روانشناسی تریپوفوبیا

[وِیان؛]

''تریپوفوبیا''

 

[وِیان؛]

ترایپوفوبیا بیزاری یا ترس از «دسته‌هایی از سوراخ‌های کوچک، برجستگی‌ها، ناهمواری‌ها یا الگوهای نامنظم» است. وقتی مردم این نوع اشکال را می‌بینند، علائم انزجار یا ترس را تجربه می‌کنند. نمونه‌هایی از اشیاء که ممکن است این علائم را ایجاد کنند شامل پوسته بذر یا تصویر نزدیک از منافذ پوست انسان است. حتی حشره ترایپوفوبیا ایجاد می‌کند. بنابراین فرد با دیدن یک حشره از نزدیک ممکن است جیغ بکشد. این علائم ترس و انزجار در مواجهه با اشکال یاد شده در بعضی افراد با شدت بیشتری همراه است به طوری که حتی گاهی در زندگی روزمره وی اخلال ایجاد می‌کند؛ اینجاست که این حالات شکل بیمارگونه به خود گرفته است.

 

[وِیان؛]

ترایپوفوبیا چیست و چه علائمی دارد؟
این بیماری اغلب به عنوان "ترس از سوراخ‌ها" توصیف می‌شود؛ اما ممکن است در مورد برآمدگی‌ها یا الگوهای دیگری که از نزدیک در هم قرار گرفته‌اند نیز صدق کند. وقتی افراد مبتلا به ترایپوفوبیا اشیاء محرک را می‌بینند، علائمی مانند ترس شدید، حالت تهوع، خارش، تعریق، لرزش و حتی حملات هراس را تجربه می‌کنند. ترس یکی از علائم رایج است، اما انزجار اغلب به عنوان احساس توصیف ناپذیری که مردم در رابطه با این فوبیا دارند در نظر گرفته می‌شود. ترایپوفوبیا در واقع یک حس بصری و دیداری است. یکی از راه‌های تست این مشکل این است که شخص با دیدن عکس در محیط اینترنت یا حتی به شکل فیزیکی نیز احساس انزجار یا ترس را تجربه می‌کند.

 

[وِیان؛]

علت ترس از حفره‌های ریز چیست؟
علت ترس از حفره هنوز برای ما ناشناخته است و تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد. هرچند یافته‌های بسیار محدودی در حد فرضیه در این رابطه وجود دارد که عبارت‌اند از:

علت‌های تکاملی: مطابق یکی از محبوب‌ترین نظریه‌ها، تریپوفوبیا یک واکنش تکاملی به اشیا یا حالت‌هایی است که با بیماری یا خطر همراه است. به عنوان مثال پوست‌های بیمار، انگل و سایر بیماری‌های عفونی ممکن است با چنین سوراخ یا برآمدگی‌هایی همراه باشند. همین امر اثبات‌کننده آن است که این هراس مبنای تکاملی دارد. اغلب آن‌هایی که محرک‌های این فوبیا را می‌بینند، بیشتر از اینکه بترسند، حالت انزجار را تجربه می‌کنند.

 

[وِیان؛]

تداعی‌کننده حیوانات خطرناک: نظریه دیگر حاکی از آن است که سوراخ‌های گروهی ظاهری مشابه الگوهای پوست در بعضی از حیوانات کشنده و سمی دارند. حیواناتی نظیر مار، تمساح و... . ممکن است مردم از این الگوها به دلیل ارتباطی که در ناخودآگاهشان شکل گرفته است بترسند. برخی تحقیقات انجام شده از این ایده حمایت می‌کنند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ بررسی کرد که چگونه افراد مبتلا به ترایپوفوبیا نسبت به افراد فاقد شرایط به برخی محرک‌ها پاسخ می‌دهند. هنگام مشاهده لانه زنبوری (یکی از محرک‌های ترایپوفیوبیک معمول)، افرادی که ترایپوفوبیا ندارند فوراً به چیزهایی مانند عسل یا زنبور عسل فکر می‌کنند – بدون اینکه به خطر نیش و حمله زنبورهای وحشی بیندیشند.

 

[وِیان؛]

تداعی‌کننده بیماری‌های عفونی: یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که شرکت‌کنندگان هنگام مشاهده الگوهای سوراخ به یاد عفونت‌های پوستی می‌افتند و به همین علت بسیاری از آن‌ها هنگام مشاهده چنین الگوهایی احساس خارش و مورمور شدن پوست دارند. انزجار یا ترس یک پاسخ تطبیقی تکاملی به تهدیدهای احتمالی است. در بسیاری از موارد، این احساسات به ما کمک می‌کنند تا از خطر در امان بمانیم. در مورد ترایپوفوبیا، محققان معتقدند که ممکن است یک حالت افراطی و اغراق‌آمیز از این پاسخ تطبیقی باشد.

 

[وِیان؛]

پاسخ به برخی خصوصیات خاص الگوهای بصری: برخی تحقیقات حاکی از آن است که احساس ناراحتی ناشی از مشاهده الگوهای سوراخ یا برجستگی بیشتر به خصوصیات بصری الگوها مربوط می‌شود. یک مطالعه منتشر شده در گزارش‌های روان‌شناختی نشان داد که در حالی که افراد هنگام مشاهده الگوهای ترایپوفیک ناراحتی را تجربه می‌کنند، این احساسات بیشتر مربوط به الگوهای بصری است و در واقع ارتباط چندانی با حیوانات خطرناک ندارد. چنین نتایجی این سؤال را ایجاد می‌کنند که آیا تریپوفیوبیا را اصلاً باید فوبیا دانست یا فقط پاسخ طبیعی به انواع خاصی از محرک‌های بینایی است!

 

[وِیان؛]

وضعیت روانی مبتلایان: دیده شده افرادی که به ترایپوفوبیا مبتلا هستند بیشتر از سایر افراد احتمال دارد که علائمی از افسردگی و اضطراب هم داشته باشند.

 

[وِیان؛]

مثال‌های شایع که باعث ترس از سوراخ‌های ریز می‌شود
.
همان طور که گفته شد، تحقیقات در زمینه ترایپوفوبیا بسیار اندک است؛ اما برخی از تحریک‌کننده‌های این فوبیا عبارت‌اند از:

کندوی زنبور
توت فرنگی
پوسته بذر گیاهان
انار
شبنم صبحگاهی
حباب‌ها
سوراخ یا برآمدگی روی گوشت
چشم حشرات
مرجان
سوراخ‌های موجود در بدن بیمار یا گوشت فاسد
پوشش‌های بسته بندی حباب‌دار
دانه‌های میوه
اسفنج‌های دریایی
برخی الگوهای ساختمانی که توسط بشر ساخته شده‌اند
حیوانات خال دار

 

[وِیان؛]

نحوه درمان ترایپوفوبیا
درمان بیماری ترایپوفوبیا زمان‌بر بوده و اطلاعات ما در رابطه با آن ناچیز و مبهم است؛ متأسفانه به همین دلیل ابعاد گسترده‌ای از آن هنوز برای ما ناشناخته است. با این وجود، بسیاری از درمان‌های مورد استفاده برای فوبیای رایج در کاهش علائم ترایپوفوبیا نیز مفید هستند.