عربی اسم در زبان عربی

[DOonYa]

اسم از نظر عدد در زبان عربی​

أقسام الاسم من حيث العدد
کلمه در زبان عربی به سه دسته اسم، فعل و حرف تقسیم می‌شود.

اسم​

اسم کلمه‌ای است که معنای مستقل دارد و دلالت بر زمان هم نمی‌کند.
به مثال‌های زیر توجه کنید:

شَجَرَة، سَعَادَة، خَالِد، کِتَاب، الیَوم، ضَرْبْ
درخت، سعادت، خالد، کتاب، امروز، زدن

اسامی از نظر عدد در زبان عربی به سه دسته تقسیم می‌شود:

• مفرد
• مثنی
• جمع

 

[DOonYa]

مفرد​

اسم مفرد: اسمی است که بر یک شخص، یا بر یک حیوان و ... دلالت کند. مانند:

طَالِب، شَجَرَة، كِتَاب، دَفْتَر
دانش‌آموز، درخت، کتاب، دفتر

طَالِب به معنای دانش‌آموز است و بر یک دانش‌آموز دلالت می‌کند. شَجَرَة نیز به معنای درخت می‌باشد و دلالت آن فقط بر یک درخت است.

نشانه اسم مفرد​

اسم مفرد هیچ علامت و نشانه خاصی ندارد. البته می‌توان گفت اگر اسمی مثنی و یا جمع نباشد، قطعاً مفرد است.

 

[DOonYa]

مثنی​

اسم مثنی: اسمی است که بر دو شخص، یا بر دو حیوان و ... دلالت کند. علامت و نشانه اسم مثنی (انِ) و (یْنِ) می‌باشد.
طَالِبَانِ
دو دانش‌آموز
طَالِبَان یک اسم مثنی است و نشانه آن (انِ) می‌باشد.
رَجُل ← رَجُلَانِ، رَجُلَيْنِ
دو مرد
بَقَرَة ← بَقَرَتَانِ، بَقَرَتَيْنِ
دو گاو

 

[DOonYa]

نحوه ساخت اسم مثنی​

همان‌طور که در مثال‌ها مشاهده می‌کنید، برای اینکه از یک اسم مفرد، اسم مثنی درست کنیم باید الف و نون مکسور، یا یاء و نون مکسور به آخر آن اضافه کنیم.
أَبْ ← أَبَوَان/ أَخْ ← أَخَوَان/ إِبْن ← إِبْنَان/ بِنْت ← بِنْتَان/ يَدْ ← يَدَان/
دو پدر، دو برادر، دو پسر، دو دختر، دو دست

 

[DOonYa]

تفاوت میان (انِ) و (یْنِ)​

اما تفاوت میان (انِ) و (یْنِ) در چیست؟
اگر اسم در حالت رفع بود (انِ) می‌گیرد و اگر در حالت نصب و جر باشد، (یْنِ) می‌گیرد.
در حالت رفع ← جَاءَ وَلَدَانِ.
دو پسربچه آمدند.
در حالت نصب ← رَأَيْتُ وَلَدَيْنِ.
دو پسربچه را دیدم.
در حالت جر ← وَقَعَ نَظَرِي عَلَى مَشْهَدَيْنِ.
نگاهم به دو صحنه افتاد.

 

[DOonYa]

جمع​

اسم جمع اسمی است که بر سه یا بیش‌تر دلالت کند. مانند:
طَالِبَات، كُتُب، مُعَلِّمُون، اَشْجَار
دانش‌آموزان، کتاب‌ها، معلم‌ها، درختان

انواع جمع​

جمع خود به سه دسته تقسیم می‌شود و آن عبارت است از:

• جمع مؤنث سالم
• جمع مذکر سالم
• جمع مکسر

 

[DOonYa]

جمع مؤنث سالم​

کلمات مفرد مؤنث را با افزودن ات به جمع مؤنث تبدیل می‌کنیم. برای جمع‌بستن کلمه (طالبة) که یک اسم مفرد است، ابتدا تشخیص می‌دهیم که این اسم، مؤنث است؛ پس باید برای جمع‌‌بستن آن از جمع مؤنث سالم استفاده کنیم و نشانه آن همان‌طور که می‌دانیم ات است پس جمع آن (طَالِبَات) می‌شود.

 

[DOonYa]

در سه حالت نصب، جر و رفع اعراب جمع مؤنث به صورت زیر است:
در حالت رفع ← جَاءَت المُعَلِّمَاتُ.
معلم‌ها آمدند.
در این مثال (المُعَلِّمَاتُ) فاعل است.
در حالت نصب ← رَأَيْتُ المُعَلِّمَاتِ.
معلم‌ها را دیدم.
در این مثال (المُعَلِّمَاتِ) مفعول است.
در حالت جر ← سَلَّمْتُ عَلَى المُعَلِّمَاتِ.
به معلم‌ها سلام کردم.
در این مثال (المُعَلِّمَاتِ) مجرور به حرف جر است.

 

[DOonYa]

کلماتی مثل اصوات، اوقات، ابیات، اموات و.... با اینکه به (ات) ختم شده‌اند، جمع مؤنث سالم نیستند. زیرا حرف ت در انتهای آن‌ها متعلق به خود کلمه است. در حقیقت این کلمات جمع مکسر هستند.

 

[DOonYa]

جمع مذکر سالم​

علامت جمع مذکر سالم ونَ و یِنَ می‌باشد. کلمات مفرد مذکر را با افزودن ونَ و یِنَ، به جمع مذکر سالم تبدیل می‌کنیم.
مُعَلِّمُونَ، مُعَلِّمِینَ
معلم‌ها
برای مثال جمع کلمه (معلم) که یک اسم مفرد مذکر است به دو صورت (مُعَلِّمُونَ) و (مُعَلِّمِینَ) می‌باشد.