آموزشی انتقاد سازنده چیست و چطور باید انتقاد کنیم؟

[Tara Motlagh]

یکی از بزرگترین مشکلاتی که ممکن است در روابط شخصی یا شغلی پیش بیاید این است که هیچ کدام ما برای درست انتقاد کردن به درستی آموزش ندیده‌ایم. انتقاد سازنده یکی از کلیدواژه‌های مهم در دنیای روابط انسانی است که اگر به درستی استفاده شود، می‌تواند بسیار پیش‌برنده و کمک‌کننده باشد. بیایید باهم بررسی کنیم که انتقاد سازنده چه اصولی دارد و چطور باید از آن استفاده کنیم.

 

[Tara Motlagh]

۱. انتقاد سازنده چیست؟

اگر بخواهیم از مفهوم آکادمیک انتقاد سازنده و تفکر انتقادی فاکتور بگیریم، نقد کردن و انتقاد به معنای بررسی ویژگی‌های خوب و یا بد یک مسئله، اخلاق، رفتار و یا تولیدات کسی یا چیزی است.

 

[Tara Motlagh]

انتقاد به این معنا است که شخص منتقد به تمام زوایای یک موضوع اشراف و آگاهی دارد و با علم بر جزئیات، می‌خواهد که خوب یا بد بودن آن را مورد قضاوت خود قرار بدهد.

 

[Tara Motlagh]

اگر بخواهیم انواع انتقاد را بررسی کنیم، به اسامی مختلفی برخورد خواهیم کرد. انتقاد منطقی، دانشگاهی، مثبت، منفی، سازنده، مخرب، کارکردی، اخلاقی، عمومی، خصوصی، علمی، دینی، تندرو، تخصصی و….

 

[Tara Motlagh]

۲. انتقاد مخرب در برابر انتقاد سازنده

یکی از مهم‌ترین وجوه تمایز نقد مخرب و سازنده، نیت منتقد است. اگر انتقاد به قصد بهبود وضعیت باشد و با نیت خیر بیان شود، انتقاد سازنده نام می‌گیرد.
اما اگر منتقد با نیت تخریب طرف مقابل شروع به نقد کند و بخواهد طرف مقابل را بی‌اعتبار کند، مشخصا انتقاد مخرب را در دستور کار قرار داده است.

 

[Tara Motlagh]

البته این انتهای ماجرا نیست. مشکل درست همینجا است که بسیاری از ما حتی انتقادهای با نیت خیر و به قصد سازندگی را هم با ادبیات درستی بیان نمی‌کنیم و بیشتر از اینکه سازنده به نظر برسند، مخرب هستند. بیایید تفاوت این دو انتقاد را بیشتر بررسی کنیم.

 

[Tara Motlagh]

نیت​

همانطور که گفتم مهم‌ترین تفاوت انتقاد مخرب و سازنده، نیت منتقد است. اگر انتقاد به نیت بهبود شرایط و درراستای سازندگی باشد، انتقاد سازنده و اگر به نیت تخریب و بی‌اعتبار کردن چیزی بیان شود، قطعا مخرب خواهد بود.

​

 

[Tara Motlagh]

ادبیات​

انتقاد سازنده باید با بیان مثبت، صمیمانه و با حالت خوب بیان شود. انتقادی که با لحن تند و ادبیات منفی بیان می‌شود، حتی اگر گوینده نیت خوبی هم داشته باشد، در رده انتقادهای مخرب قرار خواهد گرفت.

.​

 

[Tara Motlagh]

راه‌حل​

انتقاد سازنده درپی ارائه راه‌حل و پیشنهادی برای بهبود وضعیت است. اما انتقاد مخرب فقط از وضعیت ناراضی است و اصطلاحا غر می‌زند.

​

 

[Tara Motlagh]

بازخورد​

انتقاد سازنده حس بدی به مخاطب منتقل نمی‌کند. شنونده با شنیدن انتقاد سازنده متوجه نیت خوب گوینده می‌شود و سعی می‌کند به حرف‌های او فکر کند. اما اگر انتقاد مخرب باشد، شنونده را آزرده می‌کند و او سعی نمی‌کند اصلا به حرف‌های منتقد فکر کند.

​