آموزشی انتقاد سازنده چیست و چطور باید انتقاد کنیم؟

[Tara Motlagh]

اشراف به موضوع​

اطلاعات منتقد در نقد سازنده کامل است و او اشراف کلی بر موضوع دارد. به همین دلیل از نظر او به عنوان یک متخصص استقبال خواهد شد. اما در انتقاد مخرب صرفا کلی‌گویی می‌شود و شنونده متوجه خواهد شد که منتقد بر موضوع تسلط کافی ندارد.

 

[Tara Motlagh]

انتقاد سازنده دربرابر قضاوت​

یکی از چالش‌های بزرگ در انتقاد سازنده تفاوت قائل شدن میان انتقاد و قضاوت و فهم درست آن است. تا زمانی که ما ندانیم تفاوت بین قضاوت و نقد چیست و مرز آن دقیقا کجاست، نمی‌توانیم منتقد خوبی باشیم و انتظار داشته باشیم که مخاطب، حرفمان را قبول کند.

 

[Tara Motlagh]

۳. انتقاد سازنده دربرابر قضاوت​

یکی از چالش‌های بزرگ در انتقاد سازنده تفاوت قائل شدن میان انتقاد و قضاوت و فهم درست آن است. تا زمانی که ما ندانیم تفاوت بین قضاوت و نقد چیست و مرز آن دقیقا کجاست، نمی‌توانیم منتقد خوبی باشیم و انتظار داشته باشیم که مخاطب، حرفمان را قبول کند.

 

[Tara Motlagh]

وقتی انتقاد می‌کنیم، درواقع سعی کرده‌ایم که گزاره، رفتار، شخصیت یا روش چیزی را با استدلال کافی و مبنای علمی درست بررسی کنیم. درواقع خط کش ما در انتقاد کردن، پایه‌های مستدل و مستند علمی است.

 

[Tara Motlagh]

اما قضاوت، تفاوت زیادی با انتقاد دارد. وقتی قضاوت می‌کنیم، درواقع سعی می‌کنیم که افراد، رفتاری خاص، یا هرچیزی که موضوع بحثمان است را با ارزش‌های شخصی خودمان بسنجیم و درباره آن نظر صادر کنیم.

 

[Tara Motlagh]

به این دلیل است که وقتی از مرز انتقاد خارج می‌شویم و درحال قضاوت دیگران هستیم، احساس ناخوشایندی به طرف مقابل تحمیل می‌کنیم و متقابلا بازخورد منفی دریافت خواهم کرد.

 

[Tara Motlagh]

می‌توان برای فهم بهتر تفاوت میان قضاوت و انتقاد، یک مثال ساده زد.
فرض کنید که درحال نگاه کردن به دو منبع نور متفاوت هستید. یکی از آن‌ها شمع است و دیگری یک لامپ صد وات. اگر درحال انتقاد کردن باشید، خواهید گفت که یکی از دیگری پرنورتر است و ترجیح شما کدام است.

 

[Tara Motlagh]

اما کسی که قضاوت می‌کند می‌گوید که یکی بیش از اندازه نور دارد یا دیگری بیش از اندازه کم‌نور است. صدور برچسب براساس نظرات شخصی، همان چیزی است که باید در نقد فراموش کنیم تا نظراتمان به قضاوت نزدیک نشود.

 

[Tara Motlagh]

۴. ویژگی‌های انتقاد سازنده

حالا که از تفاوت‌های اصلی انتقاد مخرب و سازنده صحبت کردیم، بیایید بیشتر از نقد سازنده بدانیم. چه ویژگی‌هایی باعث می‌شود که یک نقد به نقد سازنده تبدیل شود؟

 

[Tara Motlagh]

۱: نیت خوب​

همانطور که قبلا هم اشاره کردم، نیت یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین‌کننده نقد سازنده است. تا زمانی که شما نیت خوبی از نقد دیگران در ذهنتان نداشته باشید، نمی‌توانید ادعا کنید که انتقادتان در جهت بهبود وضعیت و سازندگی بوده است.