تاریخ ایران تاریخ ورامین

[جک_اسپارو(:]

ورامین در ماقبل دِیْهی بوده است و اکنون قَصَبه شده و دارالملک آن تومان گشته. طولش از جزایر خالدات عزکه و عرض از خط استوا لهکط، در آب‌وهوا خوش‌تر از ری است و در محصول پنبه و غله و میوه‌ها و مانند آن، اهل آنجا شیعه اثنی‌عشریند و تکبّر بر طبعشان غالب بود.

 

[جک_اسپارو(:]

به نظر می‌رسد، در آغاز دورهٔ تیموری به علّت حملات تیمور، از رونق ورامین کاسته می‌شود. به طوری که کلاویخو شهر را «تقریباً خالی از سکنه» توصیف می‌کند. با این حال در این دوره، مرمّت‌هایی جزئی در مسجد جامع انجام می‌شود و بنای آرامگاه حسین رضا در شمال شهر ساخته می‌شود. پس از این دوره و از اوایل سدهٔ ۱۶ میلادی، کم‌کم تهران به شهر مرکزی منطقه تبدیل می‌شود.[۲۱]

 

[جک_اسپارو(:]

دورهٔ صفویه، زندیه و قاجاریه
ویرایش
در دورهٔ صفویه، اگرچه ورامین به بزرگی سابق نبود، امّا آباد بوده است، در کتاب هفت اقلیم آمده است:

ورامین زمان پیشین حاکم‌نشین بوده و قلعه در غایت حصانت داشته الحال بعد از تهران محلی در ری از آن شگرف‌تر نیست، و از میوه‌جات انگورش بر تمام ری رجحان دارد و مضافات نیک چنانچه یکی از آن مواضع خاوه است که حاصلش قریب سه‌هزار تومان است و بیشتر ارتفاعات یک من صد من می‌شود.

 

[جک_اسپارو(:]

در زمان شاه عباس یکم، عدّه‌ای از عشایر اصانلو و لر (احتمالاً هداوند) به خوار و ورامین کوچانده شده‌اند. همچنین چندین بنای امامزاده در روستاهای مختلف اطراف ورامین در دورهٔ صفویان ساخته شده است. در زمان حملهٔ افغان‌ها ورامین جزو شهرهای تصرّف شده بوده است.[۸] مورخان[کدام؟] می‌نویسند زمانی که کریم‌خان زند در حال احتضار بود آغامحمدخان قاجار که در خدمت وی به سر می‌برد به بهانهٔ شکار از شیراز به سرعت خارج شد و پس از گذشتن از اصفهان و قم به ورامین رسید و در اینجا ایلات پراکنده قاجار را جمع‌آوری کرد و تحت فرماندهی خود به استرآباد برد.[۵]

 

[جک_اسپارو(:]

پس از چهار ساعت راه‌پیمایی و پایمال کردن محصول مزارع و شنیدن ناملایمات از زارعین، بام مخروطی شکل و گنبد مینائی مسجدی که در میان مزارع سر برآورده بود از دور پدیدار گردید، اینجا دهکده ورامین است کمی بعد به آنجا رسیده و در میان باغ‌ها که دیوارهای گلی داشتند داخل شده در این باغ‌ها درختان میوه از قبیل گیلاس و زردآلو و گوجه و هلو، جنگل انبوهی تشکیل می‌دادند، پسران کوچکی بر بالای درختان توت کهنسال رفته و توت‌های سفید و سیاه را که به درشتی تخم کبوتر بود با دست چیده و می‌خوردند دهکده ورامین در دشت پر حاصلی واقع شده اما کاروانسرایی ندارد که بتوان در آن منزل کرد. خوشبختانه نظر به توصیه دکتر تولوزان توانستیم در خانه کدخدا فرود آییم…

 

[جک_اسپارو(:]

پهلوی
ویرایش
در زمان سلطنت رضاشاه ورامین مجدداً یکی از مراکز مهم کشاورزی ایران شد، تأسیس کارخانه‌ها بر اهمیت آن افزود.[۵]

 

[جک_اسپارو(:]

در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ عده‌ای از مردم پیشوا به سمت تهران حرکت کردند که در مسیر دروگران فصلی و مردم روستاهای مسیر و ورامین به تظاهر کنندگان پیوستند. این حرکت به گفتهٔ شاهدان عینی از روستای محمدآباد عرب‌ها[۳] و به ادّعای امام جمعه پیشوا از صحن امامزاده جعفر بن موسی کاظم و همزمان با آیین سنتی بنی اسد مردم پیشوا آغاز شد[۲۳] و در ساعت پنج بعد از ظهر بر روی پل باقرآباد با تیراندازی نیروهای نظامی و امنیتی به دستور شخصی به نام سرهنگ بهزادی خاتمه یافت. نام هفت نفر به عنوان کشته ثبت شده که دو تن از آن‌ها به نام هوشنگ (امیر) معصوم شاهی و حسن خانی از اهالی شهر ورامین بودند و دو تن به نام‌های جعفر عرب مقصودی و سید مرتضی طباطبایی اهل روستای محمدآباد عرب‌ها بودند. سه تن دیگر از اهالی پیشوا بودند. این کشته‌ها در گورستان مسگرآباد در شرق تهران دفن شده‌اند. پانزده تن هم دستگیر شده‌اند که شش تن از آن‌ها ساکن ورامین و بقیه از اهالی پیشوا بوده‌اند. تعداد مجروح‌شدگان نا معلوم است.[۳][۲۴]

 

[جک_اسپارو(:]

شهر ورامین از سوی تهران تنها یک راه ورودی دارد که انواع ماشین‌های سبک و سنگین در آن تردّد دارند. یک کمربندی نیز از میدان ولیعصر به عرض ۴۵ متر و طول ۱۱ کیلومتر تا میدان بسیج ورامین ادامه دارد.[۲۸]

مسیر دوم برای رفت‌وآمد بین تهران و ورامین که طولانی‌تر است، مسیر تهران-شریف‌آباد-پیشوا-ورامین است.[۲۹]

 

[جک_اسپارو(:]

ورامین از طریق جاده چرمشهر به آزادراه قم-گرمسار که بخشی از «آزادراه حرم تا حرم» است، متصل می‌شود. همچنین با بهره‌برداری از آزادراه آبیک-چرمشهر، (آزادراه غدیر) ورامین از همین مسیر به استان قزوین و استان مرکزی نیز متّصل شد.

 

[جک_اسپارو(:]

راه‌آهن و مترو
ویرایش
ایستگاه راه‌آهن ورامین در مسیر راه‌آهن تهران-مشهد قرار دارد. اجرای خط متروی ورامین و پیشوا و اتصال آن به متروی تهران در سال ۱۳۸۸ بر عهدهٔ سازمان متروی تهران گذاشته شد. در سال ۱۳۹۴، این پروژه به راه‌آهن جمهوری اسلامی سپرده شد. در سال ۱۴۰۰، علی امام، مجری متروی تهران، از واگذاری دوباره این پروژه به شرکت مترو خبر داد.[۳۰] عابد ملکی، معاون استاندار تهران، در صورت تأمین بودجه، اتمام این پروژه تا ۱۴۰۱ را وعده داد. در حال حاضر ورامین به مترو تهران متصل نیست.[۳۱]