آموزشی افعال اسنادی|ادبیات هشتم

[Ela]

فعل اسنادی به فعلی گفته می‌شود که کارکرد اصلی آن ایجاد رابطه میان نهاد و دیگر بخش‌های جمله است. تعداد این فعل‌ها محدود است، اما بسیار پرکاربرد هستند. افعال اسنادی که با عنوان‌های افعال ربطی و افعال عام هم در کتب دستور ثبت شده‌اند؛ افعالی هستند صفت یا حالتی را به کسی یا چیزی نسبت می‌دهند. این افعال عبارتند از:

است، بود، شد، گشت، گردید، به نظر رسیدن و جلوه کردن

 

[Ela]

سارا مریض است.
دختر کوچک بود.
حال برادرم خوب شد.
هوا سرد گشت.
دلم از این خبر آشفته گردید.
او خوشحال به نظر می‌رسد.
او خوب جلوه کرد.

 

[Ela]

جمله اسمیه

جملاتی که در آن‌ها افعال اسنادی به کار می‌رود، اسمیه نامیده می‌شوند. در این نوع جملات، حالت یا صفتی به نهاد یا مسندالیه نسبت داده می‌شود و نیاز به مسند دارند. فعل اسنادی نیز مانند باقی افعال، دارای سه حالت گذشته، حال و آینده است.

نکته: جمله اسنادی نیز، مانند جمله‌های دیگر در تقطیع اولیه به دو قسمت اسمی و فعلی تقسیم می‌شود. گروه اسمی همان مسندالیه و گروه فعلی، شامل مسند و فعل ربطی است.

 

[Ela]

روش تشخیص فعل اسنادی

در تشخیص افعال اسنادی باید موارد زیر را مورد نظر قرار داد:

افعال ذکر شده در صورتی اسنادی محسوب می‌شوند که در معنای انجام کاری نیامده باشند.فعل اسنادی اگر به همراه افعال دیگر، به‌عنوان فعل کمکی بیاید و به صرف آن‌ کمک کند، اسنادی به‌ حساب نمی‌آید؛ برای مثال در افعال گفته بود، رفته است، آمده بود، شنیده است و مانند آن‌ها، فعل قسمت دوم، فعل کمکی است.

سارا، مریم را در کتابخانه دیده بود.

افعال است، بود و مشتقات آن اگر در معنای وجود داشتن به کار بروند، فعل اسنادی نیستند.

شیر آب در حیاط است.
لباسم روی زمین است.

در این زمینه شاید مقاله است، هست می‌باشد برایتان جالبت باشد.

شد، گشت و گردید اگر در معنای گردیدن و گشتن به کار بروند؛ جزو افعال اسنادی محسوب نمی‌شوند.

 

[Ela]

بازرس تمام کمد و کشوهایم را گشت.

نکته: گاهی کلمه یعنی، کار فعل ربطی را در زبان فارسی انجام می‌دهد به این معنی که اسناد کامل بین دو کلمه برقرار می‌کند.