آموزش‌های ویژه انواع کلید در پایگاه داده — به زبان ساده و با مثال

[ممد صنوبر]

 

[ممد صنوبر]

کلید در پایگاه داده چیست؟

کلید در پایگاه داده (Key in Database) و یا به طور دقیق‌تر، کلید در سیستم مدیریت پایگاه داده (Database Management System | DBMS) یک خصیصه و یا یک مجموعه از خصیصه‌ها است که امکان شناسایی یک سطر در پایگاه داده رابطه‌ای (Relational Database) را فراهم می‌کند. آنچه بیان شد در تعریف کلید در پایگاه داده است. همچنین، کلید در پایگاه داده به کاربر این امکان را می‌دهد که رابطه بین دو جدول در پایگاه داده رابطه‌ای را کشف کنند. کلید در پایگاه داده کمک می‌کنند تا یک سطر در پایگاه داده با ترکیب یک ستون و یا مجموعه‌ای از ستون‌ها در آن پایگاه داده شناخته شود.

 

[ممد صنوبر]

در عین حال، کلید به پیدا کردن یک رکورد یا سطر از پایگاه داده کمک می‌کند. در جدول کارکنان یک‌ سازمان در پایگاه داده که در تصویر زیر قابل مشاهده است، ستون اول شماره شناسایی کارکنان در یک شرکت آمده است که در واقع همان شماره پرسنلی کارکنان در آن سازمان محسوب می‌شود. این شماره‌های پرسنلی در واقع کلیدهایی در پایگاه داده هستند که به شناسایی سطرهای مربوط به هر همکار در جدول پایگاه داده کمک می‌کنند.

 

[ممد صنوبر]

در این جدول، شماره پرسنلی نوعی از کلید پایگاه داده با عنوان کلید اصلی (Primary Key) است، زیرا به طور یکتایی در پایگاه داده وجود و در واقع، شماره پرسنلی هیچ دو فردی مشابه با یکدیگر نیست و هر فرد شناسه متمایزی دارد. ساز و کار این کلید در جدول اطلاعات کارکنان سازمان درست مانند آنچه است که شماره پرسنلی در دنیای واقعی انجام می‌دهد. در دنیای واقعی شماره پرسنلی به عنوان شناسه‌ای یکتا محسوب می‌شود که کمک می‌کند افراد با اسامی گوناگون به راحتی قابل شناسایی و البته، قابل تفکیک و متمایز باشند.

 

[ممد صنوبر]

این شماره‌های پرسنلی در دنیای واقعی به طور خاص در مواردی بسیار مفید و کارآمد محسوب می‌شوند که دو کارمند یک سازمان دارای مشخصات مشابهی شامل اسم و فامیل یکسان، نام پدر مشابه، محل تولد یکسان و یا دیگر انواع اطلاعات پرسنلی مشابه باشند. در این حالت، بهره‌مندی از یک شماره پرسنلی به قابل تفکیک کردن افراد کمک می‌کند. البته آنچه بیان شد یک حالت خاص از کاربرد شماره پرسنلی است و به طور کلی، شماره پرسنلی برای تفکیک کارکنان یک سازمان از یکدیگر به سریع‌ترین و ساده‌ترین شکل ممکن کمک می‌کند. شایان توجه است که از این شماره پرسنلی در امور اداری گوناگون مرتبط با همکاران از سندها و اوراق مالی گرفته تا سیستم حضور و غیاب و دیگر موارد نیز استفاده می‌شود.

 

[ممد صنوبر]

در دنیای پایگاه داده نیز به همین صورت است و از شماره پرسنلی برای تفکیک کارکنان گوناگون از یکدیگر استفاده می‌کنند که اسامی همه آن‌ها در یک جدول پایگاه داده آمده است. در جدول موجود در تصویر ۱، علاوه بر شماره پرسنلی که حکم کلید جدول پایگاه داده رابطه‌ای را دارد، ستون‌های دیگری نیز شامل نام و نام خانوادگی کارکنان وجود دارد. جداول دیگری با کلیدهای گوناگون نیز می‌توان در پایگاه داده ساخت.

 

[ممد صنوبر]

به عنوان مثال‌هایی از دیگر جداول پایگاه داده با کلید اصلی‌ای مانند شماره پرسنلی می‌توان به جدول پایگاه داده‌ای اشاره کرد که اطلاعات دانش‌آموزهای یک کلاس درس در آن وجود دارد. در چنین جدولی، شماره دانش‌آموزش هر دانش‌آموز می‌تواند کلید پایگاه داده باشد. با استفاده از این شماره دانش‌آموزی می توان به راحتی سطرهای پایگاه داده را از یکدیگر تفکیک و متمایز کرد. در ادامه مطلب انواع کلید در پایگاه داده به این پرسش پاسخ داده می‌شود که چرا به کلید در پایگاه داده نیاز است.

 

[ممد صنوبر]

کلیدها به شناسایی هر سطری از داده‌ها در جدول کمک می‌کنند. در کاربردهای جهان واقعی، یک جدول ممکن است حاوی هزاران رکورد در جدول باشد. علاوه بر آن، رکوردها ممکن است تکراری باشند. کلیدها اطمینان حاصل می‌کنند که می‌توان یک رکورد پایگاه داده را با وجود همه چالش‌هایی که بیان شد شناسایی کرد.
انواع کلید در پایگاه داده این امکان را فراهم می‌آورند که روابط بین جداول را ایجاد و همچنین، روابط بین جداول را شناسایی کرد.
انواع کلید در پایگاه داده به ایجاد هویت و یکپارچگی در روابط میان جدول‌ها در پایگاه داده کمک می‌کند.

 

[ممد صنوبر]

• کلید سوپر: کلید سوپر یا Super Key یک گروه از کلیدهای یکتا یا چندگانه است که سطرها را در جدول شناسایی می‌کنند.
• کلید اصلی: کلید اصلی یا Primary Key یک ستون یا گروهی از ستون‌ها در جدول است که که به طور یکتا هر سطری در آن جدول را شناسایی می‌کند.
• کلید کاندید: کلید کاندید یا Candidate Key یک مجموعه از خصیصه‌ها است که به طور یکتا، تاپل‌ها را در آن جدول شناسایی می‌کند.

 

[ممد صنوبر]

کلید فرعی: کلید فرعی یا Alternate Key (کلید جایگزین) یک ستون یا گروهی از ستون‌ها در جدول است که به طور یکتایی هر سطر در آن جدول را تعریف می‌کند.
کلید خصوصی: کلید خصوصی یا Foreign Key کلیدی است که رابطه بین دو جدول را می‌سازد. هدف از کلید خارجی در پایگاه داده آن است که یکپارچگی داده‌ها حفظ شود. کلید خصوصی به ناوبری (Navigation) بین دو نمونه موجودیت (Entity) متفاوت کمک می‌کند.
کلید مرکب: کلید مرکب یا Compound Key دارای دو یا تعداد بیشتری خصیصه است که به کاربر این امکان را می‌دهد که به صورت یکتایی یک رکورد خاص را شناسایی کند. این امکان وجود دارد که هر ستون در پایگاه داده به ذات خود یکتا نباشد.