معرفی کتاب بررسی کتاب «مرگ ایوان ایلیچ» اثر «لئو تولستوی»

[Trodi]

هنگامی که «ایوان» بیمار می شود، او در عمل ارتباطش را با هر چیزی که ممکن است در بستر مرگ برای او ارزشی حقیقی داشته باشد، قطع کرده است، از جمله رابطه‌اش با همسرش، «پراسکوویا»، و همچنین دخترش، «لیزا». در حقیقت، هم «پراسکوویا» و هم «لیزا» به بی‌علاقگیِ «ایوان ایلیچ» نسبت به زندگی خانوادگی عادت کرده‌اند، و هر دو، زندگی خود را پیرامون همان احساسی از منفعت‌طلبی شکل داده‌اند که «ایوان» را به این نقطه رسانده است.

 

[Trodi]

به همین خاطر، «ایوان ایلیچ» در بستر مرگ به تحسینِ افراد کم‌تعدادی در زندگی‌اش روی می آورد که به واسطه‌ی طمع یا خودپسندی، به فساد کشیده نشده‌اند. «ایوان» که از احساس کاذبِ خودستایی رها شده است، به تحسین خدمتکار روستایی‌اش، «گراسیم»، و پسر نوجوان خود، «واسیا»، می پردازد و هر دوی آن ها را «پاک» و «بی‌گناه» در نظر می گیرد. با در نظر داشتن این نکته، آشکار می شود که «تولستوی» ظواهرِ جامعه‌ی اشراف را عاملی قدرتمند برای به حاشیه راندنِ مسیرهای بی‌آلایش‌تر و ساده‌تر در زندگی برمی شمرد.

 

[Trodi]

اما علاوه‌بر این افکار، همان فکرِ مرگ یک دوست نزدیک در دل دوستانی که این خبر را می شنیدند، طبق معمول، احساس شادی خاصی را پدید می آورد. خوشحالی از این که او مرد و من نمردم. همه پیش خود می گفتند، یا حس می کردند: «عجب! او مرد، ولی من زنده ماندم.» اما آشنایان نزدیک «ایوان ایلیچ» یا به اصطلاح، دوستان صمیمی‌اش، ناخواسته به این هم فکر می کردند که در مراسم مذهبی موت شرکت کنند و برای ابراز همدردی به دیدار همسر آن مرحوم بروند و این کارها همه شاق و بسیار ملال‌آور بود.—از کتاب «مرگ ایوان ایلیچ» اثر «لئو تولستوی»

 

[Trodi]

کنترل
«تولستوی» در رمان کوتاه «مرگ ایوان ایلیچ»، از افول پروتاگونیست خود به عنوان ابزاری برای توجه کردن به این حقیقتِ دشوار استفاده می کند که بیمار شدن، اغلب به معنای از دست دادنِ بخشی از کنترل فرد بر زندگی خودش است. اگرچه «ایوان» به مدتی طولانی از قدرت و نفوذ خود برای حفظ کنترل کامل برای جنبه های مختلف زندگی‌اش بهره برده است، اکنون باید با این حقیقت مواجه شود که افسار زندگی‌اش در دستان بیماری، و تا حدی مشخص در دستان پزشکان، قرار دارد.

 

[Trodi]

این نکته به شکل خاص برای «ایوان ایلیچ» ناراحت‌کننده است چون او اصلا دوست ندارد که پزشکان در جایگاهی با قدرتِ بیشتر از او بایستند. با این نگرش، «ایوان» به تدریج پزشکان را دروغگویانی در نظر می گیرد که اهمیتی برای بهبود وضع او قائل نیستند.

 

[Trodi]

این توانایی در مخالفت و ستیز با پزشکان و مراقبان، احساسی هرچند ضعیف از کنترل را به او می بخشد، نوعی از کنترل که بیشتر با نوع نگاه «ایوان ایلیچ» به وضعیت خود در ارتباط است تا با اتفاقی که در واقعیت برای او رقم خواهد خورد. به این صورت، «تولستوی» این نکته را مورد توجه قرار می دهد که تنها چیزی که انسان ها به شکل حقیقی بر آن کنترل دارند، افکار خودشان است.