تاریخ ایران در جنگ جهانی دوم

[حنا نویس]

خبر اشغال به شاه رسانیده شد، منصور به مجلس رفت و اوضاع را برای نمایندگان تشریح کرد و حاضر به مذاکره با هیچ یک نمایندگان حتی اسفندیاری رئیس مجلس نشد و به سعدآباد رفت. ‌ساعت سه و نیم بعد از ظهر سوم شهریور خبر اشغال نظامی ایران به اطلاع عموم رسید که باعث تشنج در شهرها شد. ‌حملات هوایی شوروی و انگلیس به تبریز، میانه، اردبیل، رضاییه، خوی، اهر، میاندواب، مهاباد، رشت، حسن کیاده، اهواز، بندر پهلوی، جلفا، قره الضیاء ادامه داشت؛ نیروهای متوریزه ارتش انگلیس خانقین، قصر شیرین، آبادان و بندر شاپور را تصرف کردند و نیروی دریایی شوروی در کرانه دریایی خزر و نیروی دریایی انگلیس در بندر شاهپور و بندر خرمشهر نیروی‌های خود را پیاده کرده بودند. ‌

 

[حنا نویس]

در همان روز لشگر پیاده دوم مرکز به اطراف تهران رفتند تا برای عملیات احتیاطی آماده باشند، ستاد جنگ تشکیل شد، در همان روزهای اول تمام نیروی دریایی جنوب و لشگرهای تبریز، رضاییه، گیلان، مشهد، اردبیل و کرمانشاه متلاشی شده بود و عملا کشور بدون پشتیبانی ارتش مانده بود. ‌روز چهارم شهریور هئیت دولت با ریاست رضاشاه تشکیل شد و او از استعفای و کناره‌گیری خود سخن گفت در روز پنجم علی منصور استعفا کرد. ‌

 

[حنا نویس]

هئیت دولت محمدعلی فروغی را پیشنهاد کردند؛ ولی رضاخان "وثوق الدوله" را ترجیح می‌داد؛ زیرا فروغی بعد از غائله کشف حجاب در مشهد و شفاعت از پدر دامادش ـ اسدی ‌ـ مغضوب دربار واقع شده بود، به هر ترتیب هیئت دولت شاه را قانع کردند که فروغی به دربار بیاید. ‌[۸] دولت فروغی موضع ترک مقاومت ایران را طی نامه‌ای به اطلاع اسمیرنوف سفیر کبیر دولت شوروی و بولارد وزیر مختار انگلیس به امضای سهیلی وزیر خارجه رساند.

 

[حنا نویس]

فرماندار نظامی به کسبه و اصناف اخطار کرد، مغازه‌های خود را باز کنند؛ ولی کاری از پیش نبرد؛ زیرا رادیوهای بیگانه بویژه انگلیس با بیان مطالب تحریک‌آمیز به آشفتگی شهرها دامن می‌زدند. ‌روز نهم شهریور دولت مجبور شد که حکومت نظامی اعلام کند. ‌