome یا سندرم استکهلم سازمانی زمانی اتفاق می‌افتد که کارمندان برای مدتی طولانی در یک شرکت کار می‌کنند و به آن شرکت وفادار می‌شوند. در این موقعیت، کارفرما از این وفاداری سوءاستفاده کرده و با آن‌ها بدرفتاری می‌کند.

 

[وِیان؛]

این بدرفتاری‌ها می‌تواند در کلام کارفرما، ساعات کار طولانی یا عدم توجه کارفرما به سلامت همکار و سلامتی کارمند باشد. اگر رابطه میان کارفرما و کارمند به رابطه گروگان و گروگانگیر تبدیل شود، سرنوشت کارمند در اختیار کارفرما قرار می‌گیرد؛ به‌طوری که اگر لحظه‌ای احساس کنند کارمندش اوامر او را به خوبی انجام نمی‌دهد، عذر او را خواهد خواست.

 

[وِیان؛]

کارمندانی که از سندرم استکهلم سازمانی رنج می‌برند میل عجیبی به برقراری رابطه احساسی با شرکت خود دارند. این روابط معمولاً به سلامتی‌شان آسیب‌های بسیار شدیدی وارد می‌کند. این افراد معمولاً رفتار بد کارفرما با خودشان یا دیگران را برای پیشرفت شرکت توجیه کرده و کاملاً منطقی می‌پندارند؛ به‌طوری که وقتی فردی از بیرون رفتارهای کارفرما را زیر سوال می‌برد با عصبانیت از او دفاع می‌کنند. به بیان دیگر، موضوعی به این سادگی را انکار می‎کنند.